Hội thảo khoa học quốc gia trực tuyến "80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943-2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển"

Dự Hội thảo có các đồng chí: Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng; Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Trần Hồng Hà, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng; Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tại điểm cầu tỉnh Ninh Bình, đồng chí Mai Văn Tuất, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; đồng chí Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì điểm cầu.

Cách đây 80 năm, vào tháng 2/1943, Đảng Cộng sản Việt Nam đã thông qua bản Đề cương về văn hóa Việt Nam, một văn kiện quan trọng do Tổng Bí thư Trường Chinh chấp bút soạn thảo. Ra đời trong bối cảnh của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, Đề cương là cương lĩnh đầu tiên của Đảng ta về văn hóa, xác lập văn hóa là một trong ba mặt trận (chính trị, kinh tế, văn hóa). Thời điểm và bối cảnh ra đời của Đề cương đã cho thấy tư duy, tầm nhìn và sự quan tâm sâu sắc của Đảng ta trong phát triển văn hóa.

Từ điểm khởi nguồn này, trải qua tiến trình lịch sử với rất nhiều biến động, việc phát triển các giá trị mang tính cương lĩnh của Đề cương vẫn giữ nguyên sức sống và có vai trò quan trọng đối với sự nghiệp phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Do đó, Hội thảo đã nhìn lại và khẳng định nền tảng lý luận, giá trị, nguyên tắc cốt lõi của Đề cương về văn hóa Việt Nam, từ đó tìm ra những định hướng, giải pháp góp phần khơi dậy khát vọng cống hiến, tạo động lực chấn hưng văn hóa, phát triển toàn diện con người Việt Nam trong bối cảnh mới nhằm hiện thực hóa Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, triển khai có hiệu quả Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 và cụ thể hóa lộ trình triển khai Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã tham luận và thảo luận bàn tròn với 2 nội dung: Giá trị lý luận và thực tiễn của Đề cương về văn hóa Việt Nam; văn hóa, con người Việt Nam - Nền tảng tinh thần, động lực phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh: Hội thảo đã thống nhất đánh giá ý nghĩa lịch sử, giá trị to lớn mang tầm thời đại và sức sống lâu dài, bền vững của Đề cương về văn hóa Việt Nam.

Đề cương đã thể hiện sự kiên định và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, khẳng định văn hóa là một trong ba mặt trận (kinh tế, chính trị, văn hóa). Đề cương đã phân tích mối quan hệ giữa cách mạng chính trị và cách mạng văn hóa, nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương với cách mạng văn hóa, nhằm mục đích xây dựng và phát triển nền văn hóa mới.

Đề cương đã vạch rõ nhiệm vụ trước mắt của các nhà văn hóa yêu nước Việt Nam là phải chống lại văn hóa phát xít, phong kiến lạc hậu, nô dịch, văn hóa ngu dân. Đề cập toàn diện và sâu sắc những vấn đề có tính chất nền tảng về nguyên tắc, về phương châm, phương hướng xây dựng nền văn hóa Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Cùng với thành quả nghiên cứu và những tư liệu lịch sử đã công bố, một lần nữa chứng minh và khẳng định giá trị to lớn, toàn diện của Đề cương về văn hóa Việt Nam với sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc ta dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Đề cương ra đời đã đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn cách mạng; thể hiện ý chí, nguyện vọng của cả dân tộc, trở thành ngọn cờ tập hợp, cổ vũ nhân dân ta, nhất là giới trí thức, văn nghệ sĩ hăng hái tham gia sự nghiệp cách mạng của Đảng, đóng góp quan trọng, làm nên thắng lợi lịch sử của Cách mạng Tháng 8/1945, chiến thắng Điện Biên Phủ, đại thắng mùa xuân 1975 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa đất nước ta vững vàng trên hành trình đổi mới và phát triển.

Đề cương có ý nghĩa lý luận sâu sắc, mang tầm thời đại, có vai trò là cương lĩnh đầu tiên của Đảng về văn hóa, là sự khai phá mở đường, là nền tảng lý luận về văn hóa của Đảng. Thực tiễn đã khẳng định, sự đóng góp của Đề cương với việc hình thành và phát triển nền văn hóa Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Dưới ánh sáng Đề cương, Đảng, Nhà nước, nhân dân, đội ngũ tri thức, văn nghệ sĩ đã xây dựng nền văn hóa mới đạt được nhiều thành tích.

Đề cương đến nay vẫn còn nguyên giá trị về mặt lý luận và thực tiễn. Định hướng chiến lược của Đề cương, nhất là 3 nguyên tắc (dân tộc hóa, đại chúng hóa, khoa học hóa) của Đảng đã được Đảng ta nhận thức ngày càng sâu sắc, đầy đủ hơn về bản chất, ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa trong đời sống xã hội, trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa…

Đề cương đã để lại cho chúng ta bài học quý báu về sự kiên định, kế thừa và vận dụng phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện thực tiễn cách mạng Việt Nam trong từng giai đoạn lịch sử. Là bài học về sự hài hòa, hòa quyện giữa ý Đảng và lòng dân, về chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng để phát huy khối đại đoàn kết toàn dân, huy động sự tham gia đóng góp trí tuệ, tài năng của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ. Bài học về phát huy tinh thần yêu nước, thực hành dân chủ, tính năng động, sáng tạo, đoàn kết của các chủ thể văn hóa. Bài học về bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng và văn hóa

 Hồng Vân- Minh Quang- Hoàng Hiệp