Để giữ gìn và phát huy các giá trị to lớn đó, trong mọi thời kỳ, công tác quản lý, bảo vệ rừng luôn được sự quan tâm của Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh. Kiểm lâm Ninh Bình đã trải qua một chặng đường 40 năm liên tục phấn đấu, xây dựng và phát triển với 3 giai đoạn đó là: Kiểm lâm Ninh Bình (1973 - 1976), Kiểm lâm nhân dân Hà Nam Ninh (1976 - 1992) và Kiểm lâm Ninh Bình (từ 4-1992 đến nay). Sau khi Nghị định số 101-CP ngày 21-5-1973 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) được thực hiện, tháng 4 năm 1974, Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình được thành lập với 25 công chức, viên chức. Năm 1976, hợp nhất hai tỉnh Hà Nam và Ninh Bình, Kiểm lâm hai tỉnh sáp nhập. Năm 1992, tỉnh Ninh Bình được tái thành lập, Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình được tổ chức lại theo Quyết định 275 của Bộ Lâm nghiệp (nay là Bộ Nông nghiệp và PTNT). Sau 20 năm tái thành lập, Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình đã từng bước khắc phục khó khăn, phấn đấu hoàn thành và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác bảo vệ và phát triển rừng, luôn là đơn vị vững mạnh toàn diện của ngành Nông nghiệp và Nông thôn Ninh Bình, là đơn vị điển hình tiên tiến của lực lượng Kiểm lâm Việt Nam.
Với phương châm "lấy dân làm gốc", công tác tuyên truyền bảo vệ rừng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt quá trình hoạt động của lực lượng Kiểm lâm Ninh Bình. Bằng nhiều hình thức và nội dung phong phú, công tác tuyên truyền đã thực sự góp phần nâng cao nhận thức bảo vệ rừng cho cán bộ, nhân dân các địa phương trong tỉnh. Từ năm 1992 đến nay, đơn vị đã phối hợp tổ chức thực hiện hàng nghìn buổi phát thanh, hàng trăm phóng sự truyền hình, xây dựng 1 bộ phim, 15.000 pa nô, áp phích, tờ rơi, xuất bản hàng nghìn cuốn tài liệu và 250 biển báo bảo vệ rừng. Tổ chức gần 50 cuộc thi tìm hiểu pháp luật lâm nghiệp, 250 lớp tập huấn về các nội dung bảo vệ rừng, kỹ thuật trồng và chăm sóc rừng trồng. Do làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nhận thức của cán bộ, nhân dân về vai trò, tác dụng to lớn của rừng đã từng bước được nâng cao, trách nhiệm bảo vệ rừng của các cấp, các ngành và quần chúng nhân dân đã có chuyển biến rõ rệt, số vụ vi phạm tại địa phương đã giảm tới 95% so với thời kỳ chưa tái lập tỉnh.
Thực hiện chủ trương xã hội hóa công tác bảo vệ rừng, đi đôi với hoàn thiện bộ máy hoạt động của đơn vị, Chi cục Kiểm lâm đã chú trọng xây dựng lực lượng quần chúng tham gia bảo vệ rừng. Từ năm 2000 đến nay đã thành lập được 20 Ban lâm nghiệp xã, hợp đồng với 38 nhân viên bảo vệ rừng; trên 90% các thôn, bản có rừng đã xây dựng được Quy ước bảo vệ rừng, hàng trăm tổ đội quần chúng bảo vệ rừng được thành lập. Với sự cộng tác tích cực của lực lượng quần chúng bảo vệ rừng, lực lượng Kiểm lâm đã triển khai toàn diện, có hiệu quả các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng tại địa phương
Phối hợp tốt với các lực lượng chức năng thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các cấp chính quyền cơ sở và các chủ rừng triển khai thực hiện phương án phòng cháy, chữa cháy rừng theo phương châm "4 tại chỗ"; rà soát khoanh vùng trọng điểm cháy rừng trên địa bàn tỉnh, hoàn thiện xây dựng hệ thống đường băng cản lửa phòng cháy rừng tại các khu rừng dễ cháy, cấp phát trên 1.000 dụng cụ chữa cháy rừng và nhiều dụng cụ, phương tiện khác phục vụ công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Làm tốt công tác dự báo, cảnh báo nguy cơ cháy rừng trên địa bàn tỉnh, tổ chức thường trực 24/24 giờ đối với những ngày nắng nóng có nguy cơ cháy rừng từ cấp III trở lên. Do làm tốt công tác phòng cháy, nên số vụ cháy rừng xảy ra ngày càng giảm, không có vụ cháy lớn, từ năm 2007 đến nay số vụ cháy rừng gần như không xảy ra trên địa bàn tỉnh.
Để không ngừng nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ rừng tại gốc, Chi cục đã bố trí điều động 27 công chức, viên chức kiểm lâm phụ trách địa bàn xã, trực tiếp cùng với chính quyền địa phương triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật về lâm nghiệp, tổ chức tuần tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của Nhà nước về bảo vệ rừng nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những hành vi xâm hại rừng. 10 năm trở lại đây, Kiểm lâm địa bàn đã phát hiện và xử lý gần 400 vụ vi phạm, xóa bỏ nhiều trọng điểm phá rừng tại các xã Phú Long, Kỳ Phú, Cúc Phương (huyện Nho Quan); khu Quèn Thờ (thị xã Tam Điệp); khu Hồ Đồng Thái (huyện Yên Mô); khu giáp ranh huyện Lạc Thủy (Hòa Bình) thuộc huyện Gia Viễn... Đến nay, rừng trên địa bàn tỉnh không còn điểm nóng về vi phạm các quy định về bảo vệ rừng.
Đi đôi với công tác bảo vệ rừng tại gốc, Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình đã làm tốt công tác kiểm soát, đấu tranh ngăn chặn và xử lý nghiêm minh trên 3.000 vụ vi phạm các quy định của Nhà nước về quản lý lâm sản, truy cứu trách nhiệm hình sự trên 60 vụ, tịch thu trên 7.000 m3 gỗ các loại, gần 100 tấn động vật hoang dã và nhiều loại lâm, đặc sản khác, thu ngân sách trên 45 tỷ đồng.
Thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ công tác trên, Chi cục Kiểm lâm đã đẩy mạnh công tác thỏa thuận hợp tác quốc tế với một số tổ chức phi Chính phủ về các lĩnh vực bảo vệ rừng và đa dạng sinh học như Tổ chức VCF, GEF, FZS…, trong đó có sự hợp tác bền vững từ 2001 đến nay với Hội Động vật học Frank fuok Cộng hòa Liên bang Đức tại Việt Nam (FSZ) về bảo vệ loài Voọc mông trắng, loài thú quý hiếm đặc hữu của Việt Nam. Thông qua sự hợp tác với FSZ, số lượng cá thể Voọc mông trắng đã sinh trưởng và phát triển tốt, năm 2010 được Trung tâm kỷ lục sách Việt Nam công nhận Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long: "Nơi có số lượng cá thể Voọc mông trắng nhiều nhất Việt Nam".
Bên cạnh đó, đơn vị đã chú trọng thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn công tác sản xuất lâm nghiệp. Từ khi tái lập tỉnh đến nay, 15 mô hình bảo vệ rừng bền vững, 5 đề tài dự án khoa học đã được Chi cục xây dựng và triển khai, một số mô hình, dự án đã phát huy hiệu quả như mô hình bảo vệ rừng bền vững tại Khu du lịch sinh thái Thung Nham, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư; mô hình trồng tràm nước ngọt trên vùng đất lầy thụt tại Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long, dự án ứng dụng công nghệ thông tin với các phần mềm chuyên dụng phục vụ cho công tác thống kê, kiểm kê, xây dựng cơ sở dữ liệu về tài nguyên rừng, cập nhật theo dõi diễn biến tài nguyên rừng đáp ứng yêu cầu quản lý của ngành và của địa phương.
Nhìn lại chặng đường 40 năm xây dựng và trưởng thành, một trong những bài học kinh nghiệm trong quá trình tổ chức thực hiện đó là: Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho công chức, viên chức và người lao động được xác định là nhiệm vụ thường xuyên của đơn vị. Qua đó giúp cán bộ, công chức, viên chức Chi cục nâng cao nhận thức về chủ chương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, có bản lĩnh chính trị vững vàng, không dao động trước khó khăn, thử thách, luôn đoàn kết, thống nhất trong mọi hoạt động, hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao.
Do hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, tập thể cán bộ, công chức, viên chức Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba (năm 1998), hạng Nhì (năm 2003), hạng Nhất (năm 2013), nhiều bằng khen, cờ thi đua của Chính phủ, UBND tỉnh và của các bộ, ngành Trung ương.
Trước yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh còn rất nhiều khó khăn, thách thức. Phát huy truyền thống của đơn vị trong 40 năm qua, cán bộ, công chức, viên chức Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình tiếp tục phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác được giao, xứng đáng là lực lượng nòng cốt trong công tác bảo vệ rừng.
Nguyễn Văn Dương
(Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình)