Năm 2016, mặc dù gặp nhiều khó khăn song Chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM) của tỉnh tiếp tục được triển khai một cách đồng bộ, toàn diện và đã đạt được kết quả cao. Đúng vào tuần giữa của tháng cuối năm kế hoạch 2016, Ban chỉ đạo XDNTM tỉnh đã họp, xét duyệt và công nhận 17 xã đạt chuẩn nông thôn mới, gồm: Văn Phong, Sơn Hà (Nho Quan); Gia Hưng, Gia Tiến, Gia Trấn, Gia Phú (Gia Viễn); Ân Hòa, Như Hòa, Đồng Hướng, Lai Thành (Kim Sơn); Mai Sơn, Yên Nhân (Yên Mô); Khánh Hòa, Khánh Hội, Khánh Mậu, Khánh Hồng (Yên Khánh) và Quang Sơn (thành phố Tam Điệp).
Tổng diện tích của 17 xã là 16.068,5 ha, dân số 118.506 người với 196 thôn, xóm; có 4 xã đặc thù theo Quyết định 140 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy; 5 xã miền núi, 12 xã đồng bằng; có 2 xã loại I, 13 xã loại II và 2 xã loại III.
Nhìn chung các xã này đều có lợi thế riêng về vị trí địa lý, được hưởng lợi từ các dự án lồng ghép, có doanh nghiệp hỗ trợ, con em quê hương thành đạt quan tâm, cán bộ hăng hái, nhiệt tình; người dân đồng tình ủng hộ và tích cực tham gia.
Theo đồng chí Trần Văn Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT, Chánh Văn phòng điều phối XDNTM tỉnh thì vẫn còn một số hạng mục, công đoạn còn dở dang ở một một số xã: Đường giao thông trục thôn, liên thôn chưa hoàn thiện mặt, chưa thi công hoàn chỉnh phần lề đường, chưa lắp đặt hệ thống biển báo, cần trồng cây xanh, làm rãnh thoát nước và làm vỉa hè.
Về cơ sở vật chất văn hóa, cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện một số công trình và đặc biệt là có quy chế, kế hoạch quản lý, khai thác, sử dụng có hiệu quả công trình nhà văn hóa. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện một số hạng mục của công trình xây dựng trường học, trạm xá, sân vận động, trụ sở xã, công trình nước sạch, vệ sinh môi trường.
Về thu nhập và giảm nghèo, các xã đều phải tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng theo hướng bền vững; phát triển nhiều mô hình sản xuất cho giá trị cao, thực hiện tốt đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp... Lãnh đạo các huyện và xã nơi còn có những hạng mục, công trình còn dang dở cũng cam kết với tỉnh về các giải pháp thực hiện và thời gian hoàn thành...
Năm 2016, toàn tỉnh có 21 xã đăng ký phấn đấu về đích nông thôn mới và huyện Hoa Lư đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới. Đến hết tháng 7 năm 2016, Ban chỉ đạo XDNTM tỉnh đã xét duyệt, công nhận đợt 1 cho 3 xã của huyện Hoa Lư đạt chuẩn và huyện Hoa Lư cũng đã có 100% các xã về đích nông thôn mới. Ngày 9-12-2016, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định công nhận Hoa Lư là huyện nông thôn mới.
Trong số 18 xã đã đăng ký về đích năm 2016 còn lại, Ban chỉ đạo XDNTM tỉnh và các ngành chức năng cũng đã kiểm tra, xem xét nhận thấy xã Văn Hải (Kim Sơn) do nguồn lực khó khăn, nhiều hạng mục chưa được đầu tư xây dựng nên đã để lại phấn đấu tiếp trong năm sau. Như vậy tính đến hết năm 2016, toàn tỉnh đã có 60/119 xã tham gia Chương trình mục tiêu Quốc gia XDNTM đã về đích và 1 huyện (Hoa Lư) đã đạt chuẩn nông thôn mới.
Năm 2017, dự báo tình hình kinh tế trong và ngoài nước vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức; nguồn lực đầu tư cho XDNTM tiết giảm... trong khi đó nhiệm vụ của XDNTM còn rất nặng nề, ngày càng khó khăn ở các xã còn lại. Mục tiêu, kế hoạch của Chương trình XDNTM năm 2017 trên địa bàn tỉnh là phấn đấu có ít nhất 14 xã về đích NTM, gồm: Gia Hòa, Gia Thịnh, Gia Vượng (Gia Viễn); Lưu Phương, Văn Hải (Kim Sơn); Đức Long, Gia Tường (Nho Quan); Khánh Công, Khánh Lợi, Khánh Tiên (Yên Khánh); Khánh Thịnh, Yên Lâm (Yên Mô); Đông Sơn, Yên Sơn (thành phố Tam Điệp).
Ngoài ra còn 4 xã đăng ký thêm gồm: Gia Phong (Gia Viễn), Kim Chính (Kim Sơn), Xích Thổ (Nho Quan), Khánh Vân (Yên Khánh). Tổng hợp các tiêu chí đã đạt được ở các xã trên có 3 xã đã đạt 16 tiêu chí, 13 xã đạt 15 tiêu chí, 1 xã đạt 14 tiêu chí, 1 xã đạt 13 tiêu chí. Các tiêu chí chưa đạt chủ yếu vẫn là các tiêu chí khó, cần có nguồn vốn lớn, như: Thu nhập, giảm nghèo, đường giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa, môi trường...
Các xã trên đa phần lại là những xã thuần nông, thuộc dạng vùng sâu, vùng xa, địa bàn rộng; nhu cầu về vốn để làm đường giao thông, xây dựng cơ sở vật chất, phát triển sản xuất là rất lớn; trong khi đó, khả năng huy động nguồn lực lại có hạn, đấu giá đất giá trị đạt thấp.
Về các giải pháp của năm 2017, đồng chí Chánh Văn phòng điều phối XDNTM tỉnh cho biết: Tới đây, Ban chỉ đạo XDNTM tỉnh sẽ có sự phân công, phân nhiệm cụ thể cho từng thành viên phụ trách các xã đăng ký về đích năm 2017 trên cơ sở sát với sự phân công theo Quyết định 140 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy.
Công tác thông tin, tuyên truyền tiếp tục phải được đẩy mạnh. Tập trung nguồn lực cho XDNTM. Chỉ đạo, hướng dẫn cấp huyện xây dựng kế hoạch và đề án XDNTM của các xã đăng ký về đích năm 2017. Các cấp, các ngành tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về đầu tư công; xây dựng kế hoạch, lộ trình để trả nợ, giảm nợ cũ, hạn chế phát sinh nợ mới.
Trường Sinh