Là một địa phương có địa hình đa dạng, phức tạp, thường xuyên phải gánh chịu hậu quả của thiên tai, lũ lụt, cơ sở hạ tầng còn nghèo nàn, đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn, kinh tế nông nghiệp còn chiếm tỷ trọng cao, làng nghề ít, hộ nghèo còn ở mức cao...
Song với cách làm bài bản, hiệu quả, cùng với sự nỗ lực cố gắng, quyết tâm của cả hệ thống chính trị, của các thành phần kinh tế, các tầng lớp nhân dân và sự chung tay góp sức của đông đảo con em quê hương trên mọi miền Tổ quốc, sau 5 năm triển khai thực hiện Chương trình, Gia Viễn đã thu được những kết quả quan trọng. Bộ mặt nông thôn ngày thêm khởi sắc.
Nhiều địa phương, thôn, xóm được khang trang, xanh, sạch, đẹp hơn. Cơ sở hạ tầng thiết yếu về giao thông, thủy lợi, văn hóa, y tế, giáo dục… được quan tâm đầu tư, nâng cấp xây dựng. Sản xuất nông nghiệp, nông thôn duy trì, phát triển.
Đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện. Xây dựng nông thôn mới đã thực sự trở thành phong trào mạnh mẽ, sâu rộng, được cả hệ thống chính trị và đông đảo nhân dân nhiệt tình hưởng ứng, tích cực tham gia.
Bên cạnh kết quả đạt được vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Còn một số xã chưa thể hiện sự quyết tâm, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu chưa cao, ngại khó, ngại va chạm, còn tư tưởng trông chờ, ỷ nại. Trong năm 2016, Gia Viễn có 4 xã đăng ký về đích NTM.
Qua rà soát ở 4 xã này cho thấy: xã Gia Hưng và Gia Phú đã đạt 16 tiêu chí, xã Gia Tiến và Gia Trấn đạt 15 tiêu chí. Các tiêu chí chưa hoàn thành tập chung gồm giao thông, thủy lợi, trường học và cơ sở vật chất văn hóa. Đây là những tiêu chí khó, đòi hỏi các cấp, ngành và nhân dân phải đầu tư lớn về nguồn lực và kinh phí. Dự tính các công trình cần đầu tư đã đăng ký ở huyện Gia Viễn phải "ngốn" đến 1.230 tấn xi măng.
Trao đổi với Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM xã Gia Hưng, chúng tôi được biết: Xã có nhu cầu nâng cấp các đường vua Đinh (chạy qua trung tâm xã), Quang Trung, đường Đầm Cút, Bìa Cọt cùng với đó là nhà văn hóa các thôn 3, 4, 9, 10, 11, và thôn 13.
Theo rà soát và đăng ký, dự tính dùng khoảng 1.000 tấn xi măng. Xã Gia Phú nặng nhất là hoàn thành tuyến đường giao thông nội đồng dài trên 3 km, 11 tuyến đường thôn, xóm dài khoảng trên 1 km (dự tính khoảng 80 tấn xi măng), kênh mương cứng dài 3,6 km, kinh khí dự tính khoảng 4,6 tỷ đồng.
Cùng với đó, yêu cầu xây dựng nhà làm việc của khu hành chính, đoàn thể địa phương cần đầu tư 7,5 tỷ đồng. Chưa kể đến nhà văn hóa trung tâm xã nguồn kinh phí ước khoảng 4 tỷ đồng.
Đối với xã Gia Tiến cần phải đầu tư mạnh hơn, ước nguồn kinh phí khoảng 58 tỷ đồng. Theo đó, địa phương còn phải cải tạo, nâng cấp tuyến đường gần 1 km trục thôn và đường liên thôn (kinh phí ước cần 2 tỷ đồng), xây dựng tuyến kênh cấp 1 phục vụ sản xuất nông nghiệp (ước khoảng 20 tỷ đồng), xây dựng Trường mầm non xã, xây mới nhà văn hóa thôn Xuân Lai, Đồng Tiến, đồng thời cải tạo nâng cấp nhà văn hóa Hán Bắc, Hán Nam với kinh phí ước cần 1,6 tỷ đồng.
Đó là những con số đã được định lượng tương đối chi tiết,....chưa kể nguồn vốn, công sức của nhân dân tham gia tình nguyện, hưởng ứng phong trào chung tay xây dựng ở mỗi địa phương.
Qua tìm hiểu và được biết các xã đăng ký về đích NTM ở Gia Viễn đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, như: Các cấp, ngành cần tạo điều kiện để có nguồn xi măng theo phương châm trả chậm cấp về xây dựng cơ sở hạ tầng. Và điều quan trọng nữa là ưu tiên rút ngắn thủ tục hành chính, giải quyết nhanh gọn bộ hồ sơ để tiến hành đấu giá quyền sử dụng đất theo quy hoạch, tạo nguồn lực đầu tư tại cơ sở.
Được biết, Ban chỉ đạo xây dựng NTM của huyện đã đưa nhiều giải pháp. Đối với tiêu chí giao thông: Tiếp tục huy động nguồn lực đầu tư xây dựng, cải tạo hệ thống các trục đường giao thông chính theo phương châm tỉnh hỗ trợ xi măng, huyện và xã hỗ trợ vật liệu, nhân dân và doanh nghiệp hỗ trợ công và máy thi công; rà soát và xác định các tuyến đường cần làm lại và làm trước; các tuyến đường thuộc dự án lồng ghép trên địa bàn yêu cầu chủ đầu tư và nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công; thực hiện tốt các biện pháp quản lý để giảm chi phí và nâng cao tuổi thọ khi xây dựng đường giao thông...
Đối với tiêu chí thủy lợi, Gia Viễn đẩy mạnh việc rà soát lại hệ thống cần kiên cố hóa, chỉ kiên cố hóa những đoạn kênh, tuyến kênh ở những nơi bắt buộc phải kiên cố theo quy định của tỉnh về việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực trong xây dựng cơ sở hạ tầng NTM.
Cùng với đó là đẩy mạnh đào đắp thủy lợi nội đồng, chỉnh trang đồng ruộng trong dồn điền, đổi thửa để hoàn thiện hệ thống thủy lợi, đảm bảo chủ động phục vụ nông nghiệp, xây dựng hệ thống rãnh thoát nước khu dân cư đảm bảo an toàn khi có lũ lụt.
Chú trọng vận động và sử dụng hiệu quả sự đóng góp của nhân dân và tài trợ của con em quê hương trong xây dựng kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, nhưng tránh tình trạng thiếu dân chủ, huy động đóng góp quá sức dân. Mục tiêu cốt lõi Chương trình xây dựng NTM là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân ở nông thôn.
Trên cơ sở đó tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về xây dựng NTM, bảo đảm cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân vào cuộc. Chống thụ động, trông chờ, ỷ nại hoặc khuynh hướng nóng vội. Cùng với đó là tuyên truyền các mô hình tiêu biểu, đặc biệt là các mô hình phát triển sản xuất hàng hóa có liên doanh, liên kết; nhân rộng các mô hình, phương pháp và cách làm hay.
Thời điểm này, Ban chỉ đạo xây dựng NTM huyện Gia Viễn đang đẩy mạnh việc đôn đốc các địa phương đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các tiêu chí chưa đạt, cần chú trọng duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt chuẩn. Đặc biệt đối với các xã đã đạt chuẩn cần tiếp tục duy trì, nâng cao thực chất các tiêu chí và chủ động huy động các nguồn lực để thanh quyết toán các công trình, tạo niềm tin để các địa phương thực hiện hoàn thành Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM.
Nguyễn Minh