Thành phố Tam Điệp: Kinh nghiệm trong công tác giải phóng mặt bằng

Kỳ 1: Ninh Bình "đi sau nhưng về trước"

Dự án thành phần cao tốc Mai Sơn - Quốc lộ 45 có điểm đầu tại Mai Sơn nút giao với Đường tỉnh 477 thuộc địa phận huyện Yên Mô, điểm cuối tại khu vực nút giao với đường Nghi Sơn - Thọ Xuân, thuộc địa phận huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa. Đây là dự án trọng điểm quốc gia, thuộc Dự án xây dựng đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam, có ý nghĩa quan trọng đáp ứng nhu cầu vận tải, kết nối các trung tâm kinh tế, chính trị, đặc biệt là 3 vùng kinh tế trọng điểm, các khu kinh tế, khu công nghiệp trọng yếu.

Tại địa phận tỉnh Ninh Bình, dự án cao tốc Mai Sơn-Quốc lộ 45 có tổng chiều dài toàn tuyến là 14,35km, qua 3 huyện, thành phố là huyện Yên Mô: 1,11km, huyện Hoa Lư: 1,6km, thành phố Tam Điệp: 11,64km. Phần lớn dự án nằm trên địa phận thành phố Tam Điệp với tổng diện tích đất bị thu hồi là 125 ha và 12 tổ chức, 621 hộ gia đình bị ảnh hưởng. 

Với ý nghĩa và tầm quan trọng của dự án, Tam Điệp xác định công tác GPMB là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần thực hiện ngay. Tháng 4/2019, UBND thành phố Tam Điệp đã ban hành Kế hoạch triển khai thu hồi đất, GPMB để thực hiện dự án. Theo tiến độ, công tác GPMB sẽ hoàn thành xong trước ngày 30/4/2020. Để thực hiện kế hoạch này, các cấp, các ngành của thành phố Tam Điệp đã tổ chức truyên truyền, phổ biến kế hoạch điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm tại thực địa, xây dựng dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ và lấy ý kiến, giải đáp các thắc mắc của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng bởi dự án. 

Tuy nhiên, đến hết năm 2020 công tác GPMB dự án cao tốc Mai Sơn-Quốc lộ 45 vẫn còn nhiều tồn tại, vướng mắc. Kết quả, đến tháng 1/2021, công tác GPMB mới chỉ hoàn thành được khoảng 6,99/11,64km, đạt 60,13%, còn khoảng 4,64km vẫn chưa tìm ra phương án giải quyết dứt điểm. Nguyên nhân của sự chậm chễ này là do các hộ dân kiến nghị về đơn giá đền bù, bồi thường đối với cây trồng lâu năm. Các hộ gia đình nhận giao khoán đất nông nghiệp của Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao chưa nhất trí với mức bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại. Bên cạnh đó, thành phố Tam Điệp cũng gặp khó khăn vì chưa có quy định cụ thể về đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với các hộ nhận khoán đất nông nghiệp của Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao. Đối với việc đền bù đất ở và tài sản trên đất, một số hộ dân còn kiến nghị về đơn giá đền bù đất vườn, đất ao liền kề đất ở; chưa có chính sách bồi thường, hỗ trợ GPMB đối với các mỏ khai thác làm vật liệu xây dựng.

Mặc dù đã có rất nhiều hội nghị bàn giải pháp đẩy nhanh công tác đền bù, GPMB tại Tam Điệp nhưng kết quả vẫn "giậm chân tại chỗ". Tại Kết luận số 01/UBND tỉnh ngày 7/1/2020 đã nêu rõ: Trong thời gian qua, thành phố Tam Điệp là địa phương thực hiện công tác GPMB dự án cao tốc Mai Sơn-Quốc lộ 45 rất chậm, kết quả thực hiện chưa có chuyển biến nhiều. UBND thành phố, lãnh đạo UBND thành phố, các phòng, ban chuyên môn chưa sâu sát, chưa nắm rõ tính chất, khối lượng quy mô các công việc cụ thể phải làm, còn mang tính chung chung chưa rõ trách nhiệm cá nhân dẫn đến việc triển khai công tác GPMB còn lúng túng, thiếu đồng bộ, thiếu quyết liệt, trong công tác phối hợp còn mang nặng tính hành chính. 

Trước những khó khăn, vướng mắc trên, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh đã chỉ đạo: Để đẩy nhanh tiến độ bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư dự án, lãnh đạo thành phố Tam Điệp, các phòng, ban, đơn vị, các địa phương thực hiện nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt bằng tái định cư cần phải nhận thức rõ về tính cấp thiết, tầm quan trọng và trách nhiệm trong quá trình thực hiện công tác GPMB dự án trọng điểm quốc gia. Huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc với tinh thần trách nhiệm cao từ tỉnh đến thành phố, phường, xã, thôn, tổ dân phố. Tuyệt đối không để tiến độ thi công dự án cao tốc chậm vì lý do mặt bằng. 

Với sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh và sự vào cuộc đồng bộ của các sở, ban ngành của tỉnh cùng với nỗ lực của các cấp ủy Đảng, chính quyền thành phố Tam Điệp, đến hết quý I/2021, công tác GPMB dự án Mai Sơn-Quốc lộ 45 trên địa bàn thành phố Tam Điệp đã cơ bản hoàn thành theo đúng cam kết với Bộ Giao thông vận tải, bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư dự án. 

Tại buổi làm việc với Đoàn công tác của Ủy ban Kinh tế Quốc hội về công tác GPMB, nguồn nguyên liệu cung cấp phục vụ thi công Dự án xây dựng tuyến đường cao tốc Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Ninh Bình, đồng chí Lê Đình Thọ, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã ghi nhận: Mặc dù ban đầu công tác GPMB của Tam Điệp có nhiều lúng túng, dẫn đến sự chậm chễ ảnh hưởng đến tiến độ dự án nhưng sau khi có sự tập trung của cả hệ thống chính trị, Ninh Bình đã bàn giao được mặt bằng sạch cho nhà thầu thi công và không bị tình trạng hoàn thành kiểu "xôi đỗ" như các tỉnh. Bộ Giao thông vận tải đánh giá cao nỗ lực của tỉnh Ninh Bình, so với các địa phương trên toàn tuyến Ninh Bình là tỉnh "đi sau nhưng về trước". 

Nguyễn Thơm

Kỳ 2: Tập trung tháo gỡ khó khăn, tạo đồng thuận trong nhân dân