Đê Trinh Nữ, đê hữu sông Vó, đê tả sông Điện Biên, đê sông Cầu Đằng còn nhỏ (mặt đê chỉ từ 1,6-1,7 m), thấp (cao trình chỉ từ +2,6 đến + 2,8m), mái đê dốc (từ 1,0-1,5) không đủ chiều dày chống thấm và chịu áp lực khi có lũ lên cao; nhiều đoạn dòng chủ lưu ép sát chân đê, bên trong lại có thùng đào, thùng đấu sâu và ở mức lũ của năm 1994, 1996, 2017 thì một số đoạn bị tràn, vỡ.
Tổng số cống dưới đê là 149 chiếc, được xây dựng từ lâu bằng nhiều loại vật liệu và kết cấu khác nhau...nên nhiều cống đã bị xuống cấp nghiêm trọng với khoảng 80% còn hoạt động được, 20% hoạt động kém hiệu quả. Toàn huyện có 36,4 km kè mái đê, nhìn chung còn hoạt động tốt.
Đồng chí Bùi Minh Đức, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Mô cho biết: Huyện xác định PCTT & TKCN nói chung và phòng, chống bão lũ là nhiệm vụ trọng tâm của các cấp, các ngành với mục tiêu là đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân và nhà nước, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra.
Huyện đã chỉ đạo các địa phương, đơn vị, ngành sớm triển khai xây dựng phương án PCTT&TKCN năm 2019; trong đó chú trọng đến công tác "4 tại chỗ"; kiện toàn Ban chỉ huy PCTT & TKCN các cấp; tổ chức hiệp đồng với các lực lượng vũ trang (Trường Quân sự Quân đoàn 1, Tiểu đoàn 701, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh); thành lập các đoàn, tổ chức kiểm tra các công trình PCTT, hiện trạng đê điều và các công trình trên đê; xác định rõ các vị trí xung yếu, trọng điểm và phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban chỉ huy PCTT & TKCN huyện, đồng thời có kế hoạch, phương án chuẩn bị vật tư, phương tiện, con người nhằm bảo vệ các vị trí xung yếu, trọng điểm.
Theo đó, huyện xác định các vị trí trọng điểm, xung yếu là: Đê cầu Hội với tình huống khi có mưa lớn nước lũ từ sông Bến Đang, sông Bút, sông Tống đổ về làm mực nước dâng cao uy hiếp và có thể tràn, vỡ đê ở một số vị trí (thôn Từ Đường-xã Yên Thái; Nhân Phẩm -xã Yên Nhân); phương án xử lý là Ban chỉ huy quân sự huyện báo động huy động lực lượng dự bị động viên của các xã và báo cáo với Bộ chỉ huy quân sự tỉnh xin chi viện lực lượng của Quân đoàn 1 tập trung xử lý theo chỉ đạo của Ban chỉ huy PCTT & TKCN huyện.
Hồ Yên Đồng, Yên Thái với tình huống khi mưa lớn, nước trên sông Tống (Thanh Hóa) đổ ra vượt ngưỡng tràn đê Quảng Công, mực nước hồ lên cao có thể vỡ đê một số vị trí; Ban chỉ huy quân sự huyện báo động lực lượng dự bị động viên của các xã và xin chi viện lực lượng của Quân đoàn 1, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh xử lý theo sự chỉ đạo của Ban Chỉ huy PCTT & TKCN huyện.
Với các cống trên đê, những cống được xây dựng đã lâu, hư hỏng nặng, không đảm bảo an toàn được xác định là vị trí xung yếu khi có mưa lũ là: Mả Nhồi (Khánh Thượng), Khai Khẩn (Yên Thắng), Liên Trì (Yên Hòa), Thọ Thái (Yên Hưng)... thực hiện hoành triệt trước khi có mưa bão; thường xuyên túc trực, canh gác ở các cống và bổ sung vật tư dự trữ cho các cống để xử lý kịp thời khi có sự cố.
Ban chỉ huy PCTT & TKCN huyện cũng đã xây dựng 3 kịch bản tình huống mưa lũ hộ đê và phòng, chống mưa lũ. Tình huống 1, khi nước trên các sông đang cao ở mức nước lũ năm 2017: Tăng cường lực lượng tuần tra, canh gác các tuyến đê, xử lý các sự cố đê điều ngay từ giờ đầu; triển khai phương án chống úng, tổ chức thu hoạch nhanh gọn lúa, hoa màu và thủy sản; theo dõi sát diễn biến mưa lũ, chuẩn bị di chuyển người và tài sản đến nơi an toàn; triển khai các biện pháp đảm bảo an ninh, an toàn, trật tự.
Tình huống 2, mực nước hồ Thành Thái và Thành Thắng lên cao, các tràn xả lũ hoạt động quá khả năng, có khả năng làm trượt mái đê, tuyến đê có nguy cơ mất an toàn…, Chi nhánh KTCTTL huyện vận hành hồ theo đúng quy trình được duyệt; tăng cường lực lượng tuần tra canh gác các đập, cống dưới đê, xử lý sự cố ngay từ giờ đầu; các xã, thị trấn tăng cường lực lượng hộ đê theo phương châm "4 tại chỗ"; theo dõi sát tình hình mưa lũ, chuẩn bị di chuyển người và tài sản đến nơi an toàn; triển khai các biện pháp đảm bảo an ninh trật tự, an toàn cho các vùng miền.
Tình huống 3, khi mực nước trên các sông, hồ lên cao, trời vẫn tiếp tục mưa lớn kéo dài, các tuyến đê có khả năng bị tràn và nguy cơ vỡ... các địa phương chủ động lập phương án chống tràn cho các tuyến đê đã được giao; trong trường hợp vượt quá khả năng của địa phương báo cáo về Ban chỉ huy PCTT&TKCN huyện xin tăng cường lực lượng, vật tư, phương tiện ứng cứu.
Ban chỉ huy PCTT & TKCN huyện khẩn trương triển khai phương án di dân và tài sản đến nơi an toàn; tăng cường lực lượng chống tràn cho các địa phương; phối hợp với Công ty KTCTTL đảm bảo an toàn tuyệt đối cho các hồ chứa nước trên địa bàn.
Đinh Chúc