Đổi thay ở xã nông thôn mới kiểu mẫu Trường Yên

Xã Trường Yên nằm ở phía bắc huyện Hoa Lư, địa bàn rộng, với diện tích hơn 2.140 ha, có gần 13 nghìn dân sinh sống trên địa bàn 16 thôn. Xã có 22 di tích lịch sử, văn hóa được xếp hạng cấp tỉnh và cấp Quốc gia, nằm trong phạm vi Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. 

Hàng năm, nơi đây diễn ra các lễ hội có quy mô lớn như: Lễ hội Hoa Lư, Lễ hội Tràng An. Vượt qua những khó khăn, thách thức, hơn 10 năm xây dựng nông thôn mới (NTM), xã Trường Yên đã chuyển mình mạnh mẽ, từ một vùng quê nghèo trở thành địa phương có nền kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. 

Trên chặng đường dài một thập kỷ đó, có thể nhắc đến dấu mốc năm 2015, xã Trường Yên được công nhận đạt chuẩn NTM và đến nay, một mốc son rực rỡ hơn khi Trường Yên về "đích" NTM kiểu mẫu. Thành quả của ngày hôm nay có được là phần thưởng xứng đáng cho cả một quá trình dài phấn đấu không ngừng nghỉ của cán bộ, đảng viên và nhân dân nơi đây. 

Về thôn Chi Phong, xã Trường Yên vào thời điểm này, cùng với cờ, hoa rực rỡ, chúng tôi thấy được không khí vui tươi, phấn khởi hiện lên trên gương mặt của những người dân nơi đây. Cùng chung với niềm vui của cả tỉnh đang ra sức thi đua lập thành tích chào mừng kỷ niệm 200 năm danh xưng Ninh Bình (1822-2022) và 30 năm tái lập tỉnh Ninh Bình (1/4/1992- 1/4/2022), nhân dân thôn Chi Phong còn có niềm vui riêng khi chỉ một vài ngày nữa, thôn sẽ tổ chức lễ công nhận Khu dân cư kiểu mẫu. 

Trải bước trên con đường trục thôn rộng rãi, được trải bê tông phẳng cùng những bồn hoa đang đua nhau khoe sắc, ông Nguyễn Văn Khâm, Bí thư kiêm Trưởng thôn Chi Phong chia sẻ với chúng tôi: Nói về sự đổi thay qua thực hiện xây dựng NTM thì thôn Chi Phong là nơi thay đổi nhiều nhất trong tổng số 16 thôn của xã Trường Yên. 

Nơi đây khi xưa được coi là "vùng sâu, vùng xa" của xã, bởi chỉ có duy nhất một con đường đất gồ ghề, nhỏ hẹp dẫn đến trung tâm xã, dài khoảng 3,5km. Giao thông đã khó khăn là vậy, sản xuất nông nghiệp của thôn lại càng khó hơn với địa thế vùng chiêm trũng, chỉ sản xuất được một vụ lúa trong năm. 

Bởi vậy, đời sống, thu nhập của nhân dân thôn Chi Phong rất thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao. Với những khó khăn chồng chất đó, ít ai có thể tưởng tượng được sự đổi thay của thôn Chi Phong sau hơn 10 năm triển khai thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM. Giờ đây toàn bộ 11 tuyến đường của thôn với tổng chiều dài 4,2km đã được bê tông hóa, trang trí bằng hàng cây xanh hoặc bồn hoa, được lắp hệ thống chiếu sáng và có biển báo giao thông tại vị trí cần thiết; nhà văn hóa - khu thể thao của thôn được đầu tư khang trang, tiện nghi đáp ứng tốt nhu cầu của người dân. 100% nhà ở dân cư đạt chuẩn, không còn nhà tạm, dột nát. 

Hệ thống điện được đảm bảo. Văn hóa, giáo dục, y tế được quan tâm. Về kinh tế, diện tích đất nông nghiệp kém hiệu quả đã được chuyển đổi theo mô hình một vụ lúa - một vụ cá; tích cực đưa các loại giống cây con có giá trị kinh tế cao vào sản xuất. Bên cạnh đó, thôn khuyến khích các hộ dân phát triển kinh doanh dịch vụ du lịch và các ngành nghề nông thôn như nghề mộc, nề, cơ khí và các nghề truyền thống khác bảo đảm tăng thu nhập người dân nông thôn. 

Năm 2020, thu nhập bình quân đầu người của thôn Chi Phong đạt 55,2 triệu đồng/người/ năm, toàn thôn chỉ còn 12 hộ nghèo thuộc diện bảo trợ xã hội… Thôn Chi Phong là khu dân cư kiểu mẫu thứ 9 trong tổng số 16 thôn của xã. Đây là thành tựu lớn, xứng đáng với nỗ lực quyết tâm phấn đấu của cán bộ, đảng viên, nhân dân thôn Chi Phong nói riêng và của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Trường Yên trong những năm qua nói chung. 

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Nguyễn Thị Yến, Chủ tịch UBND xã Trường Yên cho biết: Khi mới bắt đầu triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM từ năm 2011, xã Trường Yên có xuất phát điểm thấp, qua khảo sát chỉ đạt 8/19 tiêu chí NTM. Xã gặp nhiều khó khăn: là xã có diện tích lớn nhất huyện Hoa Lư, cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi phân bố rộng, tỷ lệ đạt chuẩn thấp; cơ sở trường học, văn hóa, y tế chưa hoàn thiện, cần nguồn đầu tư lớn, trong khi xã thuộc quy hoạch vùng lõi khu du lịch, không được hưởng ưu đãi về nguồn đấu giá quyền sử đất nên việc huy động nguồn lực gặp rất nhiều khó khăn. 

Diện tích rừng đặc dụng chiếm tới 45%, diện tích canh tác ít, chủ yếu đồng chiêm trũng xen lẫn núi đá, đầm lầy, điều kiện canh tác khó khăn. Lực lượng lao động tuy dồi dào, nhưng tỷ lệ lao động qua đào tạo thấp, lao động dôi dư nhiều. Xác định việc xây dựng NTM là một quá trình "dài hơi", cần sự chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị, Đảng bộ, chính quyền xã Trường Yên thời kỳ đó đã từng bước hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới theo phương châm "chậm nhưng chắc", đảm bảo tính bền vững; đồng thời tranh thủ sự hỗ trợ của tỉnh, của huyện để hoàn thiện các tiêu chí. 

Đến năm 2015, sau 5 năm thực hiện chương trình xây dựng NTM, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Trường Yên đã đoàn kết, nỗ lực hoàn thành thêm 11 tiêu chí để về đích NTM. Tổng nguồn lực huy động cho thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn này là hơn 460 tỷ đồng. 

Việc về đích nông thôn mới từ khá sớm là động lực lớn để xã Trường Yên tiếp tục phấn đấu xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Phát huy truyền thống đoàn kết cộng thêm những kinh nghiệm trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn trước, xã Trường Yên tiếp tục vượt khó trên con đường "về đích" NTM kiểu mẫu. 

Đồng chí Chủ tịch UBND xã Trường Yên chia sẻ, trong quá trình xây dựng NTM kiểu mẫu, khó khăn lớn nhất vẫn là nguồn lực thực hiện. Kinh phí ngân sách của địa phương hạn chế mà yêu cầu của Bộ tiêu chí nông thôn mới kiểu mẫu lại đòi hỏi tập trung nguồn vốn thực hiện cao. 

Trong khi đó, xã Trường Yên nằm trong vùng lõi của Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới nên không có nguồn lực từ đấu giá quyền sử dụng đất để phục vụ xây dựng cơ sở hạ tầng như các địa phương khác. Tuy khó khăn nhưng không nản chí, Đảng bộ và chính quyền xã Trường Yên tiếp tục xác định lấy việc phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân là trọng tâm, từ đó tạo nguồn nội lực trong xây dựng NTM kiểu mẫu. 

Trong nông nghiệp, xã vận động nhân dân đầu tư phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp theo hướng sản xuất hàng hóa. Chủ động áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Tổ chức phân vùng sản xuất, chuyển diện tích đất 1 lúa, đất thùng đào gần 100 ha và cải tạo 15 ha nuôi trồng thủy sản. Xây dựng nhiều mô hình kinh tế làm ăn có hiệu quả, tích cực đưa các mô hình sản xuất cây, con mới có giá trị hàng hóa cao vào sản xuất như mô hình "Nuôi cá rô Tổng trường"; mô hình " Trồng sen Nhật"; mô hình "Ứng dụng mạ khay cấy máy trong sản xuất lúa chất lượng cao theo hướng hữu cơ" tại HTX Thắng Thành; mô hình "Sản xuất lúa chất lượng cao theo hướng hữu cơ" tại HTX Xuân Sơn; mô hình sản xuất măng tây tại HTX Thắng Thành... 

Trong phát triển công nghiệp, xã tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các doanh nghiệp đầu tư phát triển cơ sở sản xuất trên địa bàn, tạo việc làm cho người dân địa phương. Tích cực vận động, đào tạo nghề cho người dân làm du lịch và dịch vụ du lịch. Quan tâm, tạo điều kiện cho các hộ nghèo được vay vốn phát triển sản xuất, đẩy mạnh công tác xuất khẩu lao động, từng bước chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn. 

Đến nay, xã Trường Yên không còn hộ nghèo, thu nhập bình quân năm 2020 là 55,26 triệu đồng/người/ năm, tăng 2,11 lần tại thời điểm xã về đích NTM năm 2015. Xã đã huy động được gần 230 tỷ đồng để thực hiện xây dựng NTM kiểu mẫu, trong đó gần 60% là vốn của nhân dân tham gia, doanh nghiệp, con em địa phương xa quê đóng góp. 

Nhân dân rất tin tưởng vào sự lãnh đạo, quản lý của Đảng bộ, chính quyền xã và yên tâm, phấn khởi phát triển kinh tế, xây dựng gia đình no ấm, hạnh phúc. Đời sống của nhân dân được nâng cao, diện mạo NTM kiểu mẫu đã khoác lên vùng quê nghèo ngày nào một "tấm áo mới", khang trang, hiện đại và tiện nghi hơn. Với quyết tâm cao cùng sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của nhân dân, xã Trường Yên đã hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM kiểu mẫu năm 2021. 

Theo dự kiến, sắp tới, xã Trường Yên sẽ tổ chức lễ đón nhận quyết định công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Đây là thành quả xứng đáng cho cả một quá trình dài hơn 10 năm đoàn kết, đồng thuận liên tục phấn đấu, xây dựng quê hương giàu đẹp trên vùng đất Cố đô xưa của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Trường Yên.

Bài, ảnh: Thái Học