Ninh Bình: Tạo không gian phát triển mới, thúc đẩy ngành logistics bứt phá nhanh và bền vững

Nhận diện tiềm năng

Ninh Bình sau sáp nhập được đánh giá là một địa phương hội tụ nhiều yếu tố “thiên thời, địa lợi”, với tổng diện tích tự nhiên gần 4.000km², quy mô dân số hơn 4,4 triệu người, 129 đơn vị hành chính cấp xã và hơn 88km đường biển... Đó chính là những lợi thế vượt trội để Ninh Bình phát triển kinh tế đa ngành như: du lịch sinh thái-văn hóa, nuôi trồng thủy sản, dịch vụ cảng biển và năng lượng tái tạo; đồng thời, đây cũng là thị trường tiềm năng để Ninh Bình phát triển ngành logistics.

Nằm ở cửa ngõ cực Nam của đồng bằng Bắc Bộ, Ninh Bình giữ vị trí giao thoa giữa ba vùng kinh tế - địa lý trọng điểm: Tây Bắc, châu thổ sông Hồng và Bắc Trung Bộ; điểm kết nối giao thương thuận tiện với Thủ đô Hà Nội và các trung tâm kinh tế phía Bắc, đồng thời mở rộng liên kết với Thanh Hóa, Nghệ An và khu vực duyên hải miền Trung.

Với quan điểm: “Giao thông đi trước đón đầu” những năm gần đây, các địa phương trong tỉnh đã đặc biệt quan tâm đầu tư phát triển hạ tầng giao thông theo hướng đồng bộ, hiện đại. Các tuyến quốc lộ huyết mạch như: 1A, 10, 12B, 21A, 21B, 21C, 37B, 37C và 5 tuyến cao tốc chiến lược: Cầu Giẽ - Ninh Bình, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Ninh Bình - Hải Phòng, vành đai 5 vùng Thủ đô và Phủ Lý - Nam Định được kết nối, không chỉ giúp các doanh nghiệp rút ngắn được thời gian mà còn tiết kiệm tối đa chi phí vận chuyển hàng hóa đến các cảng biển, sân bay quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương.

Cùng với hệ thống giao thông đường bộ, Ninh Bình còn có 94 km đường sắt Bắc - Nam chạy qua; các tuyến đường sắt chuyên dụng; 34 cảng và hơn 100 bến thủy nội địa, tập trung dọc sông Đáy, sông Hồng như: Thái Hà, Ninh Phúc, Long Sơn, Khánh An, Vissai, Hoàng Long. Đặc biệt, kênh nối Đáy - Ninh Cơ đi vào hoạt động đã mở ra tuyến vận tải thủy Bắc - Nam thông suốt, rút ngắn hành trình từ Hải Phòng, Quảng Ninh đến Ninh Bình và ngược lại; vừa tiết kiệm được chi phí vận tải vừa góp phần phát triển logistics xanh, giảm khí thải và bảo vệ môi trường. Đặc biệt, đại lộ Hoa Lư - tuyến giao thông hiện đại vừa hoàn thành đang trở thành “trục động lực” mới, kết nối các khu, cụm công nghiệp và tạo điều kiện hình thành chuỗi dịch vụ hậu cần ven đô.

Theo báo cáo của Sở Công thương: Hiện, Ninh Bình có 32 khu công nghiệp (KCN) với tổng diện tích gần 7.800 ha, trong đó 20 khu đã đi vào hoạt động, nhiều khu đạt tỷ lệ lấp đầy trên 90% như: Khánh Phú, Gián Khẩu, Tam Điệp I; Đồng Văn... Đặc biệt, Khu kinh tế Ninh Cơ với quy mô gần 14.000 ha vừa được Chính phủ phê duyệt, được kỳ vọng trở thành “cực tăng trưởng” mới của khu vực, tạo nguồn hàng dồi dào cho dịch vụ logistics.

Hoạt động xuất nhập khẩu của tỉnh cũng tăng trưởng mạnh mẽ, với sự tham gia của khoảng 1.100 doanh nghiệp. Công tác thu hút đầu tư vào lĩnh vực logistics được Ninh Bình triển khai đồng bộ, minh bạch và quyết liệt. Nhiều dự án quy mô lớn đã và đang được triển khai như: Nhà máy Thép Xanh số 1 Xuân Thiện Nam Định (vốn 88.000 tỷ đồng); Nhà máy Thép Xanh Xuân Thiện Nghĩa Hưng (10.000 tỷ đồng); KCN Dệt may Rạng Đông (vốn hạ tầng hơn 4.600 tỷ đồng). Các mặt hàng chủ lực gồm: dệt may, giày dép, linh kiện điện tử, ô tô và phụ tùng, xi măng, hạt nhựa.... được xác định là những nhóm hàng có nhu cầu logistics lớn, đòi hỏi hệ thống vận tải, kho bãi và dịch vụ logistics hiện đại, chuyên nghiệp hơn

Trên cơ sở nhận diện rõ tiềm năng, lợi thế cũng như vai trò quan trọng đối với nền kinh tế, logistics đã bắt đầu được các cấp ủy, chính quyền địa phương và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình quan tâm, coi đó là “ chìa khóa” đem lại thành công cho doanh nghiệp cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh cho nền kinh tế, đặc biệt đối với sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp và công nghiệp phụ trợ hiện nay.

Phát huy lợi thế…

Nhận diện rõ tiềm năng, UBND tỉnh Ninh Bình đã chỉ đạo các ngành chức năng thực hiện tích hợp phát triển logistics vào Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050. Theo đó, tỉnh xác định sẽ xây dựng 1 trung tâm logistics cấp vùng, 3 trung tâm logistics cấp tỉnh tại các phường: Hoa Lư, Tam Điệp và xã Kim Đông, cùng hệ thống cảng cạn (ICD) tại Bình Lục và khu dịch vụ logistics tại các địa bàn trọng điểm, gắn liền với khu công nghiệp và khu kinh tế. Song song, Ninh Bình cũng định hướng xây dựng cảng biển nước sâu tại Khu kinh tế Ninh Cơ, qua đó hoàn thiện chuỗi hạ tầng đường biển - đường bộ - đường sắt - hàng không, hình thành hệ thống logistics đa phương thức toàn diện.

Là một trong những cảng thủy nội địa được đánh giá có qui mô lớn nhất cả nước, sau hơn một năm hoạt động, với ưu thế về vị trí địa lý, mặt bằng, cùng những chính sách quan tâm hỗ trợ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vận tải, Cảng Thái Hà (Bắc Lý) đã và đang trở thành điểm kết nối quan trọng trong chuỗi hoạt động cung- cầu của các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Ông Nguyễn Văn Bình, Giám đốc Công ty Cổ phần Cảng Thái Hà cho biết: Chính thức đi vào hoạt động ngày 7/7/2024, cảng có qui mô 23 ha, chia làm 2 giai đoạn đầu tư. Giai đoạn I, có diện tích 9,3 ha. Chiều dài cầu tàu 750 mét, được bố trí 4 cầu tàu có thể tiếp đón được tàu biển, tàu SB có tải trọng đến 3.500 tấn. Hệ thống cẩu chân đế tiền phương có sức cẩu từ 35 đến 45 tấn. Xe nâng container có sức nâng 45 tấn và các trang thiết bị khai thác, xếp dỡ, vận chuyển được đầu tư bài bản, thiết bị hiện đại có thể đáp ứng được mọi yêu cầu để khai thác các mặt hàng hóa thiết bị, hàng rời, hàng tổng hợp và hàng container. Hệ thống trạm cân, kho bãi được đầu tư tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ tàu, sà lan ra vào cảng được thuận tiện, nhanh chóng...

Cảng Thái Hà được xây dựng ở vị trí địa lý thuận lợi khi nằm giữa trung tâm kết nối các tỉnh Hưng Yên - Ninh Bình và tuyến hành lang số 2 trên trục ngã ba sông Hồng và sông Luộc. Khu vực Cảng nằm ngoài phía hạ lưu cầu Thái Hà ra cửa Biển Ba Lạt, nơi có cốt luồng sâu và thủy diện rộng nên không bị ảnh hưởng tới tĩnh không cầu Thái Hà. Hiện, đã có hơn 40 doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh ký hợp đồng vận chuyển hàng hóa tại Cảng Thái Hà. Theo Giám đốc Nguyễn Văn Bình cho biết thêm, sau khi giai đoạn II hoàn thành, công suất của cảng sẽ được nâng lên khoảng 2 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, để thực sự trở thành điểm kết nối quan trọng trong chuỗi hoạt động dịch vụ logistics trong và ngoài tỉnh, Cảng Thái Hà rất mong UBND tỉnh quan tâm đầu tư dự án tuyến đường giao thông kết nối có chiều dài 1,1km kết nối tuyến đường tâm linh và cầu Hưng Hà; qua đó, tạo điều kiện cho các phương tiện ra vào cảng giao thương được thuận lợi.

Cũng nằm trong định hướng phát triển dịch vụ logistics của tỉnh giai đoạn 2021-2030, Cảng cá Ninh Cơ (Hải Thịnh), hiện được đánh giá là 1 trong 10 cảng cá lớn của khu vực phía Bắc; đồng thời là một trong 2 đầu mối quan trọng trong hệ thống hậu cần nghề cá của khu vực Nam đồng bằng sông Hồng. Theo ông Lâm Văn Dương, Phó Giám đốc Cảng cá Ninh Cơ cho biết: Bình quân mỗi ngày có khoảng từ 50-70 lượt tầu cá cập cảng, với sản lượng thủy sản đạt trên 25 nghìn tấn/năm. Ngoài ra, cảng còn là nơi cung cấp đá lạnh, dầu, nước ngọt, lưới và vật tư nghề cá cho ngư dân. Đồng thời, cũng là nơi neo đậu tránh trú bão có sức chứa hơn 500 tàu thuyền...Theo định hướng thời gian tới, Cảng sẽ phát triển thêm các dịch vụ kho bãi, nhà cấp đông...hình thành chuỗi kết nối từ khâu “đầu vào” đến khâu “đầu ra”, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy nghề cá phát triển mạnh và bền vững.

Có thể thấy phát triển logistics đang được Ninh Bình xác định là một trong ba trụ cột chiến lược của giai đoạn tăng trưởng mới, cùng với công nghiệp công nghệ cao và du lịch xanh. Cùng với việc quy hoạch đường sắt, đường bộ, xây dựng cảng nước sâu, hiện tỉnh cũng đang nghiên cứu trình Chính phủ và các bộ, ngành xem xét dự án Cảng hàng không quốc tế Ninh Bình với diện tích dự kiến là 720 ha và công suất phục vụ 10 triệu lượt khách mỗi năm.

Hiện thực hóa mục tiêu

Thực hiện Quyết định số 2229/QĐ-TTg ngày 09/10/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn đến 2050, ngày 05/11/2025, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025- 2035, tầm nhìn đến 2050 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Trong đó, trọng tâm là phát triển và hỗ trợ các hoạt động logistics nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất và thương mại, hình thành một hệ thống logistics hiện đại và đóng góp ngày càng nhiều vào GRDP của tỉnh. Theo đó, tỉnh sẽ quan tâm phát triển kết cấu hạ tầng logistics đồng bộ với kết cấu hạ tầng giao thông vận tải, kết cấu hạ tầng thương mại - dịch vụ văn minh, hiện đại; đáp ứng nhu cầu luân chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu, trung chuyển và nội địa; đưa Ninh Bình trở thành một đầu mối logistics quan trọng của vùng. Với quan điểm: Phát triển dịch vụ logistics gắn liền với phát huy tối đa lợi thế về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên của tỉnh, đặc biệt là tiềm năng kinh tế biển; kết nối sâu, rộng vào chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị toàn cầu, thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục chỉ đạo các địa phương, các ngành chức năng và các doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và hội nhập quốc tế. Đồng thời, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực; hỗ trợ các doanh nghiệp phát triển logistics theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp nhằm đảm bảo năng lực cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Phấn đấu, đến năm 2030, tỷ trọng đóng góp của ngành dịch vụ logistics vào GRDP của tỉnh đạt 7% - 9%; Tốc độ tăng trưởng ngành dịch vụ logistics hằng năm đạt 10% - 15%; Tỷ lệ doanh nghiệp thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50% - 60%; 70% người lao động trong ngành dịch vụ logistics được đào tạo trình độ chuyên môn kỹ thuật, trong đó 30% có trình độ đại học trở lên. Xây dựng được ít nhất 01 trung tâm dịch vụ logistics hiện đại giữ vai trò là đầu mối kết nối và phục vụ xuất nhập khẩu và thương mại nội địa trong tỉnh và khu vực. Giai đoạn đến năm 2050: Tỷ trọng đóng góp của ngành dịch vụ logistics vào GRDP của tỉnh đạt 10% - 12%; Tốc độ tăng trưởng ngành dịch vụ logistics hằng năm đạt đạt 10% - 15%; Tỷ lệ doanh nghiệp thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 70% - 80%; 90% người lao động trong ngành dịch vụ logistics được đào tạo trình độ chuyên môn kỹ thuật, trong đó 50% có trình độ đại học trở lên. Xây dựng được ít nhất 01 trung tâm dịch vụ logistics hiện đại ngang tầm quốc tế, giữ vai trò là đầu mối kết nối và phát triển với chuỗi cung ứng trong khu vực.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu đã đề ra, theo ông Nguyễn Thanh Bình- Phó Giám đốc Sở Công Thương: Thời gian tới, tỉnh cần đẩy mạnh đầu tư xây dựng, hình thành và phát triển kết cấu hạ tầnglogistics đồng bộ, hiện đại; Rà soát, sửa đổi, bổ sung quy hoạch trung tâm logistics gắn kết với các quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực như: quy hoạch hệ thống giao thông vận tải (đường bộ, đường sắt, đường biển, đường thủy nội địa, đường hàng không), quy hoạch cảng cạn, điểm thông quan nội địa và đảm bảo khu vực được quy hoạch có hoạt động xuất nhập khẩu phải có phương án bố trí vị trí, khu vực làm việc của cơ quan hải quan và các địa điểm đáp ứng điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan theo quy định. Đồng thời, đẩy mạnh đầu tư xây dựng, phát triển các trung tâm logistics hiện đại, quy mô lớn tại các vị trí kinh tế trọng điểm, có kết nối với hệ thống đường sắt, đường thủy nội địa, cảng hàng không và cảng biển quốc tế. Trên cơ sở, khai thác tiềm năng, lợi thế, huy động tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng chiến lược đồng bộ, thông minh, kết nối nội tỉnh và liên vùng, ưu tiên đẩy nhanh quy hoạch, đầu tư cảng hàng không, cảng biển nước sâu, đường sắt cao tốc (Triển khai ngay sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt), đường cao tốc, hạ tầng đô thị...

Theo định hướng phát triển các ngành kinh tế biển với tầm nhìn dài hạn, đa dạng (logistics, công nghiệp ven biển, năng lượng tái tạo, nuôi trồng và khai thác hải sản, du lịch biển...), Ninh Bình sẽ ưu tiên xây dựng Khu kinh tế Ninh Cơ trở thành khu kinh tế ven biển tổng hợp, đa ngành, đa chức năng với cơ sở hạ tầng đồng bộ; là trung tâm kinh tế biển của tỉnh, tạo động lực phát triển cho vùng đồng bằng Sông Hồng, vành đai kinh tế Vịnh Bắc Bộ. Đồng thời, thúc đẩy liên kết vùng trong phát triển dịch vụ logistics. Tạo đột phá trong chính sách thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển sản xuất- kinh doanh nói chung. Trong đó, ưu tiên các tập đoàn lớn, đa quốc gia tham gia đầu tư các dự án phát triển dịch vụ logistics, ưu tiên những dự án có quy mô lớn, công nghệ hiện đại và có khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu…

Nhìn vào tổng thể bức tranh phát triển kinh tế- xã hội của Ninh Bình trong nhiệm kỳ qua; định hướng phát triển trong nhiệm kỳ tới, có thể khẳng định: Với vị trí địa lý đặc biệt, hạ tầng giao thông đồng bộ, cùng quyết tâm chính trị mạnh mẽ, Ninh Bình đã và đang từng bước kiến tạo nền tảng để trở thành trung tâm logistics cấp vùng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm chi phí vận tải, thúc đẩy xuất khẩu và thu hút đầu tư bền vững. Hy vọng, sau khi tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam; tuyến ven biển Hải Phòng - Quảng Ninh - Ninh Bình và dự án Cảng hàng không quốc tế được hoàn thành, sẽ tạo“ cú hích” mở ra không gian phát triển mới, kết nối liên vùng hiệu quả, đưa Ninh Bình trở thành trung tâm logistics đa phương thức của miền Bắc.