Định hướng, tạo môi trường giải trí lành mạnh cho giới trẻ
Trong xã hội hiện đại với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và mạng xã hội, giới trẻ đứng trước vô vàn lựa chọn về các hình thức giải trí. Tuy nhiên, bên cạnh những hoạt động giải trí tích cực vẫn tồn tại không ít hình thức giải trí thiếu lành mạnh, ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức, hành vi và lối sống của thanh, thiếu niên. Việc định hướng và tạo ra một môi trường giải trí lành mạnh cho giới trẻ là nhiệm vụ quan trọng, góp phần hình thành nhân cách và phát triển toàn diện thế hệ tương lai.
Trong việc định hướng, tạo một môi trường giải trí lành mạnh cho giới trẻ, vai trò của gia đình là trước hết. Việc này cần sự quan tâm từ khi con còn nhỏ và trong suốt quá trình con lớn lên, không chỉ là những hoạt động giải trí, trải nghiệm mà rộng hơn, xa hơn là đặt nền tảng, xây dựng ý thức cho con hướng đến những điều tốt đẹp, những giá trị chân - thiện - mỹ để hoàn thiện bản thân.
Chị Phạm Thu Hà, giáo viên một trường THCS trên địa bàn thành phố Phủ Lý chia sẻ, ngay từ khi các con còn nhỏ chị đã chú ý đến việc tạo ra một môi trường giải trí lành mạnh, tốt cho sự phát triển toàn diện của con. Theo đó, chị chọn mở các bài hát hay, hình ảnh đẹp của trẻ em trên tivi cho con nghe, xem; cho con xem các bộ phim hoạt hình, phim người thật dành cho thiếu nhi chất lượng nghệ thuật cao, đậm tính nhân văn và chương trình về các loài vật trong thiên nhiên. Chị tuyệt đối không bao giờ cho con xem các chương trình thuộc loại “tạp pí lù” trên mạng xã hội. Từ khi con học mầm non, chưa biết chữ, chị đã thường xuyên dẫn con ra hiệu sách, cho con vào gian hàng truyện tranh vẽ màu đẹp để con tiếp cận và bao giờ về cũng mua vài quyển. Tối tối, hoặc ngày nghỉ chị mở truyện, con xem tranh còn mẹ đọc phần chữ cho con nghe. Các con nghe với thái độ chăm chú, say sưa, thậm chí thuộc lòng. Con lớn dần lên, chị chọn mua những quyển truyện có nhiều chữ hơn. Chị dạy con yêu quý, trân trọng từng quyển sách, xây dựng thói quen đọc sách... Ngoài ra, chị cũng cho con học các môn nghệ thuật, thể thao. Trong đó, học bơi là bắt buộc còn các môn như: hát, đàn, múa, đánh cờ, bóng rổ, bóng đá, võ, môn nào chị cũng đăng ký cho con học. Sau một thời gian học, môn con không thích chị sẽ dừng lại không bắt con phải theo học đến cùng, môn nào con thích thì để con tiếp tục học... Khi lớn lên, theo giới trẻ, các con chị cũng thần tượng một số ca sỹ, nghệ sỹ trong, ngoài nước nhưng đều là những người mang lại nhiều giá trị cho xã hội và đặc biệt, các con vẫn duy trì những hình thức giải trí tích cực như: xem những bộ phim hay, đọc sách, nghe nhạc,...
Hầu hết các gia đình theo cách riêng, đều có định hướng giải trí lành mạnh, tích cực, làm giàu đời sống tinh thần cho con ngay từ khi con còn nhỏ. Ngoài học ở trường, các ông bố bà mẹ còn cho con tham gia học các môn năng khiếu, thể thao, các hoạt động xã hội, tham gia các hoạt động văn hóa, giải trí bổ ích, lành mạnh, giàu giá trị nhân văn.
Cùng với đó, hiện nay, các nhà trường ngày càng quan tâm hơn đến các hoạt động ngoại khóa, tạo sân chơi phù hợp với lứa tuổi để làm phong phú đời sống tinh thần cho học sinh và giúp các em phát triển toàn diện. Phong trào văn nghệ được quan tâm phát triển từ cấp học mầm non đến THPT. Với học sinh mầm non, tiểu học các thầy cô phụ trách việc hướng dẫn, tổ chức tập luyện nhưng từ cấp THCS trở lên, để phát huy tính chủ động của học sinh, các nhà trường đều giao cho học sinh tự chọn tiết mục, tổ chức tập luyện, thầy cô chỉ duyệt, nắm tình hình. Nhân ngày khai giảng và các ngày kỷ niệm lớn của tỉnh, của đất nước đều có các tiết mục văn nghệ của học sinh khá cuốn hút và sáng tạo. Ngoài ra, trong các trường học còn có nhiều hoạt động ngoại khóa khác như: Ngày hội đọc sách; tham quan các di tích lịch sử, văn hóa; cắm trại; thi cắm hoa, nấu ăn, gói bánh chưng Tết,… Ở các trường THPT, dưới sự hướng dẫn của nhà trường, học sinh đã đứng lên thành lập các câu lạc bộ ở các lĩnh vực và điều hành hoạt động khá hiệu quả, là sân chơi thường xuyên của các em sau những giờ học căng thẳng. Trong các giờ dạy, hoạt động ngoại khóa, giáo viên cũng luôn hướng học sinh đến việc xây dựng những giá trị tốt đẹp, phê phán những trào lưu văn hóa lai căng, giải trí thiếu lành mạnh, cung cấp kỹ năng sử dụng mạng xã hội hữu ích, an toàn,... Những hoạt động trên của ngành Giáo dục và các nhà trường không chỉ giúp định hướng mà còn tạo sân chơi lành mạnh cho học sinh, hướng các em vừa giải tỏa tinh thần vừa hướng đến các giá trị tốt đẹp.
Thời gian qua, các cấp, ngành chức năng cũng quan tâm đến việc tổ chức các hoạt động mang tính chất định hướng, tạo sân chơi lành mạnh cho giới trẻ. Theo đó, ngành văn hóa duy trì tổ chức các cuộc thi nhằm phát triển văn hóa đọc, củng cố hệ thống thư viện trong đó có thư viện thiếu nhi; các cấp bộ đoàn tổ chức, phối hợp tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, về nguồn hết sức ý nghĩa dành cho thanh, thiếu nhi. Ở các không gian văn hóa lễ hội, nơi thờ tự, địa điểm trước đây thường chỉ có người trung, cao tuổi đến thực hiện các nghi lễ tâm linh thì nay phần hội được mở rộng, thu hút giới trẻ tham gia, tạo ra không khí sôi động và có ý nghĩa lớn trong việc giáo dục truyền thống và định hướng thẩm mỹ cho các thế hệ trẻ.
Tuy nhiên, bên cạnh những hoạt động giải trí tích cực vẫn tồn tại không ít hình thức giải trí thiếu lành mạnh, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức, hành vi và lối sống của thanh, thiếu niên; vẫn còn một bộ phận thanh, thiếu niên đua đòi tham gia các hình thức giải trí tiêu cực, gây hại cho bản thân, gia đình và xã hội. Có nhiều nguyên nhân của tình trạng này như: còn thiếu định hướng và quản lý của gia đình; thiếu sân chơi lành mạnh, phù hợp với sở thích và nhu cầu của giới trẻ; sự ảnh hưởng thiếu chọn lọc từ trào lưu văn hóa ngoại lai,… Theo nhiều ý kiến, để định hướng và xây dựng môi trường giải trí lành mạnh cho giới trẻ, gia đình và nhà trường cần tăng cường giáo dục về kỹ năng sống, kỹ năng sử dụng công nghệ số an toàn; tạo điều kiện để trẻ được tham gia các hoạt động ngoại khóa, thể thao, nghệ thuật. Bên cạnh đó, cần quan tâm đầu tư xây dựng các không gian văn hóa, thể thao, giải trí công cộng cho thanh thiếu niên; tăng cường quản lý chặt chẽ các nội dung giải trí trên internet, mạng xã hội, games online… Hơn thế, bản thân mỗi bạn trẻ cũng cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong việc lựa chọn hình thức giải trí, chủ động tham gia các hoạt động cộng đồng, chương trình thiện nguyện, rèn luyện thể chất và tinh thần, biết cân bằng giữa học tập, giải trí và nghỉ ngơi.
Giải trí là nhu cầu thiết yếu, giúp giới trẻ cân bằng cuộc sống, phát triển tư duy và cảm xúc. Do đó, cần sự chung tay của gia đình, nhà trường, xã hội và chính bản thân giới trẻ trong việc xây dựng một nền giải trí văn minh, tích cực và giàu giá trị nhân văn.
