Do vậy các công trình văn hóa, du lịch nằm trong khu vực Cố đô Hoa Lư này được Trung ương coi đó là một trong những vùng bảo vệ đặc biệt và đang quan tâm, tích cực chỉ đạo tu bổ, tôn tạo các hạng mục hạ tầng liên quan nhằm phục vụ cho Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội sẽ được tổ chức vào năm 2010.
Theo kế hoạch, việc tu bổ, tôn tạo để bảo tồn Khu di tích Cố đô Hoa Lư và phục vụ cho các hoạt động kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội sẽ tập trung vào 5 hạng mục công trình chính, đó là dự án xây dựng hệ thống giao thông đường bao, hào nước; xây dựng cổng chốt phía Đông, phía Nam, phía Bắc ở khu trung tâm; dự án đầu tư nghiên cứu và khai quật khảo cổ học Khu di tích; dự án tu bổ, tôn tạo một số di tích lịch sử văn hóa đã được xếp hạng di tích Quốc gia và một số chưa được xếp hạng trong vùng bảo vệ đặc biệt này; dự án xây dựng chợ Trường Yên.
Từ nguồn vốn đầu tư của ngân sách Trung ương, chương trình Chính phủ và các nguồn vốn hợp pháp khác, các dự án nằm trong vùng bảo vệ đặc biệt Cố đô Hoa Lư sẽ cơ bản được hoàn thành vào năm 2010, bởi vậy hiện nay tỉnh đang nỗ lực chỉ đạo và giao cho các chủ đầu tư đôn đốc các nhà thầu, đơn vị thi công các dự án tích cực thi công, đảm bảo tiến độ đề ra.
Đối với dự án xây dựng hệ thống giao thông đường bao, hào nước đã được khởi công xây dựng và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2009. Đây là dự án xây dựng cơ sở hạ tầng không những tạo cảnh quan, bảo vệ khu trung tâm Hoàng thành mà còn thiết thực phục vụ cuộc sống dân sinh, tạo thuận lợi cho việc đi lại của nhân dân xã Trường Yên.
Dự án gồm 7 tuyến đường khép kín bao xung quanh xã Trường Yên gồm tuyến đường phía Tây Nam, đường ra Lăng vua Lê, đường phía Tây, đường phía Nam, đường phía Bắc, phía Đông và tuyến đường trục chính trong khu lễ hội, với tổng chiều dài 8,5 km, được kết cấu ở phía trên là đường giao thông, phía dưới là hào gạt nước. Hiện tại, dự án đã hoàn thành được tuyến đường phía Đông 1,14 km, đang thi công tuyến đường phía Tây Nam.
Dự án xây dựng cổng chốt phía Đông, phía Nam và phía Bắc khu trung tâm Cố đô Hoa Lư do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch làm chủ đầu tư được khởi công xây dựng từ năm 2006 đến nay đã hoàn thành 60% khối lượng công việc (đang hoàn thiện cổng phía Đông, phía Nam). Dự án đang được khẩn trương xây dựng, hoàn thành, đưa vào sử dụng cuối năm 2009.
Đối với Dự án đầu tư nghiên cứu và khai quật khảo cổ học là dự án có khối lượng khảo cổ lớn, được khai quật, chỉnh lý tại hầu hết các di tích khu Cố đô Hoa Lư, do vậy thời gian triển khai sẽ phải kéo dài, dự định đến năm 2015 hoàn thành. Để phục vụ cho Đại lễ 1000 năm, từ nay đến năm 2010, dự án ưu tiên khảo cổ tại khu vực trung tâm Cố đô Hoa Lư, đoạn từ đền vua Đinh đến đền vua Lê, trên cơ sở đó khảo sát nền móng cung điện để có kế hoạch khôi phục lại cung điện cổ.
Ngoài khu trung tâm, trong vùng bảo vệ đặc biệt Cố đô Hoa Lư còn có một số di tích lịch sử văn hóa đã được xếp hạng di tích Quốc gia và chưa được xếp hạng gồm 13 di tích cũng được quan tâm chỉ đạo và khẩn trương tu bổ, tôn tạo. Một số di tích như chùa Nhất Trụ, đền thờ công chúa Phất Kim... đã được đầu tư, tôn tạo, bảo tồn, cơ bản hoàn thành.
Còn lại một số di tích khác như đền thờ, lăng vua Đinh, vua Lê, động Am Tiên, chùa và động Liên Hoa, nhà che bia cầu Dền, chùa Đìa, đền Vực Vông, đền Bim, chùa Thủ đang tiếp tục được đầu tư, thi công các hạng mục.
Bên cạnh đó, để việc giao thương, trao đổi hàng hóa thuận lợi nhằm phục vụ cuộc sống, sinh hoạt của nhân dân cũng như du khách thập phương về thăm Cố đô Hoa Lư, chợ Trường Yên sẽ được thi công xây dựng ngay trong năm 2009, 2010. Quy mô đầu tư tập trung vào việc khôi phục lại phủ chợ; xây dựng hệ thống ki ốt bán hàng, điện chiếu sáng, cấp thoát nước, khu vệ sinh, lắp đặt bia chỉ dẫn.
Dự án bảo tồn, tu bổ, tôn tạo các công trình văn hóa, du lịch nằm trong vùng bảo vệ đặc biệt Cố đô Hoa Lư có một ý nghĩa quan trọng, tạo diện mạo mới, khang trang, sạch đẹp, tôn kính, xứng tầm của khu di tích đặc biệt và vinh danh lịch sử với công lao dựng nước và giữ nước của các đời vua.
Hoàng Tâm