Không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp non nước hữu tình, Ninh Bình còn đang trở thành điểm sáng trên bản đồ nông nghiệp hữu cơ Việt Nam. Với định hướng xây dựng nền nông nghiệp “xanh-sạch-đa giá trị”, tỉnh đã và đang có những bước đi vững chắc trên hành trình đầy triển vọng này. Đặc biệt, việc kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch trải nghiệm không chỉ nâng cao giá trị nông sản mà còn khẳng định thương hiệu “nông nghiệp xanh-du lịch xanh” của tỉnh.
Du khách thích thú trải nghiệm tại đầm sen, Khu du lịch Hang Múa.
Kỳ 1: Từ đồng ruộng đến trải nghiệm sinh thái
Những cánh đồng ở Ninh Bình giờ đây không chỉ để sản xuất mà đã trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, mang đến những trải nghiệm độc đáo cho du khách.
Vào mùa sen, đứng trên đỉnh núi Ngọa Long ở Khu du lịch Hang Múa, du khách có thể ngắm nhìn toàn cảnh đầm sen rộng lớn đang bung nở. Hương sen thơm ngát, không gian trong lành không chỉ mang lại cảm giác thư thái mà còn kích thích du khách tham gia vào các hoạt động như: hái sen, ướp trà và thưởng thức các món ăn đặc trưng từ sen như: gà hấp lá sen, xôi sen, nộm ngó sen... Hành trình này đưa du khách từ người quan sát thành người tham gia, tạo ra sự kết nối cảm xúc mạnh mẽ.
Tương tự, tại thung lũng trà hoa vàng của Công ty TNHH dược liệu Vũ Gia, du khách được khám phá những vườn trà rực rỡ, tìm hiểu về công dụng quý của loài cây này, tự tay thu hoạch và thưởng thức tách trà nóng ngay tại chỗ.
Cánh đồng lúa Tam Cốc- một trong những minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa sản xuất nông nghiệp và du lịch.
Hay ở cánh đồng lúa Tam Cốc - một trong những biểu tượng của Ninh Bình, đã minh chứng cho sự kết hợp thành công giữa sản xuất nông nghiệp và du lịch. Vẻ đẹp của cánh đồng lúa khi chín vàng đã thu hút hàng triệu lượt khách đến tham quan, mang lại nguồn thu lớn. Cánh đồng lúa Tam Cốc không chỉ cung cấp lương thực mà còn tạo ra một bức tranh sống động, nâng cao nhận thức về bảo tồn cảnh quan và giá trị của lao động nông nghiệp.
Niềm vui của người nông dân Tam Cốc, không chỉ thu hoạch hạt gạo, họ còn “gặt hái” thêm nguồn thu từ du lịch.
Những mô hình nông nghiệp gắn với du lịch trải nghiệm như: Cánh đồng lúa Tam Cốc, đầm sen Hang Múa, cánh đồng cúc chi Riti hay thung lũng trà hoa vàng,... đang ngày càng phát triển và mở rộng trên địa bàn tỉnh. Đây không chỉ đơn thuần là những điểm tham quan, mà còn là cách Ninh Bình nâng cao sức cạnh tranh của nông sản và khẳng định thương hiệu “nông nghiệp xanh-du lịch xanh”. Sự kết hợp độc đáo này không chỉ mang đến sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, sinh thái cho du khách mà còn “biến” những cánh đồng thành những điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút hàng triệu lượt khách trong và ngoài nước.
Ông Phạm Tiến Duật, Phó Giám đốc Công ty TNHH dược liệu Vũ Gia, chia sẻ: “Khi bắt đầu trồng trà hoa vàng, chúng tôi đã xác định sản phẩm phải theo tiêu chuẩn hữu cơ để phát huy tối đa công dụng của loại dược liệu quý này. Sự hỗ trợ từ tỉnh, từ các chính sách và nguồn lực, đã giúp chúng tôi hoàn thiện quy trình, từ khâu trồng, chăm sóc, đến thu hoạch, chế biến. Giờ đây, vùng trồng trà hoa vàng không chỉ tạo ra những sản phẩm nông nghiệp mà còn là một điểm đến du lịch, tăng thêm giá trị cho nông sản địa phương”.
Với định hướng phát triển rõ ràng, thời gian qua, tỉnh Ninh Bình đã đạt được những kết quả đáng khích lệ trong việc chuyển dịch từ sản xuất truyền thống sang nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái, gắn kết với phát triển du lịch trải nghiệm. Hiện nay, toàn tỉnh đã có 25,9 ha được chứng nhận sản xuất hữu cơ, tập trung chủ yếu ở nhóm cây dược liệu (sắn dây, nghệ, trà hoa vàng, sâm Cúc Phương, giảo cổ lam, cà gai leo, cỏ ngọt, kim ngân, tía tô...). Hơn 5.000 ha lúa và trên 700 ha rau màu cũng được tổ chức sản xuất theo hướng hữu cơ; 6.000 ha diện tích canh tác lúa giảm phát thải khí nhà kính cùng nhiều mô hình trồng rau, dược liệu và nuôi trồng thủy sản áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP...
Đặc biệt, gần 1.700 vùng nuôi ngao ở Rạng Đông, Kim Sơn đã được chứng nhận quốc tế ASC - một tiêu chuẩn quốc tế về nuôi trồng thủy sản bền vững, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái, quyền lợi của người lao động và cộng đồng địa phương. ASC không chỉ là một chứng nhận uy tín, mà còn là một nhãn hiệu nổi tiếng trên toàn thế giới cho các sản phẩm thủy sản nuôi an toàn và chất lượng.
Về sản phẩm OCOP, toàn tỉnh có 980 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên, trong đó 153 sản phẩm đạt 4 sao, 3 sản phẩm đạt 5 sao, góp phần nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản địa phương.
Để đạt được những kết quả này, Ninh Bình đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trọng tâm là đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về sản xuất an toàn, hữu cơ, gắn với thị trường và bảo vệ môi trường. Các lớp tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật đã giúp nông dân nâng cao nhận thức và chủ động hơn trong sản xuất. Bên cạnh đó, tỉnh quan tâm triển khai thực hiện có hiệu quả Quyết định số 885/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ giai đoạn 2020-2030; Nghị định số 109/NĐ-CP ngày 29/8/2022 của Chính phủ về nông nghiệp hữu cơ.
Đặc biệt, tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách thiết thực như: hỗ trợ sản xuất lúa đặc sản, chất lượng cao theo hướng hữu cơ; hỗ trợ sản xuất rau quả ứng dụng công nghệ cao, đầu tư xây dựng nhà màng, nhà lưới và hệ thống tưới thông minh; hỗ trợ máy móc thiết bị phục vụ sản xuất và sau thu hoạch, như máy cấy, máy sấy và thiết bị bay không người lái; hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP, đặc sản địa phương... Các chính sách quảng bá thương hiệu và xúc tiến thương mại cũng giúp nhiều sản phẩm OCOP và hữu cơ vươn xa hơn, có mặt trên các sàn thương mại điện tử, siêu thị và hệ thống phân phối lớn.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Sinh Tiến, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ: “Việc phát triển nông nghiệp hữu cơ không chỉ là định hướng kinh tế mà còn là trách nhiệm của sở trong bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Các chính sách của tỉnh đã tạo ra hành lang pháp lý và nguồn lực cần thiết để người dân và doanh nghiệp yên tâm đầu tư. Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị đã giúp ngành nông nghiệp của tỉnh đạt được những thành công bước đầu, tạo tiền đề vững chắc cho giai đoạn tiếp theo”.