Gia đình bệnh binh Trần Quang Thới, thị trấn Me (Gia Viễn) là một trong 15 hộ của thị trấn Me được hỗ trợ nhà ở theo Quyết định số 22/QĐ-TTg. Ngôi nhà có diện tích 80m2 với tổng số tiền đầu tư hơn 300 triệu đồng. Cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, địa phương, anh em trong dòng họ, làng xóm… cũng đã cùng chung tay hỗ trợ gia đình ông Thới hoàn thiện ngôi nhà kiên cố. Ông Thới chia sẻ: Ngôi nhà cũ của gia đình tôi là do cha mẹ để lại đã bị xuống cấp trầm trọng. Ngặt nỗi, hoàn cảnh gia đình tôi khó khăn quá, thành thử không thể có tiền xây nhà được. Thế rồi qua khảo sát, gia đình tôi được lựa chọn là một trong 15 hộ người có công ở thị trấn Me được nhận hỗ trợ xây dựng nhà ở theo Quyết định số 22. Sau vài tháng thi công, đến nay ngôi nhà đã hoàn tất. Đây là nguồn động viên, là động lực lớn để gia đình tôi vươn lên ổn định cuộc sống.
Thực hiện Quyết định 22 của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh, huyện Gia Viễn đã xây dựng kế hoạch triển khai hỗ trợ người có công về nhà ở. Qua kiểm tra, lập danh sách, huyện Gia Viễn có 453 hộ người có công được hỗ trợ về nhà ở, trong đó, ngân sách Nhà nước hỗ trợ 430 hộ (xây mới 261 hộ; sửa chữa 169 hộ); Quỹ An sinh xã hội của tỉnh hỗ trợ 23 hộ xây mới nhà ở. UBND huyện Gia Viễn đã chỉ đạo Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các cơ quan chuyên môn thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các xã, thị trấn tích cực thực hiện việc hỗ trợ về nhà ở cho người có công, đẩy nhanh tiến độ xây dựng trước mùa mưa bão, hoàn thành dứt điểm trong năm 2018 theo kế hoạch của UBND tỉnh.
Đồng chí Trần Xuân Trường, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết: Theo kết quả rà soát, toàn tỉnh có trên 2.000 hộ thuộc đối tượng chính sách có khó khăn về nhà ở thuộc diện được hỗ trợ kinh phí theo Quyết định số 22. Đợt bố trí vốn đầu tiên vào cuối năm 2014, tỉnh ta đã thực hiện hỗ trợ xây dựng và sửa chữa nhà ở cho 426 hộ. Số đối tượng còn lại là rất lớn, trong đó đa số là đối tượng thuộc thành phần già yếu, neo đơn và không có sức lao động, hoàn cảnh rất khó khăn, nhà ở đã xuống cấp nghiêm trọng. Song trên thực tế, do nguồn ngân sách để thực hiện Quyết định số 22 chưa cấp đủ nên tiến độ thực hiện ở tỉnh ta cũng như ở nhiều địa phương khác trên cả nước đều chậm hơn so với yêu cầu. Nhiều hộ gia đình vì nhu cầu quá bức thiết nên đã phải tự vay tiền để xây mới hoặc sửa chữa nhà ở mà đau đáu nỗi lo về khoản vay chưa biết bao giờ mới trả nổi. Nhằm chia sẻ khó khăn với ngân sách Nhà nước, tỉnh ta đã huy động mọi nguồn lực, thực hiện xã hội hóa công tác chăm sóc người có công. Từ nguồn xã hội hóa đã ưu tiên kinh phí hỗ trợ cho những gia đình quá khó khăn về nhà ở. Song, số gia đình khó khăn về nhà ở được hỗ trợ từ nguồn xã hội hóa vẫn còn quá ít so với nhu cầu thực tiễn.
Ngày 25/7/2017, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 63/NQ-CP về tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở đối với người có công với cách mạng giai đoạn 2 theo quy định tại Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, Chính phủ đồng ý hoàn trả ngay cho các hộ gia đình thuộc diện hỗ trợ nhưng chưa được Nhà nước cấp kinh phí đã tự ứng trước kinh phí để xây dựng mới hoặc sửa chữa nhà ở. Đối với trường hợp thuộc diện được hỗ trợ nhưng đã chết mà vợ (hoặc chồng) còn sống, có hộ khẩu thường trú và đang ở tại nhà ở đó thì được hỗ trợ theo mức quy định tại Quyết định 22 để xây dựng mới hoặc sửa chữa, cải tạo nhà ở. Đối với trường hợp thuộc diện hỗ trợ mà cả người có công và vợ (chồng) của người đó đều đã chết, hiện nay con của họ đang sinh sống tại nhà đó thì các địa phương cũng rà soát cụ thể từng trường hợp, nếu thực sự có khó khăn về nhà ở thì các tỉnh chủ động bố trí ngân sách địa phương để thực hiện hỗ trợ.
Thực hiện Nghị quyết số 63/NQ-CP, tỉnh ta tích cực chỉ đạo các cấp, các ngành có liên quan vào cuộc thực hiện rà soát đối tượng đảm bảo công bằng, khách quan, đúng đối tượng. Kết quả sau rà soát, toàn tỉnh có 2.247 hộ người có công với cách mạng có khó khăn về nhà ở được phê duyệt hỗ trợ. Đến cuối tháng 9, toàn tỉnh đã có 1.860 hộ triển khai thực hiện, trong đó có 932 hộ xây mới, 928 hộ sửa chữa. Trong đó, số hộ đã hoàn thành hỗ trợ là 960 hộ, số hộ đang triển khai thực hiện hỗ trợ là 748 hộ, số hộ đưa ra khỏi Đề án đã được thẩm tra do không còn nhu cầu hỗ trợ: 102 hộ (xây mới 65 hộ, sửa chữa 37 hộ). Số hộ đưa ra khỏi Đề án được thẩm tra do không đúng đối tượng: 2 hộ sửa chữa. Số hộ đã được hỗ trợ bằng nguồn vốn khác hoặc hình thức khác: 48 hộ (xây mới 40 hộ, sửa chữa 8 hộ). Số hộ chưa triển khai thực hiện hỗ trợ 268 hộ (xây mới: 129 hộ, sửa chữa: 139 hộ).
Đồng chí Trần Xuân Trường, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết thêm, trên 200 hộ chưa thực hiện xây dựng hoặc sửa chữa nhà ở trong năm 2018 nguyên nhân là do yếu tố tâm linh (chủ hộ chưa được tuổi và xin hoãn đến đầu năm 2019 sẽ thực hiện). Các hộ đưa ra khỏi Đề án do: Di chuyển đi nơi khác, người có công đã chết, các hộ đã được hỗ trợ từ các nguồn kinh phí khác, hộ không có nhu cầu… Tuy nhiên, thực tế cũng phát sinh số hộ người có công có nhu cầu sửa chữa, xây mới nhà ở. Vì vậy, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cũng đã báo cáo, đề nghị UBND tỉnh xem xét đồng ý cho UBND các huyện, thành phố được chủ động điều chỉnh, chuyển đổi kinh phí từ sửa chữa sang xây mới và ngược lại từ xây mới sang sửa chữa nằm trong Đề án; điều chỉnh kinh phí của những hộ đưa ra khỏi Đề án chuyển sang cho những hộ phát sinh mới. Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh có cơ chế cho UBND các huyện, thành phố chủ động thực hiện hỗ trợ xây mới, sửa chữa cho những hộ phát sinh mới bằng các nguồn kinh phí vận động quyên góp, từ các quỹ của địa phương.
Nguyễn Hùng