HTX Dược liệu Đông Sơn: Hiệu quả từ sản xuất tinh dầu tràm

Trao đổi với chúng tôi về cơ duyên đến với cây tràm, anh Nguyễn Văn Dư, Giám đốc HTX Dược liệu Đông Sơn cho biết: Qua tìm hiểu thực tế về lợi ích cây tràm mang lại, nhận thấy đây là cây dược liệu quý, sử dụng đơn giản và hiệu quả, năm 2016, dưới sự hỗ trợ của Viện Cải thiện giống và phát triển lâm sản về nguồn giống tràm Úc, các quy trình canh tác tràm theo chuẩn quốc tế, các chúng tôi đã đưa vào trồng thử nghiệm 5 sào tại thôn 3, xã Đông Sơn. Qua 14 tháng trồng, chúng tôi đã thu được những mẻ tinh dầu tràm đầu tiên trên đất Tam Điệp, sau khi trừ chi phí thu lãi 2.150.000 đồng/sào. Sau đó cứ mỗi năm cắt một đợt, sản lượng tăng lên do cây ngày một lớn, khối lượng cành lá ngày càng tăng. Rất may mắn là cây tràm đã thích nghi với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu nơi đây. 

Tháng 10/2018, sau trận mưa lớn, toàn bộ cánh đồng bãi sải tại thôn 3 ngập nước, cây đào phai dân trồng chỗ trũng bị chết rất nhiều, trong khi đó vùng tràm trồng dưới thấp, ngập từ 1 - 1,2m vẫn xanh lá, tiếp tục đâm chồi, nảy lộc. Từ đây việc đưa cây tràm xuống vùng trũng thấp trồng đã được chúng tôi lên kế hoạch thực hiện.

Sinh ra và lớn lên trên quê hương Tam Điệp, nhận thấy có những diện tích đất chiêm trũng, sình lầy trồng lúa hiệu quả không cao, anh Dư đã liên kết với HTX nông nghiệp Yên Bình chuyển đổi 2ha trồng lúa kém hiệu quả sang trồng tràm năm gân. 

Đến nay, sau 5 năm, sản lượng nguyên liệu ổn định và cho thu nhập bình quân mỗi sào từ 2,2 - 2,5 triệu đồng/năm, gấp 2-2,5 lần so với trồng lúa. Hiện nay, tổng diện tích trồng tràm của HTX là 6ha gồm tràm trà và tràm năm gân tại các xã Đông Sơn, Yên Bình (thành phố Tam Điệp) và xã Yên Thắng (Yên Mô). 

Sau 14-16 tháng trồng, cây tràm cho khai thác lá với năng suất khá cao và ổn định, tạo cảnh quan môi trường, phủ xanh vùng đất cát khô cằn. Cây tràm trồng 1 lần có thể thu hoạch từ 18-20 năm, năng suất và giá trị thu được khoảng hơn 90 triệu đồng/ha/năm, trừ chi phí còn hơn 45 triệu đồng.

Cùng với việc khai thác lợi ích từ lá cây tràm mang lại, nhận thấy tiềm năng bên dưới tán cây tràm còn chưa khai thác hết, vừa qua HTX đã hỗ trợ con giống để các hộ tiến hành thả cua, chạch, ốc và một số thủy sản tại ruộng tràm, góp phần tăng thêm thu nhập cho các thành viên HTX.

Đang thả những mẻ cua đồng dưới tán tràm ở khu vực trồng tràm của HTX, anh Trần Văn Huy ở xã Yên Thắng (Yên Mô) cho biết: Gia đình tham gia trồng tràm cho HTX từ năm 2017. Trước đây trên diện tích 1,5 ha gia đình trồng 1 vụ lúa nhưng hiệu quả kinh tế thấp. Từ khi chuyển đổi sang trồng tràm cho hiệu quả kinh tế cao, không phụ thuộc thời tiết, quá trình chăm sóc không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. 

Với việc vừa làm vừa nghiên cứu, đổi mới công nghệ, đến nay HTX Dược liệu Đông Sơn đã cho ra thị trường nhiều sản phẩm phong phú, đa dạng như các loại tinh dầu tràm, dầu gội thảo mộc, dầu xả thảo mộc, xà bông tắm tràm trà, sữa rửa mặt tràm trà, cao xoa tràm… có chất lượng, mẫu mã hiện đại, dán tem QRCode. Đặc biệt trong đó, sản phẩm tinh dầu tràm đã được công nhận là sản phẩm nông thôn tiêu biểu năm 2020, đến năm 2022 được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh.

Để từng bước sản xuất hiệu quả, bền vững, cùng với đảm bảo ổn định nguồn nguyên liệu, HTX đã đầu tư lắp đặt hệ thống máy móc hiện đại, xây dựng nhà xưởng, khu chế biến tinh dầu. Các sản phẩm được xuất cho các công ty dược phẩm tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được trong thời gian qua, anh Nguyễn Văn Dư, Giám đốc HTX Dược liệu Đông Sơn cũng có những trăn trở đó là hiện nay HTX còn gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực, tham gia thương mại điện tử và mong muốn được hỗ trợ nguồn vốn vay để đầu tư mua sắm máy móc, thiết bị chế biến chuyên sâu các sản phẩm mỹ phẩm, rượu để cung cấp ra thị trường, đáp ứng tiêu chuẩn về chất lượng, mẫu mã...

Tiến Đạt