Thu ngân sách bứt phá ngoạn mục

Trong các chỉ số phát triển kinh tế - xã hội, số thu ngân sách nhà nước (NSNN) của tỉnh có sự bứt phá đầy ấn tượng, nếu so với thời kỳ mới tái lập tỉnh, số thu ngân sách tăng hơn 560 lần, đây chính là sự khẳng định cho những thành quả của công cuộc đổi mới và phát triển cũng như định hướng phát triển kinh tế đúng đắn, phù hợp với thời kỳ đổi mới và xu hướng hội nhập quốc tế của tỉnh Ninh Bình.

Vạn sự khởi đầu nan

Với thực trạng kinh tế - xã hội tỉnh Ninh Bình ở vào thời điểm cuối năm 1991 đầu năm 1992 thực sự rất nhiều khó khăn thách thức đối với quá trình thực hiện công cuộc đổi mới và tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở địa phương nói chung và công tác thu NSNN nói riêng. 

Năm đầu tái lập, toàn tỉnh chỉ có 44 doanh nghiệp công nghiệp do Nhà nước quản lý, trong đó 39 cơ sở quy mô nhỏ, trình độ công nghệ lạc hậu, phần lớn thiết bị của các doanh nghiệp thuộc thế hệ trước năm 1960. Nhiều cơ sở sản xuất bằng phương pháp thủ công, năng suất thấp, chất lượng, hiệu quả kém. Một số doanh nghiệp nhà nước khi chuyển sang cơ chế thị trường tự hạch toán kinh doanh bộc lộ rõ tình trạng lúng túng trong quản lý; thiếu năng động, sản xuất thua lỗ kéo dài; sản phẩm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tiêu thụ khó khăn, thị trường nhỏ, một số doanh nghiệp trong tình trạng "chờ giải thể". Tiểu thủ công nghiệp nhỏ bé, phân tán, manh mún. Tốc độ phát triển sản xuất từ năm 1980 đến 1990 tăng bình quân chưa đến 1%... Tổng thu ngân sách năm 1992 là 38,98 tỷ đồng. Trong đó, thuế sử dụng đất nông nghiệp chiếm khoảng 58%; thuế khu vực kinh tế quốc doanh chiếm 20%; thuế khu vực kinh tế ngoài quốc doanh chiếm 10,6% cơ cấu nguồn thu ngân sách. 

Song, dù ở thời điểm nào công tác thu ngân sách luôn được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh coi trọng và chỉ đạo sát sao nhằm mục tiêu đảm bảo ổn định cân đối thu - chi ngân sách ở địa phương, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội. Để đạt mục tiêu này, tại nghị quyết các kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh đều xác định cần phải có các chính sách thúc đẩy kinh tế, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, thu hút đầu tư. 

Theo đó, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện khá tốt mục tiêu huy động nguồn lực ưu tiên phát triển công nghiệp theo hướng tập trung vào những sản phẩm có ưu thế cạnh tranh. Hoạt động xúc tiến đầu tư trong những năm qua đã có những đóng góp tích cực trong việc đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư từ mọi thành phần kinh tế; tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách như: Khuyến khích đầu tư vào các khu công nghiệp, khu du lịch trên địa bàn tỉnh. 

Đến nay, toàn tỉnh đã có 5/7 khu công nghiệp đi vào hoạt động với tỷ lệ lấp đầy đạt 100%; 17/25 cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động, trong đó có 5 cụm công nghiệp tỷ lệ lấp đầy đạt 100%. Sau nhiều năm kêu gọi, thu hút đầu tư phát triển sản xuất công nghiệp, quy hoạch và xây dựng các khu, cụm công nghiệp, giá trị sản xuất công nghiệp có bước phát triển khá. 

Tốc độ tăng GRDP ngành công nghiệp (theo giá SS 2010) giai đoạn 2011-2015 đạt 16,0%, giai đoạn 2016-2020 đạt 18,1%; năm 2021 GRDP ngành công nghiệp đạt 13,9 nghìn tỷ đồng, tăng 6,5% so với năm 2020, chiếm 30,7% tổng GRDP toàn tỉnh; đóng góp trên 50% tổng số thu ngân sách của tỉnh. 

Một số dự án đầu tư đã hoàn thành, đi vào sản xuất, kinh doanh đóng góp lớn vào số thu NSNN của tỉnh, có thể kể như: Tập đoàn ô tô Hyundai Thành Công, Nhà máy sản xuất, lắp ráp camera modul và linh kiện điện tử; Nhà máy sản xuất kính xây dựng CFG... Bên cạnh thành công trong phát triển kinh tế tạo nguồn thu bền vững, Tỉnh ủy, UBND tỉnh cũng luôn sát sao, quyết liệt, kịp thời chỉ đạo cơ quan chuyên môn là Cục Thuế, Cục Hải quan Hà Nam Ninh thực hiện quyết liệt các giải pháp quản lý thu NSNN, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa trong công tác quản lý thuế, hải quan, kho bạc. 

Đồng thời, đẩy mạnh chống thất thu, chuyển giá, gian lận thương mại, trốn thuế; đôn đốc thu hồi các khoản nợ đọng thuế, giảm tối đa tỷ lệ nợ đọng thuế. Các cơ quan thuế cũng tăng cường tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế, nhất là các chính sách thuế mới ban hành, tiếp nhận và giải quyết các thủ tục hành chính thuế theo đúng quy định, không gây phiền hà, khó khăn, vướng mắc cho người nộp thuế. Đẩy mạnh thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra thuế theo phương pháp quản lý rủi ro; công tác thanh, kiểm tra sau hoàn thuế GTGT, đặc biệt chú trọng thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp hoạt động khai thác tài nguyên, khoáng sản và kinh doanh xăng dầu nhằm quản lý tốt nguồn thu, chống thất thu NSNN.

Và những trái ngọt

Với định hướng thu hút đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội đúng đắn cộng với việc triển khai đồng bộ, hiệu quả các cơ chế tài chính, giải pháp tăng thu ngân sách nên thu NSNN trên địa bàn tỉnh liên tục tăng trưởng qua các năm kể từ ngày tái lập tỉnh đến nay. 

Năm 1992, thu NSNN trên địa bàn mới chỉ đạt gần 40 tỷ đồng đến năm 2000 đạt 150 tỷ đồng, gấp 3,7 lần năm 1992. Năm 2005, năm cuối giai đoạn 2001-2005 đạt 639 tỷ đồng. Năm 2010, năm cuối giai đoạn 2006-2010 đạt 3.066 tỷ đồng. Năm 2015, năm cuối giai đoạn 2011-2015 đạt 4.329 tỷ đồng, gấp 108,2 lần so với năm 1992. Đặc biệt, trong 2 năm qua, mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19, nền kinh tế của tỉnh nói chung và các doanh nghiệp nói riêng gặp nhiều khó khăn. 

Tuy nhiên, với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực của các cấp chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân Ninh Bình vẫn hoàn thành tốt "mục tiêu kép" vừa phòng, chống dịch hiệu quả vừa hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế, tạo cơ sở quan trọng cho công tác thu ngân sách tiếp tục đạt kỷ lục mới. 

Năm 2020, năm cuối của giai đoạn 2016-2020, đạt mốc kỷ lục là 22.586 tỷ đồng, gấp 564 lần so với năm 1992. Đây cũng là năm tổng thu ngân sách của tỉnh đạt mức cao nhất từ trước đến nay, đánh dấu một năm nổi bật, một mốc son, đỉnh cao mới trong công tác thu ngân sách, tạo động lực mạnh mẽ, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. 

Năm 2021, thu NSNN trên địa bàn đạt 22.094 tỷ đồng, đứng thứ 14 trong 63 tỉnh, thành phố của cả nước, trong đó số thu nội địa đứng thứ 16/63 tỉnh, thành phố. Trong tổng thu nội địa, nguồn thu từ thuế, phí, lệ phí và thu khác chiếm tỷ trọng lớn và đóng vai trò chủ đạo. Những kết quả đạt được trong suốt hành trình 30 năm qua là hết sức cơ bản và có ý nghĩa to lớn, tạo tiền đề quan trọng cho những năm tiếp theo. 

Năm 2022 là năm đầu tiên Ninh Bình thực hiện tự cân đối ngân sách, đây là bước phát triển mới về chất, khẳng định sức vươn của nền kinh tế, là thành quả của quá trình nỗ lực phấn đấu vượt mọi khó khăn, năng động, sáng tạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp, cán bộ, nhân viên ngành Thuế và người dân Ninh Bình trong những năm qua, tạo tiền đề, động lực để thời gian tiếp theo Ninh Bình tiếp tục thực hiện thắng lợi nhiều mục tiêu, chỉ tiêu quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội. 

Nguyễn Thơm