Thực hiện quyết định của UBND tỉnh, Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An và các địa phương trong vùng di sản đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao trách nhiệm quản lý xây dựng, bảo vệ cảnh quan môi trường tại khu Di sản, từng bước đưa hoạt động xây dựng ngày càng đi vào nề nếp. Xã Trường Yên là một trong những xã của huyện Hoa Lư nằm gần trọn trong vùng lõi của Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An.
Trước đây, việc quản lý xây dựng nhà ở của nhân dân cũng như các khách sạn, nhà hàng kinh doanh dịch vụ ăn nghỉ trên địa bàn xã còn khá lỏng lẻo dẫn đến tình trạng nhiều hộ xây dựng, kiến thiết nhà ở nhiều tầng, không theo quy định, đã ảnh hưởng không nhỏ đến cảnh quan vùng di sản.
Nhưng từ khi có Quyết định 83 của UBND tỉnh, UBND xã Trường Yên đã tích cực tuyên truyền, tăng cường kiểm tra, rà soát, theo dõi sát sao tình hình hoạt động xây dựng trên địa bàn.
Qua đó nắm rõ số lượng công trình khởi công xây dựng, số lượng công trình xây dựng có phép đã khởi công và tổ chức hướng dẫn người dân các thủ tục cần thiết khi thực hiện các thủ tục cấp phép xây dựng.
Ông Phạm Văn Tung, thôn Tràng An, xã Trường Yên, chủ nhà hàng Đức Tuấn 2, hiện đang xây dựng nhà hàng thứ 2 trên địa bàn huyện Hoa Lư cho biết: Trước khi bắt tay vào xây dựng nhà hàng, tôi đã được cán bộ địa chính xã tuyên truyền về những quy định xây dựng trong vùng di sản, đồng thời hướng dẫn các thủ tục cần thiết để được UBND huyện Hoa Lư cấp phép xây dựng.
Gia đình tôi đã thực hiện nghiêm chỉnh quy định về việc xây dựng các công trình trong vùng di sản, có bản thiết kế. Theo đó, trên diện tích 500m2, tôi chỉ xây nhà 2 tầng, với chiều cao không quá 8m, vừa đảm bảo cảnh quan vừa thực hiện nghiêm quy định của UBND tỉnh.
Đồng chí Nguyễn Đức Lợi, Chủ tịch UBND xã Trường Yên cho biết: Xác định rõ vị trí địa lý của xã nằm trong vùng di sản, rất cần được bảo tồn và phát triển du lịch, do đó, ngay khi nhận được Quyết định 83 của UBND tỉnh, xã Trường Yên đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến mọi người dân; nắm bắt số hộ có nhu cầu xây dựng và quản lý chặt chẽ việc xây dựng trên địa bàn.
Một mặt tăng cường công tác tuyên truyền trên đài truyền thanh, trong các cuộc họp chi bộ, thôn xóm để người dân nắm được mình đang sống trong vùng lõi di sản, cần phải có trách nhiệm thực hiện nghiêm túc các quy định theo Quyết định 83; mặt khác, xã cũng yêu cầu cán bộ địa chính xã nắm bắt những gia đình có nhu cầu xây dựng và tiến hành tư vấn các điều kiện theo quy định, đảm bảo không vi phạm việc xây dựng trong vùng di sản.
Kết quả, từ khi có Quyết định 83 đến nay, trên địa bàn xã có 15 hộ xây dựng thuộc diện nằm trong vùng lõi đều được xã hướng dẫn lên huyện Hoa Lư cấp phép xây dựng theo đúng quy định, không có trường hợp nào xây dựng vi phạm vào khu vực bảo vệ.
Được biết, để tăng cường công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản, giữ nguyên giá trị nổi bật toàn cầu, tính toàn vẹn và xác thực của Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới Quần thể danh thắng Tràng An, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định 83 quy định tạm thời về quản lý xây dựng trong vùng bảo vệ Quần thể danh thắng Tràng An.
Theo đó, các hộ dân hiện đang sinh sống trong vùng lõi có đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có nhu cầu xây dựng mới về nhà ở phải xin giấy phép xây dựng và công trình xây dựng mới không quá 2 tầng, chiều cao không quá 8m; còn vùng đệm chỉ được xây dựng công trình không quá 3 tầng, chiều cao dưới 12 m.
Thực hiện Quyết định 83, trong thời gian qua, Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An cùng với các sở, ban ngành liên quan và các địa phương đã tổ chức rà soát kiểm tra các công trình xây dựng trong khu vực di sản do ngành, địa phương cấp phép, quản lý theo thẩm quyền; kiên quyết xử lý đối với các trường hợp vi phạm để giữ gìn cảnh quan môi trường di sản; hoàn thiện bản đồ khoanh vùng bảo vệ di sản như đã xác định trong hồ sơ đề cử Quần thể danh thắng Tràng An.
Bên cạnh đó, các địa phương cũng tổ chức tuyên truyền, phổ biến sâu rộng đến người dân các quy định về quản lý xây dựng theo Quyết định 83 của UBND tỉnh qua hệ thống đài truyền thanh, các cuộc họp thôn, xóm để người dân tuân thủ nghiêm các quy định về xây dựng.
Tuy nhiên, thực tế kiểm tra cho thấy, vẫn còn nhiều trường hợp người dân xây nhà không phép, vi phạm về chiều cao trong xây dựng. Như ở xã Ninh Xuân, số hộ vi phạm còn khá nhiều, chính quyền xã không quản lý và nắm bắt được có bao nhiêu hộ xây dựng trong vùng đệm, vùng lõi và việc xây dựng không phép, lấn chiếm vẫn còn xảy ra.
Đồng chí Hà Đức Kim, Chủ tịch UBND xã Ninh Xuân, cho biết: Thực hiện Quyết định 83, xã cũng đã tăng cường công tác tuyên truyền, triển khai đến cán bộ, đảng viên và giao nhiệm vụ cho các đồng chí trưởng thôn, xóm, cán bộ địa chính xã hướng dẫn, tuyên truyền cho người dân có nhu cầu xây dựng, nhưng thực tế triển khai thực hiện còn có mức độ. Hiện trên địa bàn xã vẫn còn nhiều hộ xây dựng vượt mức quy định.
Nguyên nhân là do xã chưa được Ban Quản lý Danh thắng Tràng An bàn giao bản đồ, mốc giới vùng Quần thể nên chưa nắm bắt được vị trí nào nằm trong vùng lõi, diện tích nào nằm trong vùng đệm, việc phân định các vùng chưa rõ ràng. Đồng thời, công tác quản lý cũng khó khăn do chưa có chế tài cụ thể để xử lý các vi phạm khi triển khai thực hiện xây mới, cải tạo, sửa chữa…
Với việc Quần thể danh thắng Tràng An đã được UNESCO ghi nhận trên cả tiêu chí di sản văn hóa và di sản thiên nhiên thế giới là cơ hội tốt để tỉnh Ninh Bình phát triển du lịch mang tầm quốc tế.
Để thực hiện được mục tiêu này, việc quy hoạch, bảo vệ các giá trị của di sản cũng như thực hiện nghiêm các quy định quản lý các hoạt động xây dựng nằm trong phạm vi, ranh giới khu vực bảo vệ I (vùng lõi) và khu vực bảo vệ II (vùng đệm) rất cần được các cấp, các ngành phối hợp triển khai và thực hiện nghiêm túc, góp phần giữ được sự hài hòa với thiên nhiên, không làm phá vỡ cảnh quan khu vực, ảnh hưởng xấu đến di sản đã được công nhận.
Bài, ảnh: Hạnh Chi