HTX Yên Thịnh, phường Tân Bình, thị xã Tam Điệp có 60 ha trồng lúa, thường xuyên bị chuột phá hoại gây ảnh hưởng đến năng suất. Mặc dù HTX đã áp dụng nhiều biện pháp nhưng do chuột sinh sản quá nhanh, nên diện tích lúa bị phá hoại ngày càng tăng, nhất là thời điểm lúa đẻ nhánh, làm đòng, tỷ lệ gây hại phổ biến từ 10-20%, đặc biệt vụ mùa 2013, toàn HTX có trên 20 ha lúa bị mất trắng do chuột phá hoại. Trước vấn nạn chuột phá hoại mùa màng ngày một gia tăng, Trạm BVTV thị xã Tam Điệp đã mời "vua diệt chuột" Trần Quang Thiều về hướng dẫn cho các HTX cách diệt chuột bằng bẫy sắt bán nguyệt. Nhận thấy đây là cách làm hay, đơn giản và hiệu quả cao, vụ đông xuân 2014 HTX Yên Thịnh đã thành lập đội diệt chuột bằng bẫy sắt bán nguyệt với 10 thành viên. Người nhiều nhất sở hữu trên 100 cái bẫy, người ít cũng 30-50 cái. Hàng ngày, khoảng 4-5 giờ chiều là các thành viên của tổ diệt chuột bắt đầu ra đồng, họ chọn những vị trí chuột hay đi lại và cắn phá lúa để đặt bẫy. Bà Đinh Thị Ngà, tổ 8, phường Tân Bình, một thành viên của tổ diệt chuột chia sẻ: Để bẫy được nhiều chuột, quan trọng là phải xác định được hang, đường đi lối lại và khu ăn mồi của chuột rồi đặt bẫy đúng vị trí. Việc cắm bẫy phải đảm bảo chắc chắn, nếu không chuột sẽ kéo cả bẫy đi. Đặc biệt, chuột vốn có tính đa nghi nên chúng tôi phải thường xuyên thay đổi mồi nhử, cũng như ngụy trang để chuột không nhận ra bẫy.
Hiệu quả của mô hình diệt chuột bằng bẫy bán nguyệt mang lại không hề nhỏ. Từ khi thành lập đến nay, trung bình mỗi đêm đội diệt chuột bẫy được hàng trăm con. Nếu như trước đây, ngay từ lúc gieo mạ, chuột đã phá hoại thì nay tỷ lệ chuột hại đã giảm đi rất nhiều. Ông Trần Đức Tâm, Chủ nhiệm HTX Yên Thịnh cho biết: Để giải bài toán diệt chuột bảo vệ mùa màng, ngay từ đầu vụ sản xuất lúa đông xuân 2013-2014, HTX đã chủ động lên lịch diệt chuột đồng loạt nhằm tránh tình trạng chuột di chuyển nơi cư trú, không hiệu quả. HTX ngâm ủ thóc mầm pha với thuốc Rat - K 2%D để làm mồi chia cho các đội sản xuất đánh chuột. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của chúng tôi, loài chuột rất tinh quái nên dùng bả đánh chỉ phát huy tốt khi mới đưa vào sử dụng, còn sau đó chuột không ăn thuốc. Do vậy, cách tốt nhất vẫn là kết hợp tất cả các phương pháp diệt chuột, trong đó có cách diệt chuột bằng đặt bẫy bán nguyệt. Thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân mở thêm nhiều đợt diệt chuột song song với việc gieo cấy, chăm sóc lúa đông xuân. Mục tiêu là hạn chế tối đa sự tàn phá của chuột, đảm bảo diện tích, năng suất, sản lượng lúa đông xuân như kế hoạch đề ra.
Theo Chi cục BVTV tỉnh, phương thức diệt chuột trong thời gian qua vẫn chưa mang lại hiệu quả cao vì hầu như nông dân mạnh ai nấy làm, thiếu tính cộng đồng và thường xuyên. Phương pháp diệt chuột còn khá sơ sài, không diệt được tận gốc ổ chuột. Chi cục BVTV tỉnh đã yêu cầu các địa phương tăng cường các biện pháp diệt chuột, trong đó chú trọng các biện pháp thủ công như đặt bẫy sắt bán nguyệt hoặc đào hang bắt... và phải làm đồng loạt, thường xuyên thì mới đem lại hiệu quả cao.
Nguyễn Lựu