Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về XDNTM, Ninh Bình đã xây dựng kế hoạch cụ thể thực hiện trong giai đoạn 2010-2020, phấn đấu đến 2015 có 20% số xã đạt nông thôn mới, năm 2020 có 50% số xã đạt nông thôn mới. Tuy nhiên, theo khảo sát đánh giá thực trạng tại 120 xã trên địa bàn tỉnh về 19 tiêu chí XDNTM cho thấy, mới có 1 xã đạt và cơ bản đạt 15 tiêu chí, bằng 0,83%; 43 xã đạt và cơ bản đạt từ 10 đến 15 tiêu chí, chiếm 35,83%, có 6 xã chỉ đạt và cơ bản đạt từ 3 đến 4 tiêu chí. Trong đó, một số tiêu chí như: giao thông, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, chợ nông thôn, thu nhập, môi trường... chỉ đạt mức tương đối thấp so với tiêu chí Quốc gia. Đây cũng chính là những lĩnh vực tương đối khó khăn, cần đầu tư nhiều, trong khi kinh phí của địa phương còn rất eo hẹp.
Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM của Chính phủ được thực hiện theo cơ chế "Nhà nước và nhân dân cùng làm", nên huy động nguồn lực đầu tư cho XDNTM đang trở thành vấn đề bức thiết được đặt ra hiện nay. Sinh thời Bác Hồ từng dạy "Dễ trăm lần không dân cũng chịu. Khó vạn lần dân liệu cũng xong", vì vậy để thực hiện thành công chương trình cần huy động được sức mạnh của toàn thể nhân dân, coi cộng đồng dân cư là chủ thể trong quá trình XDNTM. Để làm được điều đó, trước hết các cấp ủy Đảng cần tập trung chỉ đạo, nâng cao hiệu quả công tác vận động quần chúng ở cơ sở, tăng cường đối thoại trực tiếp với nhân dân, giúp nhân dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, cũng như trách nhiệm, quyền lợi của mỗi người trong XDNTM. Một mặt phải tuyên truyền cho dân hiểu nhưng mặt khác phải huy động sự tham gia của người dân ngay từ khâu xây dựng đề án và lập quy hoạch. Tiếp tục phát động nhân dân đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư", lồng ghép các nội dung của cuộc vận động với các chương trình, kế hoạch XDNTM trên địa bàn; đưa XDNTM trở thành phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp trong các thôn, xóm, khu dân cư. Bên cạnh đó, cũng cần phải hiểu rằng, huy động sức mạnh nội lực không hoàn toàn vận động nhân dân đóng góp tiền của, vật chất để xây dựng cơ sở hạ tầng mà còn là vận động người dân cải tạo chính các công trình vệ sinh, vườn ao của gia đình, tham gia giám sát, kiểm tra xây dựng hạ tầng, góp phần xây dựng đường làng, ngõ xóm... Cần phát huy vai trò làm chủ của nhân dân trong việc tham gia giám sát, đảm bảo các công trình, dự án được thực hiện công khai, minh bạch, hiệu quả. Có như vậy, mới huy động sức mạnh của toàn dân, tạo được sự đồng thuận và ủng hộ của người dân trong quá trình XDNTM.
Quốc Khang