Về Yên Mô, đi dọc từ xã Mai Sơn, qua Yên Thắng tới các xã vùng xa như Yên Thành, Yên Thái, chúng tôi đều được chứng kiến hình ảnh bà con nông dân tập trung cao độ cho sản xuất vụ mùa. Đang gieo thẳng trên diện tích 5 sào tại cánh đồng gần nhà thờ Yên Thổ, thuộc thị trấn Yên Thịnh, bác Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: Sau khi thu hoạch xong lúa đông xuân, bà con nông dân đã chuyển trọng tâm sang sản xuất vụ mùa. Năm nay, công tác chuẩn bị các điều kiện cho sản xuất được bà con nông dân triển khai sớm, nước lấy tập trung, công tác làm đất thuận lợi. Tuy nhiên, những ngày gần đây nắng nóng kéo dài ảnh hưởng đến công tác gieo thẳng, tiến độ sản xuất bị chậm hơn so với kế hoạch. Năm nay gia đình bác cấy 7 sào chủ yếu là lúa nếp và lúa chất lượng cao, dự kiến trong 2 ngày nữa gia đình bác cơ bản gieo xong toàn bộ diện tích.
Tại cánh đồng thuộc xóm Quán, xã Yên Phong, không khí lao động sản xuất cũng nhộn nhịp và rất khẩn trương. Bác Nguyễn Thị Hòa đang làm đất để gieo thẳng lúa cho biết: Sản xuất vụ mùa tương đối thuận lợi, HTX làm đất nhanh, gọn vùng, gọn thửa và đảm bảo yêu cầu, tạo điều kiện cho bà con nông dân đẩy nhanh tiến độ sản xuất. Vụ mùa này gia đình bác cấy hơn 1 mẫu ruộng bằng các giống lúa chất lượng cao.
Năm nay bà con nông dân rất phấn khởi vì phương thức sản xuất đã có nhiều thay đổi. Toàn bộ diện tích của gia đình bác được gieo thẳng thay thế hoàn toàn phương thức sản xuất truyền thống. Với hơn 1 mẫu ruộng, gia đình bác có 3 nhân lực chỉ cần gieo tập trung trong hơn 1 ngày là xong toàn bộ diện tích.
Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Văn Dung, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Phong cho biết: Kế hoạch sản xuất vụ mùa năm 2018 của xã Yên Phong sẽ phấn đấu gieo cấy trên 476 ha lúa, trong đó 466 ha gieo thẳng, diện tích cấy 10 ha. Về cơ cấu giống lúa, Yên Phong thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu giống theo hướng tăng diện tích lúa chất lượng cao, lúa nếp các loại có giá trị cao.
Do vậy, vụ mùa này địa phương có 210 ha lúa chất lượng cao, 183 ha lúa thuần, trên 78 ha lúa nếp, còn lại là lúa lai. Các giống lúa chủ lực vẫn là các giống có năng suất, chất lượng cao, có khả năng kháng bệnh tốt, đặc biệt là miễn nhiễm với bệnh lùn sọc đen. Nhằm đảm bảo hoàn thành theo kế hoạch, xã Yên Phong đã chỉ đạo các HTX chuẩn bị đầy đủ giống lúa, phân bón và các vật tư khác cung ứng kịp thời cho bà con nông dân.
Đồng thời tiến hành kiểm tra, củng cố hệ thống kênh tưới, kênh tiêu, tổ chức khơi thông dòng chảy, đảm bảo cung cấp đủ nước cho nhân dân sản xuất và tiêu úng kịp thời nếu có trường hợp mưa lớn gây ngập lụt. Các HTX đã chủ động hợp đồng với các chủ máy để đẩy nhanh công tác làm đất.
Tổ chức hướng dẫn kỹ thuật và đôn đốc bà con nông dân gieo cấy đúng lịch thời vụ. Đặc biệt trong những ngày nắng nóng kéo dài, xã đã chỉ đạo các HTX nông nghiệp hướng dẫn bà con nông dân kỹ thuật chống nóng, chăm sóc cho diện tích mạ chưa cấy và chỉ thực hiện gieo thẳng vào buổi chiều muộn. Lý giải về điều này, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Phong cho biết thêm: Nếu bà con gieo vào buổi sáng, đến trưa nắng to, mặt nước nóng, làm cho mộng mạ bị nhật, mầm héo, ảnh hưởng đến tỷ lệ lên cây.
Như vậy do nắng nóng, bà con nông dân chỉ tiến hành gieo thẳng vào buổi chiều nên tiến độ sản xuất của xã bị ảnh hưởng và lùi so với kế hoạch vài ngày. Đến ngày 4/7, Yên Phong đã gieo cấy hơn 363 ha, trong đó 359 ha gieo thẳng và 4 ha cấy; dự kiến trong 2 ngày nữa địa phương cơ bản hoàn thành công tác gieo cấy đảm bảo khung thời vụ.
Vụ mùa năm 2018, huyện Yên Mô có kế hoạch gieo trồng trên 6.700 ha lúa. Trong đó, cơ cấu giống, cây trồng được huyện chỉ đạo theo hướng mở rộng diện tích gieo cấy lúa chất lượng cao, lúa nếp các loại, lúa thuần chất lượng khá; mở rộng diện tích lúa gieo thẳng ở những vùng chủ động tưới tiêu, phấn đấu đạt trên 70% diện tích gieo cấy.
Tiếp tục chuyển đổi diện tích cấy lúa kém hiệu quả sang trồng cây hàng năm, trồng cây lâu năm kết hợp nuôi thủy sản, làm ao nổi và mở rộng diện tích lúa cá. Đồng thời mở rộng diện tích trà lúa mùa sớm để tránh thiệt hại do mưa úng, sâu bệnh hại cuối vụ.
Nhằm hoàn thành kế hoạch vụ mùa, ngay từ đầu vụ huyện Yên Mô đã chỉ đạo các địa phương, các HTX nông nghiệp và bà con nông dân chuẩn bị tốt các điều kiện sản xuất như: giống, phân bón, máy làm đất, phương tiện... Các đơn vị chuyên môn phối hợp với các xã, thị trấn hướng dẫn kỹ thuật, thực hiện tốt các biện pháp thâm canh từ cơ cấu giống, cơ cấu mùa vụ, làm đất, gieo cấy....
Huyện cũng chỉ đạo các phòng, ban, ngành, đoàn thể phụ trách cử cán bộ xuống cơ sở để kiểm tra, đôn đốc đơn vị phụ trách thực hiện tốt kế hoạch sản xuất. Chú trọng thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra thị trường vật tư nông nghiệp trên địa bàn, kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm trong việc kinh doanh vật tư nông nghiệp của các tổ chức, cá nhân, bảo vệ quyền lợi cho người nông dân.
Theo đồng chí Lê Thị Linh, Phó Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Yên Mô: Sau khi thu hoạch xong lúa đông xuân, các địa phương trong huyện đã chỉ đạo bà con nông dân tập trung ngay vào sản xuất, đảm bảo gieo cấy nhanh, gọn trong khung thời vụ tốt nhất. Mặc dù nắng nóng bất lợi, nhưng với sự chỉ đạo sâu sát của các cấp chính quyền, sự tham gia phối hợp của các ngành chức năng, đến nay sản xuất nông nghiệp của Yên Mô vẫn đảm bảo trong khung thời vụ.
Tính đến ngày 4/7, toàn huyện đã cơ bản làm đất được cấy toàn bộ diện tích, đã gieo cấy hơn 3.000 ha, đạt gần 50% diện tích, trong đó diện tích lúa gieo thẳng là trên 2.100 ha. Huyện Yên Mô phấn đấu gieo cấy xong toàn bộ diện tích trước ngày 10/7. Ngay sau khi gieo cấy xong, huyện tiếp tục chỉ đạo các xã, thị trấn đôn đốc bà con nông dân chuyển trọng tâm sang chăm sóc, bảo vệ lúa, làm tốt công tác dự tính, dự báo các đối tượng sâu bệnh hại lúa và phun trừ kịp thời, hiệu quả.
Bài, ảnh: Hồng Giang