Nho Quan là một trong những huyện có phong trào xây dựng NVH tốt nhất của tỉnh. Những năm qua, huyện đã tập trung chỉ đạo, đẩy mạnh huy động các nguồn lực xã hội; đồng thời tăng cường khai thác, sử dụng có hiệu quả các thiết chế văn hóa, TDTT ở cơ sở và ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích, khen thưởng việc xây dựng NVH thôn, xóm.
Ngoài nguồn kinh phí đầu tư từ ngân sách địa phương, huyện đã cân đối nguồn thu nhập của từng gia đình sao cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh kinh tế của từng gia đình, từ đó xác định phương án phù hợp huy động đóng góp của nhân dân, các xã, thị trấn. Theo đó, hộ có điều kiện thì đóng góp một lần, hộ khó khăn thì được chia ra đóng góp nhiều lần…
Nhờ các biện pháp tổng hợp và hiệu quả ấy, đến nay toàn huyện đã có 15 NVH xã, thị trấn; 233/286 NVH thôn, xóm được xây dựng và trang bị tăng âm, loa máy, mỗi NVH xóm đều có sân cầu lông, bóng chuyền… phục vụ nhân dân tham gia các hoạt động TDTT.
Không riêng Nho Quan, mà các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh cũng đã xây dựng đề án quy hoạch, các chính sách hỗ trợ của địa phương dành cho xây dựng sân thể thao, điểm vui chơi giải trí gắn với xây dựng NVH. Thậm chí, việc xây dựng NVH giờ đã là một trong những tiêu chí công nhận làng văn hóa, từ đó, tạo nên một phong trào thi đua sôi nổi ở hầu hết các địa phương.
Tính đến hết năm 2010, toàn tỉnh đã có 8/8 huyện, thành phố, thị xã và 146/146 xã, phường, thị trấn thực hiện việc quy hoạch đất dành cho thể dục thể thao phổ thông gắn với xây dựng NVH với tổng diện tích 185.094 ha. Đến nay, đã có 81 xã hoàn thành sân thể thao phổ thông; 74/146 xã, phường, thị trấn có NVH; 986/1.669 làng, xóm, phố có NVH. Nổi bật trong phong trào xây dựng NVH cơ sở là một số địa phương: Thành phố Ninh Bình, thị xã Tam Điệp, huyện Nho Quan, Yên Khánh…
Từ khi có NVH, người dân có nơi sinh hoạt cộng đồng, nơi hội họp, học tập, tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Có những làng, khu phố, Đoàn thanh niên tổ chức các đám cưới theo nếp sống mới tại NVH. Đây cũng là nơi múa hát, vui chơi, giải trí của trẻ em vào những đêm trăng rằm. NVH cũng là nơi diễn ra hoạt động của các tổ chức đoàn thể quần chúng như: tìm hiểu pháp luật; truyền thông dân số, kế hoạch hóa gia đình; chuyển giao khoa học kỹ thuật; tổ chức hội thi, hội diễn hàng năm phục vụ những ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị quan trọng ở xóm, làng, khu phố. Nhiều câu lạc bộ như: Câu lạc bộ thơ, hát chèo… cũng tham gia sinh hoạt tại NVH đã góp phần giữ gìn, phát huy bộ môn nghệ thuật truyền thống.
Bên cạnh đó, nội dung sinh hoạt của các NVH thường xuyên được cải tiến theo hướng ngày càng phong phú, đa dạng nên đã thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia. Trong các buổi sinh hoạt, nội dung sinh hoạt được Ban văn hóa địa phương xây dựng thành chuyên đề, phù hợp với lứa tuổi, giới tính. Thông qua các hoạt động cộng đồng, góp phần thắt chặt thêm tình làng nghĩa xóm, tạo mối đoàn kết trong xây dựng cuộc sống mới.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc khai thác, sử dụng và phát huy có hiệu quả NVH ở tỉnh ta vẫn cần được nâng cao. Việc chỉ đạo thực hiện xây dựng và sử dụng NVH ở một số địa phương còn hạn chế về chất lượng; có nơi việc sử dụng NVH chưa hiệu quả.
Theo ông Phạm Ngọc Văn, Trưởng phòng Gia đình và xây dựng nếp sống văn hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, để phát huy hiệu quả NVH trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa cơ sở thì công tác lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh việc xã hội hóa các hoạt động văn hóa, huy động các nguồn lực xã hội, xây dựng, khai thác và sử dụng có hiệu quả NVH cần được quan tâm, tăng cường hơn nữa. Quy chế tổ chức hoạt động NVH cũng cần được xây dựng nhằm thống nhất xác định vai trò, vị trí, chức năng của NVH thôn, xóm trong hệ thống tổ chức NVH hiện nay. Đặc biệt, ngành Văn hóa cần tổ chức, đào tạo đội ngũ cán bộ văn hóa cơ sở bảo đảm có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ; tập trung nâng cao chất lượng và hình thức hoạt động tại NVH, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa, văn nghệ, TDTT, giải trí ngày càng cao của các tầng lớp nhân dân.
Thu Hằng