Đến thăm mô hình trồng cỏ nuôi bò của gia đình chị Phạm Thị Hưởng (thôn 1, xã Đông Sơn, thành phố Tam Điệp), hình ảnh những chú bò béo tròn bên những vạt cỏ xanh mơn mởn trông thật thích mắt. Chị Hưởng cho biết: gia đình tôi nuôi bò gần chục năm nay rồi nhưng hồi đó thức ăn cho bò chỉ là cây cỏ tự nhiên, đến mùa, có điều kiện thì mua thêm cùi, bẹ ngô về cho bò ăn thêm. Sau đó, nhận thấy nuôi bò kiểu này không ổn, ngày mưa ngày gió đi chăn, cắt cỏ cực nhọc lại tốn công, bò chậm phát triển do thiếu thức ăn giàu dinh dưỡng. Năm vừa qua, được Trạm khuyến nông thành phố giới thiệu về giống cỏ VA06 trồng để nuôi bò rất tốt, không chần chừ, chị triển khai ngay việc trồng cỏ, ban đầu chỉ vài sào, sau đó mở rộng dần.
Hiện, chị Hưởng có tổng đàn bò gần 20 con và khoảng 1 ha cỏ giống VA06 trồng khá quy củ. Nói về hiệu quả của mô hình trồng cỏ nuôi bò, chị Hưởng chia sẻ: "Đơn giản là bò khi cho ăn no, đủ dinh dưỡng thì sẽ tăng trọng nhanh, sinh sản đều và ngược lại. Tam Điệp tuy đồi núi nhiều, nhưng nguồn cỏ chất lượng không nhiều, bò có thả ăn cả ngày cũng không đủ no.
Để bò tăng trọng, không cách nào tốt hơn là trồng cỏ để chủ động nguồn thức ăn. Từ khi trồng cỏ, thời gian dành cho việc chăn nuôi không nhiều, vì cỏ đã được trồng sẵn nên chỉ dành thời gian rảnh rỗi để cắt cỏ. Vì thế, gia đình tôi có thể tập trung sản xuất các mô hình khác để tạo ra các nguồn thu nhập cho gia đình".
Theo số liệu thống kê, những năm gần đây tổng đàn trâu, bò toàn tỉnh có xu hướng giảm. Nguyên nhân được cho là do cơ giới hóa nông nghiệp nên số lượng đàn trâu bò dùng cho cày kéo ngày càng giảm đi. Ngoài ra, việc mở rộng diện tích đất canh tác và chuyển một phần đất nông nghiệp sang mục đích khác nên diện tích đồng cỏ để chăn nuôi trâu, bò ngày càng bị thu hẹp.
Nguồn cỏ tươi đã có ảnh hưởng không nhỏ đến việc phát triển đàn bò. Thấy được những khó khăn này, năm qua, Trung tâm Khuyến nông (Sở Nông nghiệp &PTNT) đã xây dựng mô hình: "Chuyển đổi một số diện tích trồng lúa, màu kém hiệu quả sang trồng cỏ làm thức ăn chăn nuôi". Mô hình được triển khai trên địa bàn Nho Quan, Gia Viễn, Yên Mô, Yên Khánh, Kim Sơn, Tam Điệp với diện tích 6 ha và trên 30 hộ dân tham gia.
Theo đó, nông dân được hỗ trợ giống cỏ, kỹ thuật trồng và một phần phân bón lót. Kết quả bước đầu cho thấy, cỏ phát triển rất tốt, mướt lá, bò ăn cỏ lớn rất nhanh. Anh Xuân Anh, Trưởng Trạm Khuyến nông thành phố Tam Điệp cho biết: "Vừa qua, Trạm triển khai trồng thử nghiệm 1 ha cỏ VA06 tại một số hộ dân.
Chỉ sau 3 tháng đã có thể thu lứa đầu. Sau đó, 20 - 40 ngày, lại có thể thu lứa khác. Ước tính 1 năm, thu từ 6 - 8 lần, năng suất đạt khoảng 250 tấn/ha. Sản lượng cỏ tươi như vậy là điều kiện thuận lợi cho việc phát triển mô hình chăn nuôi bò ở địa phương trong thời gian tới.
Một số hộ nông dân tham gia mô hình khẳng định: Trồng cỏ nuôi bò hiệu quả hơn trồng lúa, tính ra 1 ha lúa thâm canh 2 vụ, với năng suất khoảng 60 tạ/ha, giá lúa thị trường 6.000-7.000 đồng/kg, người sản xuất thu lãi khoảng 30 triệu đồng.
Trong khi đó, 1 ha cỏ có thể nuôi được trên 20 con bò, giá bò nhiều năm nay lại khá cao và ổn định nên 1 năm có thể thu về cả trăm triệu đồng. Kỹ sư Nguyễn Minh Huệ, cán bộ Trung tâm Khuyến nông (Sở Nông nghiệp &PTNT) cho biết: Cỏ VA06 là giống cỏ được lai tạo giữa giống cỏ voi với giống cỏ đuôi sói ở châu Mỹ. Cây lai có được những tính trạng vượt trội.
Ngay năm đầu tiên nó đã có thể đạt năng suất từ 225-375 tấn/ha. Tới năm thứ hai, năng suất có thể đạt tới 480 tấn/ha. Nó sẽ giữ năng suất đó tới tận lúc chúng ta trồng lại (sau 6 năm).
Hình dáng của cỏ VA06 cũng giống với cỏ voi nhưng lớn hơn. Nó có thể cao tới 3-4m, phiến lá rộng, mềm, hàm lượng dinh dưỡng cao, trong đó có tới 17 loại axit amin và nhiều loại vitamin cần cho cơ thể vật nuôi. Cỏ VA06 có thể dùng cho vật nuôi ăn tươi hoặc làm thức ăn ủ chua, thức ăn hong khô hoặc nghiền ra làm bột cỏ khô để cho gia súc ăn dần. Cỏ VA06 là loại dễ trồng, chịu lạnh và hạn tốt, chăm sóc giống như các loại cây trồng khác. Có thể trồng bằng hom hoặc hạt. Chỉ sau 3 tháng là có thể thu lứa đầu. Sau đó, cứ 20 - 40 ngày, có thể thu lứa khác. Nếu trồng được cỏ VA06, bà con nông dân tha hồ nuôi trâu, bò, hươu, dê, thỏ... và còn có thể nuôi cả cá trắm cỏ nữa.
Như vậy, trồng cỏ nuôi bò đang có xu hướng phát triển mạnh, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Việc tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ nông dân, các chủ trang trại tiếp cận với các giống cỏ năng suất, chất lượng tốt, đồng thời được vay vốn để phát triển đàn trâu, bò là vấn đề hết sức cần thiết trong bối cảnh tỉnh ta đang đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Nếu giải quyết được những vấn đề này, từ mô hình trồng cỏ nuôi bò, không xa, con đường 100 triệu đồng/ha đất canh tác, thậm chí hơn thế sẽ nằm trong tầm tay của bà con nông dân.
Bài, ảnh: Hà Phương