Trước đây, gia đình bà Lê Thị Nguyệt có hơn một mẫu ruộng để sản xuất nông nghiệp. Ruộng nhiều, vợ chồng, con cái lại chăm chỉ cày cấy song cuộc sống cũng chẳng khấm khá hơn do thu nhập từ nông nghiệp khá bấp bênh với điệp khúc "được mùa mất giá".
Năm 2006, phần lớn diện tích ruộng của gia đình bà Nguyệt bị thu hồi để phục vụ dự án phát triển Khu du lịch tâm linh chùa Bái Đính. Cũng như hơn 70% số gia đình bị thu hồi đất trong xã, gia đình bà không khỏi băn khoăn, lo lắng vì không biết sẽ làm gì để mưu sinh.
Bà Nguyệt nhớ lại: cầm khoản tiền đền bù trong tay, tôi không khỏi lo lắng. Nếu mọi thứ chi tiêu mà đều trông vào khoản tiền đền bù này thì chẳng mấy chốc mà hết. Nhưng chúng tôi được địa phương định hướng, doanh nghiệp tạo điều kiện cho ông nhà tôi làm giữ xe, còn riêng con trai và con dâu tôi còn trẻ nên được đào tạo làm hướng dẫn viên du lịch ở Chùa Bái Đính…còn tôi đi học nghề may và hiện đang làm việc tại Công ty TNHH May Việt Anh. Cả gia đình tôi đều có việc làm, mức thu nhập ổn định và cao hơn trồng lúa rất nhiều.
Bà Thu Hạnh, quản lý công ty TNHH May Việt Anh cho biết: hiện nay, công ty đang tạo việc làm cho gần 100 lao động địa phương, trong đó có nhiều lao động thuộc diện thu hồi đất. Căn cứ vào sở trường, độ tuổi… của người lao động, công ty bố trí việc làm cho phù hợp. Nếu làm việc chăm chỉ, mỗi tháng người lao động cũng có thu nhập từ 4-5 triệu đồng/người.
Ông Trần Văn Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Sinh cho biết: Gia Sinh vốn là xã thuần nông và là một trong những địa phương nghèo nhất của huyện Gia Viễn với tỷ lệ hộ nghèo có năm lên tới trên 16%. Bởi vậy khi bị thu hồi tới trên 70% diện tích đất nông nghiệp phục vụ dự án, chính quyền và nhân dân trong xã không tránh khỏi băn khoăn.
Địa phương xác định, đây vừa là cơ hội song cũng là thách thức lớn. Nếu việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế không phù hợp với sự thích nghi, trình độ và sự nhanh nhạy của người dân thì tỷ lệ thất nghiệp sẽ rất cao, đời sống nhân dân về lâu dài sẽ gặp khó.
Bởi vậy, ngay từ khi có quyết định thu hồi đất, chính quyền xã đã tích cực tuyên truyền cho người dân hiểu về việc học nghề để chuyển đổi nghề nghiệp. Xã luôn đồng hành để chia sẻ khó khăn, giải đáp các vướng mắc, đặc biệt là có sự tư vấn kỹ cho nhân dân về cách lựa chọn nghề phù hợp.
Xác định phát triển du lịch và các dịch vụ du lịch là ngành mũi nhọn trong cơ cấu kinh tế của xã, xã phối hợp với các đơn vị liên quan liên tục mở các lớp tập huấn nghiệp vụ làm du lịch, các lớp hướng dẫn viên du lịch, lớp dạy nấu ăn, dạy chụp ảnh… cho các đối tượng lao động trong độ tuổi phù hợp, từ đó, người dân có thêm kiến thức, ý thức và kỹ năng trong làm du lịch.
Hiện nay, trên địa bàn xã có trên 40 nhà hàng kinh doanh dịch vụ ăn uống, có hàng ngàn lao động làm các công việc tại chùa Bái Đính như: hướng dẫn viên du lịch, chụp ảnh, lái xe điện và làm lễ tân, nhân viên vệ sinh, trông giữ xe, nhân viên vệ sinh… Thu nhập từ làm du lịch của các lao động Gia Sinh khá ổn định. Tỷ trọng kinh tế lĩnh vực thương mại, dịch vụ, du lịch của xã đạt gần 70% trong cơ cấu kinh tế của xã.
Đối với những lao động không làm du lịch, xã phối hợp với các đoàn thể tổ chức lớp dạy nghề may công nghiệp để làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài xã. Đến nay, gần 1000 lao động đang làm việc tại các công ty với mức lương ổn định. Rất ít lao động của xã phải đi làm ăn xa.
Tuy cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng phát triển công nghiệp, dịch vụ du lịch, địa phương cũng xác định không để hoang hóa diện tích đất nông nghiệp. Hiện nay, xã vẫn còn 100 ha đất nông nghiệp. Đối với diện tích đất này chủ yếu nằm ở xóm 1 và 2. Xã động viên người dân còn ruộng tích cực dồn điền đổi thửa, phát triển mô hình sản xuất lúa cá để tăng năng suất, thu nhập trên một diện tích canh tác.
Đặc biệt, đối với rừng sản xuất, địa phương tạo điều kiện cho nhân dân đấu thầu để phát triển các mô hình kinh tế mới. Nhiều mô hình của người dân mang lại hiệu quả kinh tế cao như nuôi ong lấy mật, nuôi lợn rừng, bò, dê… với thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Ông Trần Văn Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Sinh cho biết thêm, để giúp người dân phát triển kinh tế rừng hiệu quả, hàng năm xã đều phối hợp tổ chức các buổi tập huấn hướng dẫn kĩ thuật, cách kết hợp trồng rừng xen kẽ với cây ngắn ngày và chăn nuôi nhằm mang lại hiệu quả cao hơn trên diện tích đất rừng canh tác.
Đồng thời, tín chấp với Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho người dân vay vốn với lãi xuất thấp để phát triển sản xuất. Với nhiều hoạt động hỗ trợ thiết thực này, người dân đã phát huy tính sáng tạo, mạnh dạn kết hợp trồng rừng với chăn nuôi, trồng các loại cây ngắn ngày xen kẽ.
Nhiều gia đình còn chuyển đổi sang phát triển các cây trồng, con nuôi cho năng suất, hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn các cây trồng, con nuôi truyền thống… góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo của xã xuống chỉ còn 1,17%, tỷ lệ hộ khá, giàu chiếm gần 50%.
Bài, ảnh Giáng Hương