Sản xuất và nhân rộng giống dê núi địa phương

Hiện nay, các nhà hàng, khách sạn tại Ninh Bình mỗi năm tiêu thụ khoảng hơn 40 nghìn con dê thịt, tương ứng khoảng 1 nghìn đến 1,2 nghìn tấn thịt dê. Trong khi đó chỉ mới đáp ứng được khoảng 20 nghìn con, tương ứng với khoảng 500 tấn thịt dê. Như vậy, so với nhu cầu, còn thiếu khoảng 20 nghìn con. Tuy nhiên, thực tế việc nuôi dê ở các nông hộ vẫn chưa thực sự phát triển một phần do thiếu giống, vốn cộng với việc bãi chăn thả bị thu hẹp, nguồn thức ăn khan hiếm. Nuôi dê núi trên địa bàn chủ yếu vẫn là hình thức chăn thả tự phát, quảng canh, theo kinh nghiệm, quy mô nhỏ lẻ.

Đặc biệt, nhận thức của người nuôi dê về kỹ thuật phối giống, chăm sóc, nuôi dưỡng, phòng trị bệnh chưa tốt nên dê con sinh ra bị cận huyết, còi cọc, mắc bệnh nhiều, tỷ lệ chết cao, năng suất thấp. Như vậy, việc sản xuất và cung cấp giống dê núi Ninh Bình để phát triển và khôi phục giống dê bản địa cũng như đáp ứng việc tăng đàn là biện pháp cấp thiết đặt ra.

Thạc sỹ Bùi Thị Mỹ Linh, Phó Phòng sản xuất, kinh doanh Công ty cổ phần Giống bò thịt, sữa Yên Phú, Chủ nhiệm dự án cho biết: "Khó khăn nhất khi bắt tay vào thực hiện dự án là trên địa bàn chủ yếu là các giống dê lai như dê Bách Thảo, dê Beetal, dê Bore; giống dê núi địa phương rất khan hiếm nên việc bình tuyển, chọn lọc dê núi Ninh Bình có chất lượng tốt, mang đầy đủ những đặc trưng của giống dê núi địa phương gặp rất nhiều khó khăn".

Tuy nhiên, bằng phương pháp giám định ngoại hình, cho điểm từng bộ phận với các hệ số phụ thuộc vào mức độ quan trọng liên quan đến tính trạng cần chọn lọc, nhóm thực hiện dự án đã lựa chọn được 84 con dê cái giống và 3 con dê đực giống cơ bản đáp ứng được những tiêu chuẩn đề ra. Những con dê giống này được chăm sóc theo một chế độ đặc biệt với một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, tổ chức tiêm phòng và điều trị các bệnh thường gặp, bên cạnh đó các cán bộ kỹ thuật vẫn tiếp tục theo dõi các chỉ tiêu kỹ thuật, đồng thời theo dõi sát sao quá trình động dục của đàn để tiến hành phối giống. Kết quả sau hơn 1 năm triển khai dự án, quy mô đàn đã tăng lên 196 con, trong đó đàn cái là 170 con và đàn đực là 26 con. Sau khi nhân đàn, Công ty đã tiến hành giao khoán cho 2 hộ dân mỗi hộ trên 60 con để các hộ này tiếp tục nuôi và nhân giống cung cấp cho các nông hộ khác.

Gia đình ông Lương Văn Phương, thôn Phùng Thượng, xã Kỳ Phú (Nho Quan) đã nhiều năm gắn bó với nghề nuôi dê nhưng do thiếu hiểu biết về kỹ thuật, thiếu vốn, thiếu con giống nên việc nuôi không đem lại hiệu quả cao. Từ đầu năm 2014, sau khi được nhận khoán hơn 60 con dê của Công ty cổ phần Giống bò thịt, sữa Yên Phú, được các cán bộ của Công ty hướng dẫn tỉ mỉ từ cách cho ăn, bổ sung dinh dưỡng, theo dõi và phối giống cho đàn dê, việc chăn nuôi của gia đình ông Phương thuận lợi hơn rất nhiều, số lượng đàn dê cũng không ngừng tăng lên.

Ông Phương chia sẻ: Trước đây, gia đình không quan tâm nhiều đến việc lai tạo giống, thông thường dê lai được chọn làm con đực giống nên tỷ lệ dê núi trong đàn thường chiếm tỷ lệ thấp. Mặt khác, đực giống không được thay thế nên xảy ra hiện tượng đồng huyết trong đàn làm giảm năng suất và chất lượng của đàn dê nuôi. Từ khi tiếp nhận đàn dê của Công ty cùng với những hướng dẫn kỹ thuật của cán bộ kỹ thuật, gia đình đã biết quản lý và chăm sóc đàn dê tốt hơn. Ngoài các loại cỏ lá tự nhiên mà dê tự kiếm được khi chăn thả, gia đình còn cung cấp bổ sung thức ăn xanh, thức ăn tinh cũng như muối khoáng, nhờ vậy đàn dê sinh trưởng, phát triển tốt.

Cũng như gia đình ông Phương, ông Nguyễn Xuân Tới, thôn Tân Phú, xã Kỳ Phú cũng nhận khoán đàn dê hơn 60 con từ Công ty cổ phần Giống bò thịt, sữa Yên Phú. Nhờ áp dụng những tiến bộ kỹ thuật mới trong chăn nuôi nên đàn dê sinh sản tốt, ông có điều kiện chia sẻ những con dê giống tốt cho những hộ dân trong thôn để mở rộng, phát triển phong trào nuôi dê, phát triển kinh tế gia đình.

Ông Phương cho biết: Giống dê núi địa phương tuy năng suất không cao nhưng có khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương, ít bị dịch bệnh, thịt ngon nên việc tiêu thụ rất thuận lợi. Do vậy, tôi rất mong muốn được Sở Khoa học và Công nghệ tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện để gia đình tiếp tục mở rộng quy mô chăn nuôi, sản xuất con giống tốt để cung cấp cho bà con nông dân.

Được biết, Công ty cổ phần giống bò thịt, sữa Yên Phú đặt mục tiêu sau khi dự án kết thúc sẽ nâng quy mô sản xuất của đàn cái sinh sản lên 107 con, trong đó có 84 con dê cái sinh sản thuộc thế hệ ông bà và 23 con dê cái sinh sản thuộc thế hệ bố mẹ.

Hàng năm, Công ty sẽ cung cấp cho thị trường từ 180-200 con dê núi giống. Đây sẽ là tiền đề để góp phần đẩy nhanh phát triển đàn dê núi trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu con giống cho các trang trại, gia trại và hộ chăn nuôi dê. Trên cơ sở đó phát triển mô hình quản lý trong chăn nuôi dê núi từ khâu chọn con giống đến các quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng… nhằm tăng hiệu quả trong chăn nuôi dê núi, nhất là các xã miền núi còn nhiều khó khăn.

Bài, ảnh: Hà Phương