Đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án giao thông trọng điểm
Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh tại Thông báo số 1421/TB-VPUB ngày 22/4/2024 của Văn phòng UBND tỉnh về tập trung đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) xây dựng các dự án giao thông trọng điểm trên địa bàn tỉnh cơ bản hoàn thành trước ngày 30/05/2024. Bám sát sự chỉ đạo đó, thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương đã triển khai nhiều biện pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh công tác thu hồi đất bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư thi công công trình nhằm bảo đảm tiến độ, kế hoạch đề ra.
Theo đánh giá của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh (chủ đầu tư), nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, những khó khăn, tồn tại liên quan đến công tác thu hồi đất ở các địa phương đã được tháo gỡ, góp phần đẩy nhanh công tác GPMB các dự án. Tính đến ngày 10/5/2024, dự án đầu tư xây dựng tuyến đường kết nối từ quốc lộ (QL) 1A giao với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình bằng nút giao Liêm Sơn đi qua huyện Bình Lục giao với QL 21A, QL21B đường nối hai cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và Hà Nội - Ninh Bình; kết nối hai di tích quốc gia đặc biệt là đền Trần Thương (tỉnh Hà Nam) và Khu di tích lịch sử - văn hóa đền Trần (tỉnh Nam Định) đã đạt những kết quả tích cực trong công tác GPMB. Đặc biệt, tại nút giao Liêm Sơn việc thu hồi đất trước đây gặp rất nhiều khó khăn đến nay công tác GPMB đã hoàn thành.
Ông Lê Hải Đăng, Chủ tịch UBND xã Liêm Sơn (Thanh Liêm) cho biết: Theo chỉ đạo của UBND tỉnh, việc thu hồi đất hoàn thành trước ngày 30/5/2024, do đó bên cạnh việc tăng cường các hoạt động tuyên truyền, thời gian qua, lãnh đạo UBND xã, các hội đoàn thể xã, cơ quan chuyên môn của huyện trực tiếp đến từng gia đình để vận động nhân dân nhận tiền, bàn giao mặt bằng. Vừa qua, ở Liêm Sơn còn một hộ gia đình ông Lê Văn Tán có diện tích 230 m2 đất nằm trong phạm vi nút giao đã nhất trí nhận tiền và bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Từ đó, góp phần hoàn thành toàn bộ diện tích đất thu hồi xây dựng dự án trên địa bàn huyện Thanh Liêm.
Cũng tại dự án này, ở huyện Bình Lục có 517 hộ ảnh hưởng, trong đó 458 hộ có đất nông nghiệp, còn lại đất dân cư và hiện nay huyện đã hoàn thành công tác thu hồi toàn bộ diện tích đất nông nghiệp với diện tích 15,4 ha. Riêng đất do Ủy ban xã quản lý là 8,2 ha đã thu hồi được 7,5 ha, còn lại 0,7 ha bao gồm: trụ sở UBND xã Bối Cầu, đất xen kẹt ở khu dân cư với tổng số 53 hộ ảnh hưởng. Trong đó, xã Bối Cầu 12 hộ, xã Trung Lương 11 hộ, xã Tiêu Động 27 hộ, xã Ngọc Lũ 3 hộ. Đến nay, huyện đã xây dựng xong phương án trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để thực hiện chi trả tiền theo quy định.
Bên cạnh đó, toàn bộ phần mộ trên địa bàn ảnh hưởng bởi dự án đã hoàn thành xong việc di chuyển về địa điểm mới. Hiện, huyện cũng đã phê duyệt dự án xây dựng Trạm bơm xã Ngọc Lũ mới, thẩm định phương án GPMB vị trí xây dựng điểm Bưu điện văn hóa xã Bối Cầu, nhà trực vận hành điện, giếng quan trắc. Thực hiện di chuyển xong đường điện thuộc phạm vi cầu vượt QL21A, nút giao QL21B. Riêng các công trình như: Viettel và Viễn thông đã xây dựng kế hoạch di chuyển theo tiến độ thi công của dự án.
Huyện Lý Nhân với tổng diện tích đất thu hồi cả tuyến là 109,44 ha, trong đó đoạn nối 2 đền Trần là 82,09ha; đoạn ĐT 495B là 27,35ha và tổng số 1.964 hộ có đất thu hồi, trong đó 187 hộ thuộc diện tái định cư (TĐC). Hiện toàn bộ phần đất nông nghiệp của 9 xã đã phê duyệt phương án và bàn giao mặt bằng tuyến số 2 được 11,7/14,5km; đoạn tuyến số 1 được 3,80/5,30km. Đối với diện tích đất ở của Lý Nhân đã hoàn thành phê duyệt phương án bồi thường cho các hộ của 3 xã: Nhân Chính, Nhân Nghĩa, Trần Hưng Đạo thuộc tuyến ĐT 495B và đang tổ chức chi trả. Các xã còn lại là: Hoà Hậu, Tiến Thắng, Trần Hưng Đạo – thuộc tuyến nối 2 đền Trần đã thẩm định xong phương án. Ngoài ra, huyện di chuyển được 899 ngôi mộ về địa điểm mới và lựa chọn nhà thầu di chuyển đường điện 0,4kV, 22kV, 35kV và TBA Nhân Nghĩa.
Cùng với công tác GPMB, công tác TĐC của dự án cũng được quan tâm. Đến nay, huyện Thanh Liêm đã hoàn thiện hạ tầng Khu TĐC tại xã Liêm Túc bảo đảm quy định và đáp ứng nhu cầu xây dựng nhà ở của nhân dân. Tại huyện Bình Lục đang xây dựng 4 khu TĐC và hiện đã hoàn thành hạ tầng 2 khu TĐC ở xã Bối Cầu và xã Trung Lương, còn khu TĐC xã Ngọc Lũ đã bàn giao cho nhà thầu được 2/3 diện tích đất thu hồi, thi công xong nền đường K98. Khu TĐC xã Tiêu Động - La Sơn đã đào, đắp khuôn đường, khối lượng ước đạt 12%. Tại huyện Lý Nhân xây dựng 4 khu TĐC ở các xã: Hòa Hậu, Nhân Nghĩa, Trần Hưng Đạo, Tiến Thắng. Tại khu TĐC xã Tiến Thắng hiện khối lượng xây dựng ước đạt 95%; khu TĐC xã Nhân Nghĩa đạt 90%; khu TĐC xã Hoà Hậu đạt 25%; khu TĐC xã Trần Hưng Đạo ước đạt 35% giá trị hợp đồng.
Với dự án đầu tư xây dựng nút giao Phú Thứ và tuyến đường kết nối tại xã Tiên Hiệp (thành phố Phủ Lý) có tổng số 503 ngôi mộ phải di chuyển đến địa điểm mới và đã thực hiện di chuyển được 454 ngôi mộ, đồng thời hoàn thành GPMB toàn bộ phần đất nông nghiệp của 205 hộ. Ông Nguyễn Hữu Thọ, Giám đốc Trung tâm phát triển qũy đất thành phố cho biết: Với 28 hộ ảnh hưởng đất ở hiện tại thành phố đã phê duyệt xong phương án, trong đó có 25 hộ đã nhận tiền, tháo dỡ mặt bằng và dự kiến bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công trước ngày 20/5. Số hộ chưa nhận tiền đang được các cấp, ngành tập trung tuyên truyền, vận động và thành phố có văn bản xin ý kiến UBND tỉnh về cơ chế giải quyết. Riêng một số ngôi mộ ở nghĩa trang Đống Soi các cấp, ngành tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân sớm di chuyển nhằm phấn đấu bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư trước ngày 30/5.
Bên cạnh những kết quả đó, công tác GPMB các dự án giao thông trên địa bàn tỉnh đang gặp những tồn tại về việc phê duyệt phương án bồi thường, đặc biệt một số công trình công cộng đã phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật, đấu thầu xong nhưng chưa phê duyệt phương án xây dựng, ảnh hưởng đến việc giải ngân. Cùng với đó, tiến độ triển khai một số dự án TĐC, duyệt giá đất TĐC chậm. Đơn cử như tại dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ song hành QL21, địa phận huyện Kim Bảng (đoạn từ ĐH 05 đến nút giao đường T3 với QL21). Dự án có tổng chiều dài 4,2km hiện mới bàn giao mặt bằng khoảng 2 km và thi công được 1/2 nền đường. Trong đó, tại xã Khả Phong có 132 hộ ảnh hưởng và 19 hộ có mồ mả phải di chuyển đến địa điểm mới nhưng địa phương mới tổ chức chi trả và bàn giao mặt bằng 95 hộ.
Mặc dù, thời gian qua, UBND huyện Kim Bảng cam kết với chủ đầu tư tổ chức cưỡng chế tháo dỡ tài sản vật kiến trúc, cây trồng, vật nuôi trên đất sau ngày 30/4/2024 nhưng đến nay chưa thực hiện. Bên cạnh đó, công tác TĐC của dự án này còn thiếu 7 suất chưa bố trí quỹ đất do chưa hoàn thiện thủ tục xây dựng... Những tồn tại này đã ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng dự án và giá trị xây lắp của dự án này trên địa bàn huyện (đến thời điểm này ước thực hiện đạt 30% giá trị hợp đồng).
Để đẩy nhanh công tác GPMB, theo chủ đầu tư dự án đối với địa phận xã Khả Phong, UBND huyện khẩn trương thực hiện các phương án chi trả và sớm bố trí đất TĐC cho 7 hộ để bàn giao mặt bằng trong tháng 5/2024, đồng thời tổ chức cưỡng chế hộ cố tình trây ì không bàn giao mặt bằng xong trước 20/5. Tại thị trấn Ba Sao, UBND huyện cần khẩn trương làm việc với Trại giam Nam Hà để di chuyển 6 ngôi mộ phạm nhân còn lại về địa điểm mới trong tháng 5/2024; sớm phê duyệt phương án của 36 hộ cá nhân, tập thể và tập trung hoàn thành kiểm kê khu ao cá Trung tâm điều dưỡng thương binh trước ngày 20/5 để bàn giao mặt bằng cho nhà thầu trong tháng 5/2024.
Hầu hết các dự án giao thông này được đầu tư xây dựng trong giai đoạn từ năm 2022 và phấn đấu hoàn thành năm 2025, vì thế các cấp, ngành cần tập trung thực hiện các giải pháp để sớm hoàn thành thu hồi đất, bàn giao mặt bằng cho các đơn vị đẩy nhanh tiến độ thi công công trình bảo đảm kế hoạch đề ra. Từ đó, phát huy hiệu quả vốn đầu tư và kết nối giao thông trong khu vực.
