Theo kế hoạch vụ mùa năm 2013, Nho Quan dự kiến gieo cấy 6.000 ha lúa, trà mùa sớm chiếm gần 50% tổng diện tích, nhằm giải phóng đất nhanh, có nguồn quỹ đất để phát triển cây vụ đông, chủ yếu ở vùng đất vàn, vàn cao. Do vụ đông xuân năm nay khâu thu hoạch được thực hiện sớm hơn 5-7 ngày so với vụ đông xuân trước; các khâu cho sản xuất vụ mùa (chuẩn bị giống, phân bón, gieo mạ, tưới tiêu, làm đất...) đã được thực hiện kịp thời nên Nho Quan sớm hoàn thành khâu gieo cấy lúa mùa.
Đồng chí Trần Văn Dưỡng, Phó phòng Nông nghiệp và PTNT huyện cho biết: đến ngày 10-7, toàn huyện đã cơ bản cấy xong được gần 5.500 ha lúa mùa theo kế hoạch. Toàn huyện có gần 2.000 ha lúa mùa được thực hiện bằng biện pháp gieo thẳng, gieo vãi. Đây cũng là nguyên nhân đẩy nhanh tiến độ gieo cấy lúa mùa. Hiện tại nông dân Nho Quan đã chăm sóc đợt 1 cho 3.500 ha lúa. Nhìn chung, lúa mùa của huyện đã bén rễ, hồi xanh nhanh, sinh trưởng và phát triển khá thuận lợi.
Vụ mùa này, huyện Kim Sơn gieo cấy gần 8.000 ha lúa, chủ yếu là trà mùa trung và cấy 70% diện tích là giống lúa thuần chất lượng cao. Do ảnh hưởng của tiểu khí hậu và chất đất nên huyện đồng bằng ven biển này thường xuống đồng gieo cấy lúa mùa muộn hơn 5-6 ngày so với các địa phương khác trong tỉnh.
Đồng chí Trần Văn Công, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện cho biết: Đến ngày 10-7, toàn huyện đã gieo cấy được gần 7.700 ha lúa mùa. Số diện tích còn lại theo kế hoạch chủ yếu được cấy bằng các giống lúa đặc sản (nếp, tám, dự...). Các địa phương trong huyện đã thực hiện chăm sóc đợt 1 cho 500 ha lúa.
Vụ mùa năm 2013, theo kế hoạch toàn tỉnh gieo cấy gần 39.100 ha lúa mùa. Đến thời điểm này, toàn tỉnh đã cơ bản hoàn thành việc gieo cấy lúa mùa, trong đó có hơn 2.800 ha được thực hiện bằng phương pháp gieo thẳng và đang chuyển trọng tâm sang khâu chăm sóc và bảo vệ. Toàn tỉnh có hơn 9.300 ha được chăm sóc đợt 1: Nho Quan 3.500 ha, Gia Viễn 500 ha, Hoa Lư 500 ha, Yên Mô 2.730 ha, Yên Khánh 1.500 ha, Kim Sơn 500 ha và thị xã Tam Điệp 80 ha.
Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Bùi Hữu Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho rằng: Đối với diện tích lúa cấy sớm, hiện tại lúa đang trong giai đoạn đẻ nhánh, đã và đang tiến hành chăm sóc bón thúc đợt 1, cần điều tiết nước hợp lý, giữ mực nước trên ruộng từ 3-5cm, để tạo điều kiện cho lúa đẻ nhánh tập trung, cũng như tăng cường khả năng chống chịu với điều kiện thời tiết bất thuận và sâu bệnh.
Những diện tích lúa còn xấu, đẻ nhánh chậm, có thể phun bổ sung phân qua lá, để tăng cường chất dinh dưỡng, giúp cho lúa sinh trưởng và phát triển thuận lợi.Với diện tích lúa mới cấy, cần tiếp tục duy trì lớp nước trên mặt ruộng từ 2-3 cm. Kiểm tra, dặm tỉa kịp thời để đảm bảo mật độ, khi lúa đã bén rễ hồi xanh, vươn lá mới và ra rễ trắng thì tiến hành bón thúc đầy đủ, cân đối theo phương châm "nặng đầu, nhẹ cuối". Lượng phân bón cho 1 sào: 3 - 4 kg đạm urê + 2 - 3 kg kali.
Cùng với việc bón thúc cần kết hợp với làm cỏ sục bùn để tiêu diệt cỏ dại là đối tượng cạnh tranh dinh dưỡng, ánh sáng đối với cây lúa, giúp giải phóng khí độc tích tụ trong đất, cung cấp ôxy giúp rễ lúa phát triển tốt, cũng như tăng hiệu quả sử dụng phân bón, tránh hiện tượng mất dinh dưỡng do rửa trôi và bay hơi trong điều kiện nắng nóng hoặc mưa xảy ra.
Riêng đối với lúa gieo thẳng, sau khi gieo phải phun thuốc trừ cỏ và thường xuyên kiểm tra, giữ nước trong rãnh để giữ ẩm mặt luống; khi lúa đạt 2,5 lá đưa nước sắp mặt ruộng, tiến hành bón 2 kg đạm + 1 kg kali, kết hợp dặm tỉa sơ bộ, sau khi bón 3 - 4 ngày rút nước giữ đủ ẩm để lúa phát triển thuận lợi. Khi lúa đạt 5 - 6 lá, đưa nước trở lại và tiến hành bón thúc với lượng 3-4 kg đạm + 2-3 kg kali, kết hợp dặm tỉa định mật độ và tiến hành chăm sóc như đối với lúa cấy.
Hiện nay, trên đồng ruộng đã xuất hiện các đối tượng sâu bệnh gây hại như: ốc bươu vàng, chuột hại và sâu đục thân lúa 2 chấm. Chi cục BVTV tỉnh khuyến cáo các đơn vị phát động nhân dân tăng cường thăm đồng bắt ốc bươu vàng, trứng ốc và chỉ sử dụng thuốc diệt ốc bươu vàng khi mật độ ốc quá cao. Phát động nhân dân diệt chuột ngay khi gieo cấy xong bằng các biện pháp thủ công là chủ yếu (đào bắt thủ công, hun khói, dùng chó săn chuột…).
Đồng thời chú ý đề phòng sâu đục thân lúa 2 chấm, thực hiện theo thông báo và hướng dẫn của cơ quan chuyên môn. Lúa mùa sau khi cấy dễ dẫn đến hiện tượng bị nghẹt rễ, ngộ độc hữu cơ (do rơm, rạ của vụ đông xuân được vùi xuống ruộng chưa phân hủy hết), cần phun bổ sung phân qua lá, bón thêm 10 - 15 kg vôi bột/sào kết hợp sục bùn kỹ để giải phóng khí độc trong đất, khi lúa xanh trở lại có lá mới và rễ trắng thì tiến hành chăm sóc như bình thường.
Thực tiễn cho thấy, kết quả gieo cấy mới chỉ là điều kiện tiền đề quan trọng bước đầu để đạt được mục tiêu, kế hoạch đã đề ra, còn biện pháp chăm sóc, bảo vệ và hạn chế ảnh hưởng của điều kiện thời tiết, sâu bệnh mới là yếu tố quyết định kết quả của vụ mùa. Sau gieo cấy, các địa phương và bà con nông dân cần tập trung ngay vào công tác chăm sóc, bảo vệ lúa, góp phần vào một vụ mùa bội thu.
Trường Sinh