Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt và khai mạc Lễ hội truyền thống Chùa Cổ Lễ năm 2025

Tới dự có các đồng chí: Đặng Xuân Phong, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; Lê Hải Bình, Uỷ viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch; Đinh Thị Lụa, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; Lê Quốc Chỉnh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Mai Văn Tuất, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh.

Cùng dự có lãnh đạo Tổng cục Hậu cần - Kỹ Thuật (Bộ Quốc phòng), Cục Di sản văn hoá (Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch); các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ; Uỷ viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh; lãnh đạo HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh cùng đông đảo tăng, ni, phật tử, nhân dân và du khách thập phương.

Các đồng chí: Phạm Gia Túc, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Trung tướng Trần Công Chính, Tổng cục trưởng Tổng cục II, Bộ Quốc phòng; Đặng Khánh Toàn, Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng đã gửi lẵng hoa chúc mừng Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân xã Cổ Lễ.

Chùa Cổ Lễ là công trình Phật giáo nổi tiếng được khởi dựng từ thế kỷ XII, gắn liền với công lao của Đức Thánh tổ Nguyễn Minh Không. Đức Thánh tổ Nguyễn Minh Không xuất thân bình dân; từ nhỏ, ngài nổi tiếng thông minh, học giỏi, là người thông hiểu đạo Phật, kiến thức uyên bác; là bậc cao tăng sáng lập nhiều ngôi chùa ở Việt Nam và là ông tổ nghề đúc đồng của Việt Nam, có y thuật chữa bệnh cứu dân, đã chữa khỏi bệnh cho vua Lý Thần Tông và được nhà vua phong làm Quốc sư.

Chùa Cổ Lễ có nhiều nét khác với chùa cổ Việt Nam bởi sự kết hợp khéo léo các yếu tố kiến trúc cổ truyền với kiến trúc Gô tích (phong cách kiến trúc thịnh hành ở phương Tây giai đoạn thế kỷ XII đến thế kỷ XVI). Chùa là một chỉnh thể gồm nhiều công trình kiến trúc khác nhau, trải rộng theo hướng Đông - Tây như: Tháp Cửu phẩm liên hoa, cầu cuốn, Tam quan, Phật giáo Hội quán, Đền thờ Đức thánh Trần, Phủ Mẫu, chùa chính, gác chuông “Kim Chung Bảo Các”... Trong đó, công trình kiến trúc có giá trị nghệ thuật cao là tháp Cửu phẩm liên hoa có 9 tầng mang ý nghĩa “cửu trùng” - một đặc thù tín ngưỡng của Đạo Phật Thích Ca.

Hiện nay, Chùa lưu giữ được nhiều di vật văn hoá quý hiếm như: 100 pho tượng với các chất liệu gỗ, đồng, đá của nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau và 313 bia đá. Bên cạnh đó, Chùa còn lưu giữ quả chuông “Thần Quang tự chung” được đúc năm Kỷ Mùi, niên hiệu Cảnh Thịnh 7 (năm 1799) và 4 thuyền chải, dùng để thi bơi trong lễ hội truyền thống.

Không chỉ có ý nghĩa lịch sử, văn hóa, kiến trúc, Chùa Cổ Lễ còn là di tích cách mạng. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, từ nơi đây nhiều nhà sư đã tạm biệt “cửa thiền” cầm súng ra trận.

Đặc biệt, ngày 27/2/1947, tại chùa, dưới sự chủ trì của Hòa thượng Thích Thế Long, chính quyền địa phương, các tín đồ phật tử và nhân dân trong vùng đã tổ chức lễ phát nguyện cho 27 nhà sư cởi áo cà sa lên đường tòng quân đánh giặc, bảo vệ Tổ quốc. Trong đó Hòa thượng Thích Thế Long sau này giữ chức Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Chủ tịch Quốc hội khóa VII.

Hàng năm, Lễ hội chùa Cổ Lễ diễn ra từ ngày 13 đến 16/9 âm lịch với rất nhiều hoạt động văn hóa tín ngưỡng truyền thống và các tiết mục diễn xướng, trò chơi dân gian. Lễ hội truyền thống Chùa Cổ Lễ đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia.

Về với Lễ hội Chùa Cổ Lễ, du khách thập phương không chỉ tận mắt chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo, tưởng nhớ tới Quốc sư - Đức Thánh tổ Nguyễn Minh Không, mà còn để lễ Phật, đắm mình trong cõi tâm linh hướng tới “chân - thiện - mỹ”.

Với những giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa và kiến trúc nghệ thuật, năm 1988, Chùa Cổ Lễ được Bộ Văn hoá (nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du Lịch) xếp hạng Di tích Kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia. Ngày 11/9/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1959 xếp hạng Chùa Cổ Lễ, xã Cổ Lễ, tỉnh Ninh Bình là Di tích Quốc gia đặc biệt.

Tại buổi lễ, đồng chí Phạm Định Phong, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Chùa Cổ Lễ.

Đồng chí Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình trao Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Chùa Cổ Lễ cho Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân địa phương.

Phát biểu tại buổi lễ, thay mặt UBND tỉnh, đồng chí Trần Song Tùng, Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh trân trọng cảm ơn sự quan tâm, chỉ đạo của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch; các đồng chí lãnh đạo Trung ương; sự phối hợp hỗ trợ của các cơ quan, ban, ngành và đặc biệt là sự đóng góp, gìn giữ của Nhân dân địa phương.

Đồng chí nhấn mạnh: Việc Chùa Cổ Lễ được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt là niềm vinh dự lớn lao, niềm tự hào sâu sắc của Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân tỉnh Ninh Bình nói chung; Đảng bộ, Chính quyền, Nhân dân xã Cổ Lễ nói riêng. Đây không chỉ là sự ghi nhận giá trị lịch sử, văn hoá, kiến trúc, nghệ thuật của di tích, mà còn là minh chứng cho tinh thần bảo tồn, gìn giữ và phát huy di sản văn hoá dân tộc trong thời kỳ đổi mới và hội nhập.

Đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh khẳng định, thời gian tới, tỉnh Ninh Bình sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, với Giáo hội Phật giáo Việt Nam, các cơ quan chuyên môn, các nhà khoa học và Nhân dân địa phương để có giải pháp bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị Chùa Cổ Lễ một cách bền vững. Định hướng gắn kết bảo tồn di tích với phát triển du lịch văn hoá - tâm linh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống tinh thần của Nhân dân và xây dựng tỉnh Ninh Bình ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Tại buổi lễ, lãnh đạo xã Cổ Lễ đã phát biểu khai mạc Lễ hội truyền thống chùa Cổ Lễ năm 2025.

Sau phần nghi lễ trang trọng, các vị Hoà Thượng, Thượng tọa Chùa Cổ Lễ thực hiện nghi thức đánh trống khai hội, dâng hương và rước Bằng vào Chùa.

Kết thúc buổi lễ, các đại biểu, Nhân dân và du khách thập phương đã tham quan vãn cảnh Chùa Cổ Lễ, trải nghiệm không gian văn hoá, tín ngưỡng của di tích và cổ vũ hội thi bơi chải tại sông Cổ Lễ.