Khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền: Còn những khó khăn cần giải quyết

Đến Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Mô mới thấy nhu cầu khám, chữa bệnh bằng YHCT của người dân là khá lớn. Tại Khoa Đông y - phục hồi chức năng, bác Vũ Văn Chẩn (xã Yên Phú) đang nằm điều trị cho biết: Tôi bị đau lưng, trước đã sử dụng thuốc tây nhưng không khỏi nên quyết định chuyển sang điều trị bằng YHCT xem thế nào. Qua mấy ngày vào viện, được các bác sỹ sử dụng các phương pháp YHCT trong điều trị nên thấy đỡ hẳn. Hỏi chuyện những người cùng điều trị bằng YHCT, hầu như ai cũng công nhận, với người già mà lại mắc các bệnh mãn tính thì YHCT là phù hợp hơn cả…

Theo bác sỹ Nguyễn Xuân Linh, Trưởng khoa: Từ khi thành lập Khoa Đông y đến nay, số lượng người bệnh đến khám, chữa bệnh ngày càng tăng. Trung bình một ngày Khoa đón tiếp khoảng 40 - 50 lượt bệnh nhân, có ngày cao điểm lên tới 70- 80 bệnh nhân. Các trường hợp đến khám, chữa bệnh chủ yếu là các bệnh về xương khớp, di chứng của liệt, tai biến, bệnh mãn tính, tuổi già… Để đáp ứng nhu cầu người bệnh, Bệnh viện đã quan tâm đầu tư mua sắm nhiều trang thiết bị mới như: máy kéo dãn cột sống, máy siêu âm trị liệu, máy điện phân, máy vi dòng giảm đau… Bên cạnh đó, các kỹ thuật mới cũng được Bệnh viện chú trọng phát triển và ứng dụng để khám và điều trị cho người bệnh như: laze nội mạch, thủy trị liệu… Hiện nay, số bệnh nhân khám, chữa bệnh bằng YHCT tại Bệnh viện Đa khoa Yên Mô chiếm khoảng 25% trong tổng số bệnh nhân đến khám, chữa bệnh tại bệnh viện, trong đó việc điều trị không dùng thuốc đạt cao gấp nhiều lần so với kế hoạch đề ra. Tuy nhiên, vì một số thủ thuật dùng trong khám, chữa bệnh cho người bệnh chưa được Bảo hiểm y tế thanh toán, nhất là việc điều trị không dùng thuốc nên ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh.

Với 25% bệnh nhân khám, chữa bệnh bằng YHCT ở Bệnh viện Đa khoa Yên Mô được xem là tỷ lệ tương đối cao so với các bệnh viện cùng tuyến. Đánh giá về công tác y dược học cổ truyền năm 2012 của Sở Y tế, tại tuyến huyện số lượng bệnh nhân điều trị theo phương pháp YHCT chỉ chiếm gần 15%, trong đó điều trị nội trú là 13,4%, điều trị ngoại trú là 1,06%...

Tại tuyến xã là nơi khám, chữa bệnh ban đầu, việc khám, chữa bệnh bằng YHCT cũng rất hạn chế. Theo tìm hiểu tại địa bàn huyện Yên Mô, hầu hết trạm y tế các xã đều có phòng YHCT, xây dựng và duy trì được vườn cây thuốc nam với đủ chủng loại theo quy định… nhưng việc khám, chữa bệnh bằng YHCT lại không thường xuyên. Lý do của việc ít bệnh nhân một phần bởi trang thiết bị phục vụ khám, chữa bệnh còn nghèo nàn, sơ sài, chỉ một số xã có máy điện châm, kim châm cứu, nia, mẹt phơi thuốc, 1/18 xã có tủ thuốc YHCT; nhân lực tham gia khám, chữa bệnh bằng YHCT ở tuyến xã vừa thiếu và yếu. Trong tổng số 18 trạm y tế của Yên Mô, chỉ có 10 trạm có cán bộ YHCT.

Những nơi không có cán bộ YHCT thì cán bộ y tế của Trạm phải kiêm nhiệm nên gặp không ít khó khăn khi thực hiện khám, châm cứu, trồng, chăm sóc và sử dụng thuốc tại Trạm y tế. Theo số liệu thống kê, tổng số lượt bệnh nhân khám, chữa bệnh bằng YHCT tại tuyến xã ở Yên Mô mới đạt tỷ lệ 6,8%, tỷ lệ bệnh nhân sử dụng thuốc nam đạt 6,1%, châm cứu đạt 2,2%, tư vấn dùng YHCT đạt 6,4%...

Theo đánh giá của ngành Y tế, với các hình thức bệnh tật mà y tế tuyến cơ sở thường xuyên khám và điều trị như: ho, viêm họng, đau xương khớp, rối loạn tiêu hóa... rất phù hợp cho việc triển khai điều trị bằng thuốc nam, châm cứu, sử dụng các phương pháp khám, chữa bệnh bằng YHCT không dùng thuốc...

Tuy nhiên, với cơ sở vật chất như hiện nay cộng với khó khăn từ việc không được Bảo hiểm y tế thanh toán các chi phí trong khám và điều trị bằng YHCT (trừ châm cứu) đã khiến cả người bệnh và các trạm y tế thiếu mặn mà với việc khám, chữa bệnh bằng YHCT.

Đẩy mạnh khám, chữa bệnh bằng YHCT

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã dành nhiều sự quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, nhân lực, trang thiết bị hiện đại cho ngành Y tế từ Trung ương đến cơ sở, trong đó có lĩnh vực YHCT thể hiện ở các văn bản: Nghị quyết Trung ương V (khóa X) của Bộ Chính trị; Quyết định 2166/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về "Phát triển nền y học cổ truyền giai đoạn 2010-2020 và tầm nhìn đến năm 2030"...

Tại Ninh Bình, để YHCT phát huy được thế mạnh và tiềm năng trong khám, chữa bệnh cho nhân dân, ngành Y tế kết hợp với Hội Đông y tỉnh từng bước xây dựng mạng lưới y dược học cổ truyền rộng khắp: Từ Bệnh viện YHCT tỉnh, khoa YHCT thuộc Bệnh viện Đa khoa tỉnh đến các khoa, tổ YHCT thuộc Bệnh viện Đa khoa huyện và các phòng chẩn trị YHCT của các cấp hội Đông y và của các trạm y tế xã. Hàng năm, tỉnh và ngành Y tế quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho hệ thống YHCT.

Riêng tại Bệnh viện YHCT tỉnh được đầu tư xây mới 1 khu nhà điều trị 3 tầng, quy mô 100 giường bệnh. Năm 2012 Bệnh viện đã được hưởng dự án trang thiết bị y tế trị giá 14,5 tỷ đồng nên đã đưa nhiều máy móc hiện đại vào khám và điều trị, phục vụ nhu cầu của nhân dân. Các khoa, tổ YHCT tại các bệnh viện tuyến huyện cũng được đầu tư thêm các trang thiết bị phục vụ điều trị…

Tuy nhiên, chiếu theo chỉ tiêu mà Bộ Y tế ban hành thì tỷ lệ khám, chữa bệnh bằng YHCT tại cả 3 tuyến của Ninh Bình đều chưa đạt. Theo bác sỹ Vũ Văn Cẩn, Phó Giám đốc Sở Y tế: Nguyên nhân của việc khám, chữa bệnh bằng YHCT đạt thấp là do: Việc đầu tư cho YHCT còn thấp so với y học hiện đại; các cơ sở YHCT còn gặp khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nguồn nhân lực có trình độ đại học.

Đặc biệt, việc tuyển dụng bác sỹ YHCT về tuyến huyện làm việc khó, phần lớn các đơn vị phải sử dụng đội ngũ y sỹ cử đi học chuyên khoa về YHCT. Đối với tuyến xã, do chưa được biên chế về YHCT nên các xã phải ký hợp đồng với lương y để làm nhiệm vụ khám, chữa bệnh bằng YHCT. Bên cạnh đó, khó khăn nhất vẫn là việc thanh toán BHYT cho khám, chữa bệnh bằng YHCT tại Trạm y tế còn hạn chế. Hiện tại BHYT mới áp dụng thanh toán điều trị không dùng thuốc cho một số xã đạt "tiên tiến về YHCT". Trong khi nhu cầu khám, chữa bệnh về YHCT của người dân rất lớn nhưng không được thanh toán khiến người dân không dám khám và điều trị bằng YHCT vì khả năng kinh tế có hạn…

Để YHCT phát huy được tiềm năng và thế mạnh vốn có trong khám, chữa bệnh cho nhân dân, nhất là để đảm bảo quyền lợi, chế độ cho người bệnh BHYT, Sở Y tế đã đề nghị Bộ Y tế phối hợp với BHXH hướng dẫn việc thanh toán BHYT cho khám, chữa bệnh bằng YHCT có dùng thuốc và không dùng thuốc tại các trạm y tế. Trước mắt đề nghị thanh toán cho các xã đạt chuẩn quốc gia về y tế xã và các xã đạt "tiên tiến về YHCT" có triển khai các phòng chẩn trị YHCT tại trạm.

Về định hướng phát triển YHCT lâu dài, ngành Y tế xác định các nội dung cần quan tâm thực hiện: Kiện toàn tổ chức y dược cổ truyền, đẩy mạnh công tác đào tạo nhân lực y dược cổ truyền, tăng cường đầu tư cho các cơ sở khám, chữa bệnh bằng YHCT. Trong đó, ngành y tế chú trọng công tác đào tạo, tập huấn nâng cao kiến thức chuyên môn và kiến thức pháp luật cho các lương y và các đối tượng hành nghề y dược cổ truyền tư nhân. Có các chính sách thu hút các bác sỹ, lương y về làm việc tại các Bệnh viện và Hội Đông y…

Theo các nội dung, lộ trình đã định, ngành Y tế phấn đấu đến năm 2015 tỷ lệ người bệnh khám, chữa bệnh bằng YHCT tại tuyến tỉnh đạt 15%, tuyến huyện đạt 20%, tuyến xã đạt 30%.

Phan Hiếu