P.V: Xin đồng chí cho biết sản xuất vụ đông năm 2014 có những thuận lợi, khó khăn gì?
Đ/c Lê Thị Linh: Hiện nay, UBND tỉnh tiếp tục có chính sách hỗ trợ kinh phí cho sản xuất vụ đông theo Đề án số 08/ĐA-UBND ngày 1-7-2014, tạo điều kiện cho các hộ nông dân yên tâm sản xuất, nhất là các cây trồng có giá trị kinh tế cao. UBND huyện cũng vừa tổ chức hội nghị tổng kết rút kinh nghiệm sản xuất vụ đông năm 2013, đánh giá tình hình thực tế để chỉ đạo sâu sát, quyết liệt hơn nữa trong sản xuất vụ đông năm nay.
Các xã, thị trấn cũng đã chủ động xây dựng kế hoạch trồng cây vụ đông từ rất sớm. Ban đầu chúng tôi có dự báo gặp khó khăn về thời tiết do sản xuất vụ xuân bị ảnh hưởng bởi rét đậm, rét hại kéo dài, tuy nhiên với sự hỗ trợ của cơ giới hóa, đồng thời diễn biến thời tiết vụ mùa cũng thuận lợi, dự kiến sẽ có khoảng 4.000 ha diện tích lúa mùa thu hoạch trước ngày 5-10, tạo điều kiện giải phóng đất sớm mở rộng diện tích sản xuất vụ đông.
Bên cạnh những thuận lợi thì sản xuất vụ đông cũng luôn phải đối mặt với những diễn biến phức tạp, khó lường của thời tiết, mưa lớn có thể xảy ra vào cuối tháng 9 ảnh hưởng tới thời vụ gieo trồng các loại cây ưa ấm; cuối vụ thường có mưa phùn, độ ẩm không khí cao ảnh hưởng xấu đến việc thu hoạch và bảo quản nông sản.
Giá cả vật tư đầu vào cho sản xuất đang có xu hướng tăng trong khi đó giá nông sản thu hoạch ở mức thấp, thị trường tiêu thụ một số sản phẩm không ổn định như: bí xanh, rau các loại… cũng ảnh hưởng lớn đến việc mở rộng diện tích cây đông. Bên cạnh đó là sự thiếu hụt lao động do có sự chuyển dịch lao động từ ngành nông nghiệp sang lĩnh vực phi nông nghiệp cũng ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất vụ đông sớm như: ngô, lạc, đậu tương…
P.V: Cụ thể, Yên Mô đưa ra cơ cấu cây trồng vụ đông 2014 như thế nào?
Đ/c Lê Thị Linh: UBND huyện xây dựng kế hoạch sản xuất vụ đông năm 2014 với tổng diện tích gieo trồng là 2.500 ha. Trong đó, diện tích trên đất 2 lúa là 51 ha, đất lúa màu là 238 ha và đất màu là 257 ha. Theo dự báo thời tiết, vụ đông năm nay sẽ ấm hơn nên chúng tôi khuyến cáo các địa phương chỉ đạo nhân dân nâng diện tích nhóm cây ưa ấm lên, như cây ngô, lạc, đậu tương, bí xanh.
Bên cạnh việc chỉ đạo sản xuất một số cây trồng truyền thống, có đầu ra ổn định như: ngô 547 ha, đậu tương 310 ha, khoai lang 323 ha, rau đậu các loại khoảng 980 ha... huyện khuyến khích các địa phương mở rộng diện tích các cây trồng có giá trị kinh tế cao như: ngô ngọt, lạc, đậu tương rau xuất khẩu, dưa bao tử, cà chua nhót.
P.V: Được biết, một số xã, thị trấn trên địa bàn huyện đã cố gắng triển khai vụ đông nhưng diện tích và năng suất vẫn không tăng, theo đồng chí nguyên nhân do đâu?
Đ/c Lê Thị Linh: Những năm gần đây, diện tích và sản lượng cây vụ đông không đạt kế hoạch đề ra. Thậm chí một số loại cây trồng còn giảm cả về diện tích, năng suất và sản lượng. Đối với sản xuất vụ đông hiện có rất nhiều khó khăn, trong đó khó khăn chung của ngành nông nghiệp là sự thiếu hụt lao động. Hiện nay ở các làng quê không còn thanh niên làm nông nghiệp nữa mà chủ yếu là người già, phụ nữ, trẻ em nên họ không tổ chức sản xuất vụ đông. Mặc dù hệ thống thủy lợi đã được đầu tư, nâng cấp, cải tạo tuy nhiên vẫn có những vùng chưa chủ động tưới tiêu hoàn toàn khi gặp mưa lớn từ 200-300 mm đã bị ngập úng.
Ngoài ra các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp còn hạn chế, việc tiêu thụ sản phẩm gặp rất nhiều khó khăn, đã khiến nhiều nông dân không mặn mà với cây vụ đông. Tuy nhiên, theo tôi khó khăn lớn nhất vẫn là thời tiết biến đổi thất thường. Bên cạnh đó vẫn còn một số hộ nông dân chưa thực hiện đúng quy trình kỹ thuật từ khi gieo trồng, đến chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, do đó những năm gần đây nhiều xã, thị trấn gieo trồng cây ưa ấm, nhất là cây đậu tương khi gặp mưa lớn, bão lụt thì bị ngập úng, thiệt hại hoàn toàn.
Cụ thể như năm 2013, do chịu ảnh hưởng của cơn bão số 11 và 14 đã có gần 240 ha cây vụ đông của huyện đã bị thiệt hại. Vụ đông năm nay chúng tôi sẽ tích cực hướng dẫn các địa phương thực hiện đúng quy trình kỹ thuật gieo trồng các cây trồng vụ đông từ khâu lên luống, làm đất, gieo trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh đến khâu thu hoạch nhằm tăng năng suất, sản lượng cây trồng, nâng cao giá trị thu nhập cho nhân dân.
Chăm sóc cây vụ đông ở huyện Yên Mô.
P.V: Như vậy, huyện Yên Mô mà trực tiếp là phòng NN&PTNT đã có biện pháp gì trong chỉ đạo sản xuất để đảm bảo thắng lợi cho vụ đông 2014 này?
Đ/c Lê Thị Linh: Trước mắt, ngành chỉ đạo đẩy mạnh cơ giới hóa trong khâu thu hoạch lúa mùa để giải phóng đất sớm trồng cây vụ động, nhất là những cây trồng đòi hỏi khắt khe về thời vụ với phương châm "sáng lúa chiều đông". Đảm bảo thời vụ đối với từng loại cây trồng, các loại cây ưa ấm trồng kết thúc trước ngày 10-10, các loại cây ưa lạnh gieo trồng sau 10/10, cây khoai tây tập trung trồng từ 15-10 đến 15-11.
Riêng cây rau bố trí gieo trồng rải vụ phù hợp để đảm bảo nguồn cung và nâng cao thu nhập, tránh tình trạng dư thừa, giá thấp. Cùng đó, Phòng Nông nghiệp &PTNT sẽ phối hợp với Trạm Bảo vệ thực vật, Khuyến nông tập huấn, hướng dẫn nông dân tích cực áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong gieo trồng, chăm sóc để giảm chi phí đầu tư.
Đối với cây đậu tương trồng trên đất 2 lúa phải làm đất, lên luống tạo rãnh tưới, tiêu nước, sau khi gieo xong phải che phủ rơm rạ bảo đảm kỹ thuật, không áp dụng biện pháp gieo vãi đậu tương trên mặt ruộng. Chỉ đạo các HTX nông nghiệp chủ động ký kết hợp đồng sản xuất và bao tiêu sản phẩm với các công ty thu mua sản phẩm như: Công ty cổ phần TPXK Đồng Giao, công ty TNHH á Châu…
Thực hiện tốt kế hoạch diệt chuột bảo vệ sản xuất vụ đông, chỉ đạo 3 đợt đánh chuột đồng loạt, tập trung ở tất cả các HTX nông nghiệp trong huyện. Ngoài chính sách hỗ trợ của tỉnh, huyện Yên Mô có chính sách hỗ trợ làm đất cho diện tích cây đậu tương trồng trên đất 2 lúa với định mức 50 nghìn đồng/sào.
Đề nghị các xã, thị trấn căn cứ vào điều kiện cụ thể của địa phương để xây dựng chính sách hỗ trợ thêm 1 phần kinh phí (giống, vật tư, phân bón, công làm đất…) để mở rộng diện tích cây trồng vụ đông, nhất là với cây trồng mới nhằm khuyến khích, thu hút nông dân tham gia sản xuất; khuyến khích người dân góp đất, cho mượn, cho thuê đất, liên kết với doanh nghiệp để trồng cây vụ đông.
P.V: Xin cảm ơn đồng chí!
Nguyễn Lựu (Thực hiện)