Qua 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới có thể khẳng định, đây là chủ trương đúng đắn, kịp thời, "ý Đảng phù hợp lòng dân", đã tạo ra động lực mới thay đổi cơ bản, toàn diện nông nghiệp, nông thôn.
Ở tỉnh ta, qua 10 năm thực hiện, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới đã được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương, được nhân dân đồng tình hưởng ứng, với sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, tạo ra một phong trào sâu rộng, có sức lan tỏa mà từ trước tới nay chưa có chương trình nào có được.
Tuy kết quả đạt được ở mỗi địa phương có khác nhau, nhưng về cơ bản chúng ta đã hoàn thành các mục tiêu của Chương trình giai đoạn 2011-2020 đó là: sản xuất phát triển; đời sống vật chất và tinh thần người dân được nâng cao; kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội ở khu vực nông thôn từng bước được hoàn thiện, phù hợp, theo hướng hiện đại; chất lượng giáo dục, y tế có nhiều tiến bộ; vệ sinh môi trường, cảnh quan nông thôn được cải thiện rõ rệt; bản sắc văn hóa được giữ gìn và phát triển; trình độ dân trí, dân chủ nông thôn được tăng cường; hệ thống chính trị ở cơ sở được quan tâm củng cố xây dựng; quốc phòng, an ninh ổn định và giữ vững.
Đến nay toàn tỉnh đã có 89 xã đạt chuẩn nông thôn mới (đạt 75%), có 2 huyện đạt chuẩn nông thôn mới là Hoa Lư, Yên Khánh và thành phố Tam Điệp hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Số tiêu chí đạt bình quân toàn tỉnh là 17,7 tiêu chí/xã (tăng 10,6 tiêu chí/xã so với năm 2010); không còn xã nào đạt dưới 10 tiêu chí….Đây là những kết quả tích cực đáng ghi nhận và tự hào.
Từ những ngày đầu không ít người còn chưa hiểu nông thôn mới là gì? Cách làm ra sao? Bắt đầu như thế nào? Nguồn lực ở đâu?... đến nay, nông thôn mới đã hiện hữu ngay tại chính quê hương mình. Phong trào xây dựng nông thôn mới đã trở thành một phong trào thi đua sâu rộng với khí thế mạnh mẽ ở khắp các địa phương, đơn vị trong tỉnh.
Tuy vậy, thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới trong những năm qua vẫn còn một số hạn chế, đó là: Nhận thức của một bộ phận người dân và ngay cả một số cán bộ về xây dựng nông thôn mới chưa đầy đủ. Việc khắc phục các kiến nghị của đoàn thẩm tra, thẩm định và thực hiện các cam kết của địa phương chưa được đầy đủ, kịp thời.
Việc tiếp tục đầu tư nâng cao chất lượng các tiêu chí, xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu còn chậm và chưa đồng đều ở một số xã, thôn, xóm. Thu hút đầu tư của các doanh nghiệp vào nông nghiệp, nông thôn còn hạn chế nên việc phát triển sản xuất, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho nông dân còn nhiều khó khăn.
Tích tụ ruộng đất thấp, chưa hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa nông sản tập trung quy mô lớn, công nghệ sau thu hoạch, chế biến nông sản, xúc tiến thương mại còn ở mức độ nhất định. Công tác vệ sinh môi trường, đời sống văn hóa, tinh thần của người dân tuy đã được cải thiện, xong có mặt chưa thật sự vững chắc, an ninh trật tự nông thôn còn tiềm ẩn các nguy cơ gây mất ổn định…
Xây dựng nông thôn mới là quá trình thường xuyên, liên tục, không có điểm kết thúc và có thể nói đây là sự nghiệp cách mạng lâu dài của Đảng và nhân dân ta. Để tiếp tục củng cố và nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả các tiêu chí xây dựng nông thôn mới ở các địa phương, trong thời gian tới, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, phát huy có hiệu quả sự tham gia của MTTQ, các đoàn thể và sự đồng thuận của người dân, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo kết quả thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.
Trước mắt, các địa phương cần tổ chức tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, chỉ rõ những kết quả đã đạt được, rút ra các bài học kinh nghiệm đồng thời dự báo được những khó khăn của giai đoạn tiếp theo để có các giải pháp thiết thực, hiệu quả, phù hợp khi tiến hành xây dựng nông thôn mới.
Đặc biệt, nhiệm vụ từ nay đến hết năm 2019 là tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, huy động mọi nguồn lực phấn đấu có thêm ít nhất 11 xã "về đích" trong năm nay đưa tổng số xã đạt chuẩn nông thôn mới toàn tỉnh là 100 xã (đạt 84,7%) và huyện Gia Viễn cơ bản đạt 9/9 tiêu chí để hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận huyện nông thôn mới năm 2020.
Xét công nhận 3 xã là Yên Từ (Yên Mô), Khánh Thiện (Yên Khánh) và Gia Vân (Gia Viễn) đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, đồng thời chỉ đạo cấp huyện thẩm định, xét công nhận 24 khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu.
Nguyễn Đông