Sẵn sàng chống hạn cho vụ đông xuân

Với dự báo tình hình như vậy, trong vụ đông xuân 2015-2016 này ngành Nông nghiệp tiếp tục "gồng mình" lên để xử lý tính chất ấm của vụ đông xuân, ngăn chặn tình trạng xâm nhập mặn, triển khai các biện pháp chống hạn để có đủ nước cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân.

Ông Lâm Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh cho biết: Vụ đông xuân 2014-2015 và ngay cả vụ mùa (vốn là vụ sản xuất nằm trong mùa mưa bão nên chưa bao giờ bị hạn), vậy mà các xã vùng cao huyện Nho Quan lại bị thiếu nước trầm trọng, ảnh hưởng lớn đến diện tích, năng suất và sản lượng cây trồng và nước cho sinh hoạt của nhân dân. Đó cũng là một biểu hiện của tình trạng biến đổi khí hậu mà nước ta và tỉnh đã và đang phải hứng chịu. Dự báo hiện tượng Elnino vẫn còn đang tiếp diễn và khả năng kéo dài tới tháng 6-2016.

Trong khi đó vụ đông xuân 2015-2016 đã kề cận với mục tiêu của toàn tỉnh là: Gieo cấy trên 41.000 ha lúa, 11.293 ha cây rau, màu các loại... Để thực hiện được mục tiêu đề ra, Chi cục đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp & PTNT xây dựng phương án về việc chống hạn cho vụ đông xuân. Đối với vùng triều: Thực hiện tốt quy trình đo mặn và vận hành các cống KM 19, Dưỡng Điềm, Dĩ Ninh, Hà Thanh. Tận dụng tối đa thời gian mở cống lấy nước khi độ mặn cho phép vào lúc triều cường.

Trong trường hợp độ mặn cao, vượt quá độ cho phép thì tăng số lần đo và đo đuổi lên các cống ở phía trên để kiểm tra. Nếu khung thời vụ không còn thì chuyển đổi biện pháp lấy nước như dùng bơm điện, bơm dầu, gầu, guồng... của các tổ chức và cá nhân thực hiện.

Đối với các âu sông Mới, sông Vân và cống Xanh, mở liên tục nâng cao đầu nước ngọt cho các cống trên đê sông Mới và tiếp nước ngọt đẩy nước mặn cho các cống trên đê sông Vạc. Bộ Nông nghiệp & PTNT đã có kế hoạch điều tiết xả nước các hồ thủy điện phục vụ sản xuất làm 3 đợt: Đợt 1 từ 0h ngày 21-1 đến 24h ngày 26-1; đợt 2 từ 0h ngày 3-2 đến 24h ngày 6-2; Đợt 3 từ 16h ngày 16-2 đến 24h ngày 23-2, các địa phương và đơn vị chủ động bố trí nhân lực, phương tiện trực lấy nước vào nội đồng để làm đất và tưới dưỡng cho lúa và hoa màu.

Đối với vùng bơm điện, các trạm bơm tranh thủ lúc triều cường, khi xả nước hồ thủy điện, sông, ngòi, kênh mương chứa đầy nước vận hành máy đưa nước vào nội đồng và lên đồng ruộng. Tổ chức bơm vào thời gian thấp điểm (ban đêm) để có công suất bơm ổn định, hiệu suất bơm cao.

Các trạm bơm thuộc các huyện Hoa Lư, Gia Viễn, Nho Quan thực hiện tốt phương châm "Cao, xa tưới trước; thấp, gần tưới sau". Các trạm bơm thuộc các huyện Kim Sơn, Yên Mô, Yên Khánh tận dụng tối đa nguồn nước khi độ mặn cho phép; thực hiện bơm trữ nước vào nội đồng chứa trong kênh, mương, ao, hồ.

Với phần diện tích lấy nước từ kênh Cánh Diều, gồm: một phần diện tích của phường Ninh Sơn, xã Ninh Phúc (thành phố Ninh Bình); các xã phía Bắc của huyện Yên Khánh phụ thuộc vào hoạt động bơm nước của Nhà máy và các diện tích ở phía cuối kênh dễ bị thiếu nước; do vậy các trạm bơm Khánh An I, Khánh Vân, Vân Bòng vận hành theo quy trình bơm nước lên kênh khi cần.

Các xã Khánh Hòa, Khánh Cư, Khánh An tranh thủ lấy nước thủy triều vào vùng đệm (kênh, mương, ao, hồ) để có nguồn nước cho các trạm bơm khi cần. Đối với vùng lấy nước từ các hồ chứa, hiện tại các hồ đang trữ tích nước ở mức xấp xỉ hoặc thấp hơn dung tích thiết kế.

Vì vậy, khi vận hành lấy nước ở đây phải theo đúng quy trình, quy định; vận hành điều tiết nước sát với yêu cầu cần cho mỗi vùng và từng loại cây trồng; triệt để tiết kiệm nước, chống rò rỉ, thất thoát trong quá trình đưa nước về nơi cần; khi hồ thiếu nước, nhất là thời gian cuối vụ cần chủ động sử dụng các biện phấp lấy nước khác như bơm điện, bơm dầu, gầu, guồng...

Đối với một số xã vùng cao của huyện Nho Quan, Gia Viễn, thành phố Tam Điệp khó khăn về nguồn nước thì sử dụng các giải pháp như nâng cao đầu nước cho các trạm bơm, phương tiện bơm tát hoạt động; các HTX phối hợp chặt chẽ với Công ty Khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL) tỉnh vận hành kịp thời các công trình khi triều cường hoặc nguồn nước đang cao, chuẩn bị đầy đủ, kịp thời các phương tiện bơm tát nước nhanh gọn cho diện tích đồng ruộng của mình.

Được biết, Công ty KTCTTL tỉnh hiện có 433 máy bơm tưới các loại của 107 trạm bơm tưới, tưới tiêu kết hợp với công suất máy từ 350 đến 4.000 m3/h; trong đó chuyên tưới có 136 máy của 44 trạm, tưới tiêu kết hợp có 297 máy của 63 trạm; 220 âu, cống trên đê chính có khẩu độ từ 1m đến 18m... do Công ty quản lý.

Ngoài ra còn có nhiều trạm bơm điện, máy bơm điện, máy bơm dầu, máy bơm dã chiến do các HTXNN quản lý... Tất cả các máy bơm, trạm bơm do Công ty KTCTTL quản lý đã được duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa, thay thế trước đó và sẵn sàng vận hành 100% công suất khi bước vào vụ. Công ty cũng đã tổ chức nạo vét, khơi thông kênh mương dẫn nước với khối lượng gần 300.000 m3 nhằm nâng cao hiệu quả công tác tưới tiêu.

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh, những địa phương ở vùng cao, vùng xa không có nguồn nước tưới, các địa phương này nên có kế hoạch, phương án chuyển đổi hình thức canh tác, chuyển đổi loại cây trồng cho phù hợp. Các địa phương cần chủ động có kế hoạch nạo vét kênh mương, ao, hồ; khơi thông dòng chảy do mình quản lý; phát động và tổ chức cho nhân dân làm thủy lợi nội đồng trước khi bước vào vụ sản xuất, đồng thời đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền về tình hình hạn hán và biện pháp khắc phục...

Đinh Chúc