Nỗ lực bứt phá để trở thành thành phố công nghiệp hiện đại

Tỉnh Ninh Bình mới được hình thành trên cơ sở hợp nhất 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình (cũ). Vị trí địa lý chiến lược, sự ổn định về chính trị, xã hội, nguồn nhân lực dồi dào cùng sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị đã và đang tạo ưu thế riêng có đưa Ninh Bình trở thành “bến đỗ” của nhiều doanh nghiệp, tập đoàn công nghiệp lớn trên thế giới. Đây cũng là động lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững của tỉnh.

"Xây tổ đón đại bàng" không phải là câu chuyện mới tại vùng đất Ninh Bình. Ngược dòng thời gian trước khi hợp nhất, cả ba tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình (cũ) đều đã có bước đi chiến lược: chuyển trọng tâm phát triển công nghiệp từ chiều rộng sang chiều sâu, từ thu hút dàn trải sang chọn lọc, lấy công nghệ cao và phát triển bền vững làm kim chỉ nam.

Để hiện thực hoá mục tiêu chiến lược, nhiều chính sách đã được ban hành, qua đó kiến tạo môi trường đầu tư vượt trội, đủ sức hấp dẫn các tập đoàn, dự án lớn, như: Nghị quyết về đẩy mạnh phát triển công nghiệp, trọng tâm là công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, chế biến, chế tạo và dịch vụ phục vụ phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 (Tỉnh ủy Hà Nam trước đây); Nghị quyết về xây dựng, phát triển vùng kinh tế ven biển tỉnh Nam Định giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo (Tỉnh ủy Nam Định trước đây); Nghị quyết về phát triển và quản lý khu công nghiệp, cụm công nghiệp (CCN) trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 (Tỉnh ủy Ninh Bình cũ). Các nghị quyết được ban hành kịp thời đã tạo nền tảng pháp lý và cơ sở để hoạch định chính sách, khơi thông nguồn lực đất đai và thúc đẩy công nghiệp phát triển nhanh chóng.

Nhiều cơ chế ưu đãi thu hút đầu tư vượt trội được các địa phương triển khai như: ưu đãi về tiền thuê đất trong thời gian thuê lên tới 50 năm tại các KCN; doanh nghiệp được hưởng các ưu đãi về thuế rõ rệt, như miễn 4 năm và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo đối với Thuế Thu nhập doanh nghiệp…

Thực hiện đồng bộ các giải pháp, công nghiệp của các địa phương có bước phát triển tích cực. Đã hình thành được một số ngành công nghiệp chủ lực, góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách, như: cơ khí ô tô, điện tử máy tính, dệt may, chế biến, công nghiệp hỗ trợ…

Sau hợp nhất, trên nền tảng được tạo dựng, với tinh thần đồng hành, coi thành công của nhà đầu tư cũng là thành công của tỉnh, tỉnh Ninh Bình tập trung mạnh mẽ vào việc cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh thúc đẩy chuyển đổi số và xây dựng chính quyền điện tử, giảm thiểu tối đa thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

Đồng chí Nguyễn Hoàng Anh, Tỉnh ủy viên, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế (KKT) và các Khu công nghiệp (KCN) tỉnh cho biết: Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao, Ban Quản lý đã hỗ trợ tối đa cho nhà đầu tư trong việc khảo sát, tìm hiểu và lựa chọn địa điểm đầu tư, đặc biệt là rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính.

Song song với thu hút đầu tư, Ninh Bình quan tâm phát triển hạ tầng các KCN. Hiện tại, khu vực Đồng Văn đang đầu tư xây dựng 4 khu nhà ở công nhân với quy mô ở khoảng 20.000 người, cùng với 3 dự án công trình thương mại dịch vụ và cơ sở lưu trú phục vụ chuyên gia, người lao động. Sự đồng bộ này nhằm đảm bảo điều kiện môi trường sống lành mạnh, an toàn, góp phần giữ chân và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đến nay, toàn tỉnh đã thu hút 725 dự án FDI với tổng số vốn đăng ký trên 14,4 tỷ USD. Các dự án FDI không chỉ đóng góp tích cực cho ngân sách tỉnh (thu ngân sách năm 2025 ước đạt 75,2 nghìn tỷ đồng) mà còn giải quyết một lượng lớn việc làm, từ lao động phổ thông đến kỹ thuật cao, qua đó giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Với những lợi thế mới về vị trí địa lý, không gian phát triển, cùng cam kết chính trị mạnh mẽ, Ninh Bình đã và đang trở thành “bến đỗ” của nhiều nhà đầu tư ở nhiều lĩnh vực, trong đó có nhiều ngành công nghiệp công nghệ cao như điện tử, xe hơi, xe máy, công nghệ thông tin. Sự hiện diện của các “đại bàng” như: Seoul Semiconductor hay Honda Việt Nam, Hyundai Thành Công, Pepsico Việt Nam… là bằng chứng cho thấy môi trường đầu tư đã được công nhận.

Sau gần 1 năm thi công, cuối tháng 11 vừa qua, Nhà máy Thực phẩm PepsiCo Ninh Bình (Khu Công nghiệp Đồng Văn V mở rộng) đã được khánh thành và đi vào sản xuất. Dự án này được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ghi nhận là 1 trong 250 dự án trọng điểm góp phần thay đổi hạ tầng chiến lược của Việt Nam.

Bà Nguyễn Mai Chi, Giám đốc Đối ngoại Công ty TNHH Thực phẩm PepsiCo Việt Nam cho biết: Năm 2024, khi đánh dấu cột mốc 30 năm tại Việt Nam, PepsiCo đã đầu tư xây mới 2 nhà máy: Nhà máy thực phẩm ở Ninh Bình (trước là Hà Nam) và Nhà máy nước giải khát ở Tây Ninh (trước là Long An). Nhà máy Thực phẩm PepsiCo Ninh Bình là nhà máy chuyên sản xuất và chế biến các sản phẩm thực phẩm và đồ ăn vặt đóng gói (snak khoai tây…). Dự án có tổng vốn đầu tư gần 90 triệu USD. Giai đoạn đầu khi đi vào hoạt động, Nhà máy tạo việc làm cho khoảng 300 người.

Đánh giá cao sự quyết liệt của tỉnh trong việc cải thiện môi trường kinh doanh, bà Nguyễn Mai Chi cho biết: Tỉnh Ninh Bình cam kết phát triển công nghiệp xanh, sạch, công nghệ cao và điều này hoàn toàn phù hợp với triết lý kinh doanh của PesiCo.

Khánh thành và chính thức đi vào hoạt động, hiện Nhà máy Thực phẩm PepsiCo Ninh Bình trở thành trung tâm sản xuất trọng yếu của Công ty Thực phẩm PepsiCo tại Việt Nam, giúp tăng cường chất lượng chuỗi cung ứng, mở rộng độ phủ tại miền Bắc và dễ dàng hướng tới các thị trường lân cận như: Trung Quốc, Campuchia, Lào.

Đặc biệt, năm 2024 cùng với triển khai xây dựng Nhà máy, PepsiCo đã phối hợp thực hiện thí điểm mô hình liên kết chuỗi giá trị khoai tây bền vững tại Kim Bảng và Lý Nhân, với tổng diện tích 16 ha sử dụng giống khoai tây FL2215 độc quyền của PepsiCo. Kết quả cho năng suất trung bình 24 tấn/ha, cao hơn so với năng suất tại đây là 15-16 tấn/ha. Toàn bộ sản lượng củ khoai tây thương phẩm đạt tiêu chuẩn theo quy định đều được Pepsico bao tiêu sản phẩm.

Từ thành công bước đầu, vụ Đông Xuân 2025- 2026, PepsiCo đã triển khai liên kết sản xuất tập trung ở các phường Đông Hoa Lư và xã Nam Sang. “Chúng tôi kỳ vọng, thông qua mô hình sẽ thúc đẩy phát triển cho các ngành dịch vụ hỗ trợ và cung ứng nguyên liệu tại Ninh Bình, giúp nông dân trong tỉnh có điều kiện tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật mới để nâng cao hiệu quả sản xuất, thu nhập”- bà Nguyễn Mai Chi bày tỏ.

“Thiên thời, địa lợi, nhân hoà”, trong nhiều năm trở lại đây, nhiều doanh nghiệp đã “an cư lạc nghiệp” tạo nên nhiều giá trị gia tăng trên mảnh đất Ninh Bình. Năm 2019, với niềm tin và kỳ vọng dành cho Hà Nam trước đây và nay là tỉnh Ninh Bình, Công ty TNHH Risuntek Việt Nam đã quyết định đặt cơ sở sản xuất công nghệ cao tại đây.

Tổng Giám đốc Công ty TNHH Risuntek Việt Nam chia sẻ: Chúng tôi đánh giá rất cao vị trí địa lý chiến lược của tỉnh, là "cửa ngõ" phía Nam của đồng bằng sông Hồng, kết nối thuận lợi với Thủ đô Hà Nội, cảng biển lớn và các trung tâm kinh tế trọng điểm phía Bắc Việt Nam thông qua hệ thống giao thông huyết mạch. Điều này là lợi thế lớn cho hoạt động logistics, chuỗi cung ứng và mở rộng thị trường của chúng tôi. Mặt khác, hệ thống KCN mới của tỉnh được quy hoạch bài bản, nhất là KCN công nghệ cao có hạ tầng kỹ thuật đồng bộ (điện, nước, viễn thông), đáp ứng tốt yêu cầu khắt khe của các doanh nghiệp công nghệ. Bên cạnh yếu tố kinh tế, một môi trường sống và làm việc với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, văn hóa bản sắc như Ninh Bình là một điểm cộng lớn.

Tuy nhiên, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Risuntek Việt Nam - Wang Song cho rằng yếu tố truyền cảm hứng nhất khiến Công ty quyết định đầu tư vào Ninh Bình chính là sự “đồng điệu” về tầm nhìn.

Hoạt động sản xuất, kinh doanh của Công ty TNHH Risuntek Việt Nam trong thời gian qua đã chứng minh sức sống mạnh mẽ, bất chấp những thách thức chung của nền kinh tế toàn cầu với hiệu suất vượt trội: Sản lượng sản xuất luôn đạt và vượt kế hoạch đề ra. Biên giới thương mại của Công ty không ngừng được mở rộng, khi sản phẩm không chỉ chinh phục thị trường nội địa mà còn được đẩy mạnh xuất khẩu, với 98% tổng sản lượng được phân phối đến các thị trường trọng điểm: Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Năm 2025, doanh thu của Công ty dự kiến đạt khoảng 4 triệu USD. Hiện Công ty tạo việc làm cho 1.100 công nhân với mức thu nhập bình quân 10 triệu đồng/người/tháng.

Sự phát triển vượt bậc của ngành công nghiệp thời gian qua đã và đang khẳng định vai trò dẫn dắt và là ngành kinh tế mũi nhọn thúc đẩy tăng trưởng và chuyển đổi cơ cấu kinh tế mạnh mẽ của tỉnh Ninh Bình.

Theo thống kê cho thấy, trong các giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2024, ngành công nghiệp luôn là ngành có tốc độ tăng trưởng cao và đã trở thành ngành có đóng góp lớn nhất trong tăng trưởng kinh tế của cả 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình trước sáp nhập (ngành công nghiệp chung 3 tỉnh đạt tốc độ tăng 13,25%/năm). Đến năm 2024, tỉ trọng của ngành công nghiệp chiếm khoảng 39,2% trong cơ cấu GRDP 3 tỉnh, tăng 9,7 % so với năm 2015 (chiếm 29,5%). Năm 2025, ước tỷ trọng giá trị sản xuất Công nghiệp - Xây dựng của tỉnh Ninh Bình mới chiếm 46,75%.

Đáng chú ý, phương châm ưu tiên thu hút đầu tư các ngành công nghệ cao và thân thiện môi trường thay vì các ngành công nghiệp thâm dụng tài nguyên đã góp phần đưa tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo của địa phương gia tăng, đưa các sản phẩm công nghiệp của tỉnh (sản phẩm dệt may, da giày, điện tử, cơ khí) tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu (Tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo của 3 tỉnh trước hợp nhất là: Hà Nam chiếm 93,0%, Nam Định chiếm 98,42%, Ninh Bình chiếm 93,9% trong tổng giá trị toàn ngành công nghiệp).

Công nghiệp phát triển nhanh chóng đã tạo động lực cho việc mở rộng không gian sản xuất. Bên cạnh các KCN và Cụm Công nghiệp (CCN) hiện hữu được lấp đầy, tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập thêm Khu kinh tế Ninh Cơ và Khu công nghệ cao Hà Nam để đáp ứng nhu cầu phát triển và thu hút đầu tư mới.

Hiện toàn tỉnh có 53 KCN đã được phê duyệt với tổng diện tích 12.144 ha (trong đó 20 KCN đã đi vào hoạt động); 117 CCN với tổng diện tích gần 1.258 ha và 1 KKT ven biển với diện tích 13.950 ha. Một số KCN đi vào hoạt động, thu hút các nhà đầu tư thứ cấp, hình thành những vùng động lực mới, như các Khu Công nghiệp: Hải Long (VSIP Nam Định), Kim Bảng I, Mỹ Thuận…

Đặc biệt, hiệu quả sản xuất, kinh doanh trong các KCN, CCN đã tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế địa phương. Ước tính cả năm 2025, doanh thu của các doanh nghiệp KCN đạt 461.834 tỷ đồng, tăng trưởng vượt bậc 33,06% so với cùng kỳ năm 2024; giá trị xuất khẩu đạt 15,8 tỷ USD, tăng 15,3% so với cùng kỳ, khẳng định vai trò xuất khẩu chủ lực của khu vực này. Các KCN cũng đóng góp lớn vào ngân sách, ước tính năm 2025 nộp ngân sách với 22.000 tỷ đồng, tăng 3,88% so với cùng kỳ và tạo việc làm cho 195.000 lao động. Bên cạnh đó, các dự án lớn như Tổ hợp thép Xuân Thiện và KCN Dệt may Rạng Đông trong KKT Ninh Cơ đang được triển khai tích cực, hứa hẹn tạo ra đột phá kinh tế trong thời gian tới.

Đến nay, toàn tỉnh có 43 CCN đi vào hoạt động với 1.138 dự án thứ cấp (trong đó 523 dự án của doanh nghiệp và 615 dự án của hộ gia đình/ hộ sản xuất), tổng vốn đăng ký lên tới 40.647 tỷ đồng. Hiện tại, các CCN này đạt tỷ lệ lấp đầy bình quân 90,1%.

Các KKT, KCN, CCN không chỉ tạo động lực tăng trưởng công nghiệp mà còn là động lực chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo sinh kế ổn định tại chỗ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thu hút các chuyên gia và công nhân kỹ thuật cao, từ đó củng cố vị thế vững chắc cho Ninh Bình sau hợp nhất.

Anh Hoàng Xuân Bách, một công nhân trẻ đang làm việc tại Công ty TNHH XingYu (Khu Công nghiệp Bảo Minh mở rộng) chia sẻ: Sinh ra và lớn lên tại xã Liên Minh, cách đây gần 10 năm, sau khi tốt nghiệp Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) với chuyên ngành Công nghệ kỹ thuật cơ - điện tử, tôi đã phải lên Hà Nội tìm việc. Không những tôi mà nhiều thanh niên quê tôi thời đó cũng rất vất vả đi làm ở KCN xa. Nhưng bây giờ, tôi và nhiều người trẻ có thể dễ dàng tìm được công việc phù hợp ngay tại địa phương với mức lương, chế độ đãi ngộ tốt, phù hợp với năng lực của bản thân. Tôi cũng nhận thấy, từ ngày có KCN Bảo Minh, dịch vụ ở khu vực chung quanh phát triển lên rất nhiều, đời sống nhân dân ngày càng cải thiện.

Với định hướng rõ ràng, cơ sở hạ tầng ngày càng hoàn thiện và sự đồng hành của chính quyền, Ninh Bình không chỉ trở thành điểm đến hấp dẫn “hút” các “đại bàng” mà còn mở ra cơ hội để kết nối liên vùng, quốc gia, thúc đẩy trao đổi tri thức và phát triển khoa học. Đây cũng là nền tảng quan trọng để Ninh Bình hiện thực hoá mục tiêu đến năm 2030 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, có công nghiệp hiện đại; xác lập vị thế, vai trò của trung tâm công nghiệp công nghệ cao quan trọng của liên vùng và đất nước.

Kỳ 2: Sẵn sàng đón “làn sóng” đầu tư công nghệ cao