Tạo điều kiện cho học sinh thuộc diện hòa nhập phát triển tốt
Giáo dục hòa nhập (GDHN) mang tới cho học sinh, trẻ mầm non yếu thế về trí tuệ, vận động sự bình đẳng và cơ hội học tập tốt trong hệ thống các nhà trường. Đồng thời, giúp cho trẻ và học sinh thuộc diện GDHN được phát triển trong môi trường tự nhiên, có thể tiếp cận và làm quen với nhiều kỹ năng, nhất là kỹ năng hòa nhập xã hội.
Tuy trên địa bàn tỉnh không có cơ sở giáo dục chuyên biệt dành cho học sinh khuyết tật (HSKT) nhưng HSKT của địa phương tùy thuộc vào mức độ, dạng khuyết tật đã được động viên tích cực để tham gia học hòa nhập tại các trường học. Hằng năm, toàn tỉnh huy động được hàng trăm HSKT học hòa nhập ở các cấp học. Ngành giáo dục đã chỉ đạo các nhà trường có sự quan tâm, phân công hơn 1.000 giáo viên các cấp trực tiếp thực hiện nhiệm vụ GDHN đối với HSKT.
Tại các nhà trường nơi có các trường hợp học sinh thuộc diện GDHN học tập đã thực hiện tốt các quy trình, như: điều tra, xây dựng kế hoạch và cử cán bộ, giáo viên vận động HSKT trong độ tuổi đến trường. Trong từng lớp có HSKT hoà nhập đã thành lập các nhóm bạn học để có điều kiện giúp đỡ trong sinh hoạt cũng như trong học tập. Đồng thời, thường xuyên tuyên truyền giáo dục học sinh của các trường về lòng yêu thương và giúp đỡ người khuyết tật, xây dựng môi trường GDHN an toàn, chất lượng và hiệu quả cho HSKT.
Được biết, trong nhiều năm qua, Sở Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các nhà trường tổ chức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên nghiêm túc nghiên cứu các văn bản liên quan đến công tác GDHN cho HSKT.
Theo đó, hầu hết cán bộ, giáo viên trong các nhà trường đã có nhận thức đúng đắn hơn về ý nghĩa, vai trò, trách nhiệm cá nhân đối với việc tham gia thực hiện GDHN cho HSKT. Trong kế hoạch mỗi năm học, công tác GDHN học sinh được các nhà trường xác định rõ một số nhiệm vụ trọng tâm: Tăng cường công tác tuyên truyền về chủ trương, chính sách đối với trẻ khuyết tật, quy định về GDHN cho người tàn tật, khuyết tật; huy động xã hội hóa đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị đặc thù phục vụ GDHN; huy động tối đa học sinh trong độ tuổi đến trường và bảo đảm HSKT học hoà nhập có hồ sơ quản lý theo quy định.
Cùng với các hoạt động giáo dục trong chương trình chung, nhiều nhà trường còn tổ chức đa dạng các loại hình giúp đỡ HSKT trong học tập và sinh hoạt tập thể, như: hình thức đôi bạn học tập, nhóm cùng bạn đến trường, trao học bổng cho HSKT vượt khó vươn lên trong học tập, biểu dương các cá nhân, tập thể có việc làm tốt giúp đỡ HSKT trong trường, lớp.
Về phía đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên, để thực hiện các yêu cầu GDHN, ngành giáo dục đã tổ chức các lớp học và thực hành với nhiều nội dung về quản lý GDHN, phương pháp hướng dẫn và hỗ trợ HSKT.
Theo đặc thù từng cấp học, công tác GDHN được triển khai một cách phù hợp, tạo cơ hội cho HSKT được học tập và phát triển toàn diện. Như đối với cấp học mầm non, việc thực hiện GDHN có chất lượng cho trẻ khuyết tật chính là thực hiện đúng quy định các chính sách ưu tiên đối với trẻ khuyết tật, trẻ có hoàn cảnh khó khăn; quan tâm tới việc hướng dẫn xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục cá nhân, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ khuyết tật tham gia vào các hoạt động của nhóm, lớp...
Còn đối với các cấp học phổ thông, bên cạnh việc chủ động tiếp nhận HSKT tới trường, ngay trong kế hoạch phát triển nhà trường, các nhà trường có sự quan tâm xây dựng quy trình GDHN cho HSKT theo các bước: tìm khả năng và nhu cầu của mỗi học sinh, xác định mục tiêu và lập kế hoạch học tập cụ thể, thực hiện điều chỉnh chương trình, thay đổi phương pháp giảng dạy phù hợp với khả năng và nhu cầu của mỗi học sinh, đánh giá kết quả học tập.
Do chương trình giáo dục trong trường phổ thông hiện nay chưa có riêng một chương trình cho học sinh thuộc diện GDHN nên các nhà trường chủ động giao việc tiếp nhận HSKT cho các giáo viên có kinh nghiệm, có kỹ năng tiếp cận và giáo dục, yêu cầu học sinh thuộc thể khuyết tật nào thì có phương pháp giáo dục ở thể đó.
Như với việc kiểm tra, đánh giá các học sinh thuộc diện này, các nhà trường chỉ đạo giáo viên các bộ môn có học sinh vẫn có thể thực hiện kiểm tra, đánh giá theo đúng quy định, nhưng cho làm đề riêng hoặc đánh giá theo các hình thức khác, số lượng bài trong các lần kiểm tra thường ít hơn so với các bài kiểm tra của học sinh bình thường. Thậm chí, có học sinh không áp dụng kiểm tra trên lớp mà cho bài và chấm điểm bài tập về nhà.
Chỉ tính riêng giáo dục trung học, trong năm học 2020 - 2021, toàn tỉnh đã có tới 99,3% HSKT cấp trung học cơ sở và 100% HSKT cấp trung học phổ thông được đánh giá kết quả học tập; có 32 HSKT học mô hình trường học mới cấp THCS có kết quả học tập được đánh giá mức độ đạt về học tập, đạt về năng lực và phẩm chất; có 63,2% HSKT cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông được miễm giảm các môn học theo khả năng tiếp cận giáo dục.
Tuy nhiên, theo chia sẻ của một số hiệu trưởng, hiện nay, công tác GDHN trong nhà trường đang gặp khá nhiều khó khăn do tâm lý HSKT hay mặc cảm, tự ti, cơ sở vật chất và trang thiết bị đặc thù phục vụ cho GDHN chưa đáp ứng yêu cầu học tập và vận động của HSKT, đội ngũ giáo viên chưa được đào tạo bài bản về GDHN cũng như kỹ năng giao tiếp, phương pháp dạy học và kèm cặp, giúp đỡ HSKT. Có không ít phụ huynh còn có tâm lý sợ con bị kì thị nên không hợp tác lập hồ sơ xác nhận trẻ khuyết tật dẫn đến rất khó cho nhà trường trong việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh. Chất lượng công tác GDHN vì thế cũng có những hạn chế nhất định...
Do đó, để GDHN với HSKT thực sự có hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu, cần phải có những giải pháp cụ thể, gắn với khả năng và nhu cầu thực tiễn của HSKT, như: Hệ thống tài liệu, sách giáo khoa, trang thiết bị phục vụ cho giáo dục HSKT cần được xây dựng, thẩm định, ban hành thống nhất, cải tiến và có bổ sung gắn với thực tiễn người học; cần xây dựng nội dung chương trình giáo dục bảo đảm yêu cầu kiến thức, kỹ năng cơ bản cho từng cấp học, phù hợp với mỗi loại đối tượng HSKT. Tăng cường các lớp bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên giảng dạy HSKT; có chế độ, chính sách cho HSKT và giáo viên dạy hòa nhập.
