Gắn bó với "Chèo", thành công cùng "Chèo"

Một cảnh trong vở diễn "Tấm áo bào hoàng đế".

Được biết, cuộc thi đạo diễn tài năng trẻ có 20 đơn vị dự thi với 20 chương trình gồm nhiều thể loại kịch nói, nhạc kịch, kịch hình thể, cải lương, chèo... nhưng chỉ có 2 đạo diễn được trao Huy chương vàng, trong đó có đạo diễn, NSƯT Nguyễn Quang Thập.

Bên cạnh những đề tài hiện đại đang có sức hút mạnh mẽ đối với khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ có mặt trong hội thi thì sự hiện diện của vở chèo cổ dù có hay đến đâu vẫn thấy thiếu tự tin. Nhưng mọi việc đã thực sự gây bất ngờ cho cả quan khách, ban giám khảo, ban tổ chức và cả giới báo chí là từ khi khai diễn "Tấm áo bào Hoàng đế", đã hút khán giả qua từng màn, từng cảnh, hồi hộp, đợi chờ rồi những tràng pháo tay như vỡ òa trong sự phấn khích, tâm đắc của cả khán trường.

Kết quả đó âu cũng là lẽ đương nhiên bởi sự "lao tâm khổ tứ" sáng tạo hết mình của tập thể nghệ sĩ, diễn viên và bản thân đạo diễn Nguyễn Quang Thập. Vở diễn đã thực sự chinh phục khán giả, để lại những dấu ấn đẹp. Bản dựng chỉnh chu, sinh động với nhiều tiết chế trong cách thể hiện, ca, diễn của diễn viên vừa hay, vừa quyện, vừa thu hút được khán giả, vừa giữ được "hồn cốt" của nghệ thuật chèo.

Đạo diễn, NSƯT Nguyễn Quang Thập năm nay bước vào tuổi 43 nhưng đã có 25 năm gắn bó với nghệ thuật chèo, đã có một chặng hành trình với nhiều trải nghiệm để thêm vững vàng tự tin trong sự nghiệp lao động nghệ thuật. Với một hình thể cân đối, phong cách, chững chạc, luôn toát lên vẻ thông minh với giọng ca thiên phú, trầm hùng, hào sáng nên Quang Thập rất có duyên đóng các vai vua quan. Những ưu thế đó đã sớm lọt vào tầm ngắm của các đạo diễn, đặc biệt là khi dựng các vở chèo cổ.

Sau 5 năm vào nghề, ở tuổi 25, năm 1994 Nguyễn Quang Thập được phân thủ vai ông Tham trong vở "Hoa khôi dạy chồng" do NSND Doãn Hoàng Giang chủ biên và đạo diễn.

Đoàn văn công Ninh Bình (nay là Nhà hát chèo Ninh Bình) đã đem vở diễn tham gia hội diễn sân khấu chuyên nghiệp các tỉnh đồng bằng sông Hồng lần thứ IV năm 1994. Trong vai ông Tham, một nhân vật có diễn biến tâm lý và tính cách khá đặc biệt, Nguyễn Quang Thập đã được trao huy chương vàng.

Một năm sau, nghệ sĩ Quang Thập lại lập thêm kỳ tích mới, vào vai "vua Đinh" nhân vật chính trong vở "Nước mắt vua Đinh" của tác giả, tiến sĩ Trần Đình Ngôn, NSND Dương Ngọc Đức Đạo diễn.

"Vua Đinh" là nhân vật trùm lên toàn bộ vở diễn, một nhân vật có tầm vóc, tính cách và sức mạnh nội tâm không dễ gì thể hiện, nhất là diễn viên còn trẻ cả tuổi đời, tuổi nghề như anh, nhưng Nguyễn Quang Thập vẫn đạt tới đỉnh cao của sự thành công.

Tại hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc năm 1995, vở "Nước mắt vua Đinh" và vai vua Đinh do anh đảm nhiệm đã được tặng Huy chương vàng. Năm 2001, tại hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc, Quang Thập vào vai "phù thủy" trong vở chèo cổ "Kim Nham" do NSND Bùi Đắc Sử đạo diễn đạt giải cao, nghệ sĩ Quang Thập đã được Bộ Văn hóa- thông tin tặng bằng khen.

Những năm tiếp theo, từ năm 2001 đến năm 2008, Quang Thập được giao trọng trách làm đội trưởng đội diễn viên, rồi đi học khoa đạo diễn trường Đại học Sân khấu điện ảnh Hà Nội. Ra trường với tấm bằng loại ưu, được phân làm đạo diễn, rồi được giao làm Phó phòng nghệ thuật, đạo diễn Quang Thập tiếp tục khẳng định mình trong lao động sáng tạo.

Và cũng chính từ phẩm chất, năng lực nghệ thuật và bản lĩnh sân khấu đã được thử thách và trải nghiệm qua thời gian vào cuối năm 2008, nghệ sĩ Nguyễn Quang Thập được đề bạt làm Phó giám đốc rồi Giám đốc Nhà hát chèo Ninh Bình đến nay.

Trong dịp hướng tới kỷ niệm 1000 năm Thăng Long-Hà Nội, dù trong điều kiện còn khó khăn, trên cương vị là Giám đốc nhà hát chèo, Nguyễn Quang Thập đã huy động mọi nguồn lực, động viên tập thể nghệ sĩ, diễn viên, cán bộ công nhân viên nhà hát cố gắng vượt lên cùng đạo diễn, NSND Lê Hùng dàn dựng thành công vở chèo "Linh khí Hoa Lư".

Một kết quả hết sức ngoạn mục, tại hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc tổ chức tại Quảng Ninh cuối năm 2009, vở diễn "Linh khí Hoa Lư" đã được tặng huy chương vàng, cùng với 3 huy chương vàng, 3 huy chương bạc cho đạo diễn, diễn viên, nhạc công. Đây là vinh dự cho Nhà hát chèo Ninh Bình, cho bản thân nghệ sĩ Nguyễn Quang Thập trên cương vị là giám đốc, cùng tập thể nghệ sĩ, cán bộ công nhân viên chức nhà hát chèo khẳng định vị trí của mình trên sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc.

Đối với nghệ sĩ Quang Thập, tuổi đời, tuổi nghề còn khá trẻ nhưng đã sớm khẳng định mình trên nhiều lĩnh vực, được giới sân khấu và công chúng yêu nghệ thuật đánh giá cao.

Tâm huyết, đam mê, sáng tạo và khát vọng cống hiến là phẩm chất đáng trân trọng của người nghệ sĩ. Một vinh dự lớn đã đến với anh, vào ngày 27/5/2012, tại Nhà hát lớn thành phố Hà Nội, Nguyễn Quang Thập đã được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú, một danh hiệu cao quý giành cho những sĩ tài năng và có nhiều đóng góp cho sự nghiệp lao động nghệ thuật.

Ngoài ra, đạo diễn, NSƯT, Giám đốc Nhà hát chèo Nguyễn Quang Thập đã có một bề dày thành tích đáng trân trọng với 5 huy chương vàng, 1 bằng khen của Bộ Văn hóa- thông tin (nay là Bộ văn hóa, thể thao du lịch) trong đó có 1 huy chương vàng cho vở diễn với vai trò chỉ đạo nghệ thuật. Anh đã 2 lần được giải thưởng văn học nghệ thuật Trương Hán Siêu, 4 lần được Bộ Văn hóa thể thao du lịch và UBND tỉnh tặng Bằng khen, kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn hóa, thể thao và du lịch.

Lê Liêu