Tìm kiếm: mường

Chào mừngkỷ niệm 87 năm ngày thành Đảng Cộng sản Việt Nam, tối 17/2, tại Khu nghỉ dưỡng Cúc Phương Resort & Spa (xã Cúc Phương), UBND huyện Nho Quan đã tổ chức chương trình giao lưu văn nghệ dân tộc Mường năm 2017. Đồng chí Bùi Mai Hoa, TVTU, Phó chủ tịch HĐND tỉnh đã tới dự.

Với mong muốn bảo tồn, khôi phục và phát triển các giá trị văn hóa dân tộc Mường, huyện Nho Quan đã xây dựng kế hoạch tổ chức Chương trình giao lưu văn hóa dân tộc Mường lần thứ nhất, năm 2017. Dự kiến, chương trình sẽ được tổ chức vào tối ngày 17-2 tại Khu du lịch nghỉ dưỡng nước khoáng Cúc Phương. Đây là lần đầu tiên huyện Nho Quan tổ chức chương trình này, do vậy đã thu hút được sự quan tâm, hưởng ứng của các địa phương có đông đồng bào dân tộc Mường sinh sống.

Một mùa xuân mới đang về. Thời điểm này, mọi gia đình đồng bào Mường ở xã Quảng Lạc (Nho Quan) tạm gác công việc của nhà nông, việc đồi rừng để ở nhà hoàn tất các phần việc chuẩn bị đón năm mới. Trong các phần việc đó, đồng bào Mường quan tâm nhiều nhất đến việc chuẩn bị các món ăn ngon, đậm sắc màu truyền thống để ngày Tết được sung túc, sum vầy.

Nho Quan là vùng đất cổ với lịch sử định cư của nhiều cộng đồng người, trong đó có người Mường. ở mỗi vùng đất mà họ định cư, người Mường đều duy trì được những nét văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc mình. Một trong những nét văn hóa đó chính là nghệ thuật hát Đúm.

Nằm biệt lập ở vùng núi rừng, trang trại của anh Đinh Văn Lâm, dân tộc Mường, ở thôn Sấm 2, xã Cúc Phương, huyện Nho Quan (Ninh Bình) nuôi những con đặc sản như hươu, lợn rừng, dê, nhím, dúi, ong rừng… Kèm với đó, anh Lâm còn trồng, bảo vệ 1 rừng cây lâm nghiệp-môi trường tự nhiên để nuôi con đặc sản.

Nếp hạt cau là giống lúa đặc sản, có chất lượng gạo thơm, ngon, dẻo và giàu chất dinh dưỡng. Do vậy, để lưu giữ được giống lúa truyền thống của địa phương, thời gian qua bà con dân tộc Mường ở xã Kỳ Phú (huyện Nho Quan) đã nỗ lực duy trì diện tích. Vụ mùa này, toàn xã gieo cấy trên 40 ha, ai cũng phấn khởi bởi nếp cau năm nay vừa được mùa lại được giá.

Xã Quảng Lạc, huyện Nho Quan có tới trên 70% dân số là người Mường. Bởi vậy, ở đây còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa độc đáo của dân tộc Mường trong lễ cưới hỏi. Làm thế nào để khơi dậy, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống ấy, đồng thời loại bỏ dần các hủ tục lạc hậu để mỗi lễ cưới thực sự trở thành niềm hạnh phúc lứa đôi và trở thành một nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Mường? Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Văn Thái, Chủ tịch UBND xã Quảng Lạc.

Xã Quảng Lạc (huyện Nho Quan) có trên 16.000 nhân khẩu, trong đó gần 80% là đồng bào dân tộc Mường. Những năm qua, nhờ thực hiện có hiệu quả cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" đã tạo nên diện mạo mới cho Quảng Lạc - một địa phương có nhiều phong tục, truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.

Đến năm 2020, Khu du lịch Hồ Hòa Bình cơ bản đáp ứng các tiêu chí và trở thành Khu du lịch quốc gia (DLQG). Đến năm 2030, Khu DLQG Hồ Hòa Bình trở thành trung tâm du lịch lớn nhất của tỉnh Hòa Bình, là một trong 12 Khu DLQG trọng tâm của vùng Trung du miền núi Bắc Bộ với sản phẩm du lịch đặc trưng là du lịch tìm hiểu, trải nghiệm văn hóa Mường gắn với hệ sinh thái lòng hồ.

Đó là gia đình bác Bùi Xuân Tình, dân tộc Mường, ở thôn Nga 3, xã Cúc Phương (Nho Quan). Bác Tình được biết đến là người tiên phong trong phát triển kinh tế gia đình bằng việc đưa vào chăn nuôi các con nuôi đặc sản cho giá trị kinh tế cao; đồng thời quan tâm nuôi dạy con cái trưởng thành, xây dựng gia đình hạnh phúc.

Trong một chuyến công tác tại xã Kỳ Phú, huyện Nho Quan, chúng tôi tình cờ gặp ông Đinh Văn Lý, bản Thường Xung, câu chuyện về con đường chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội các xã vùng cao sắp được tỉnh đầu tư chạy dọc theo chiều dài của xã Kỳ Phú đã làm người nông dân này trở nên phấn khởi. Sau khi nghe ông nói về những mong ước của người Mường Kỳ Phú bao năm nay để vươn lên xóa đói, giảm nghèo, lúc chúng tôi chuẩn bị ra về thì như sực nhớ ra, ông Lý nói thêm "Còn một điều nữa người dân chúng tôi mong muốn là tỉnh hỗ trợ để bảo tồn giống lúa nếp cau ở Kỳ Phú".

Vượt qua gần 20 km đồi núi, chúng tôi mới tới đỉnh Dốc Vàng, trung tâm bản Xanh, xã Kỳ Phú, huyện Nho Quan đúng lúc cơn mưa rừng ập đến hối hả. Được thụ hưởng từ các dự án nên con đường trục chính của xã Kỳ Phú chạy qua bản Xanh đã được bê tông hóa rộng thênh thang, không còn cảnh lầy lội như 10 năm trước khi tôi đặt chân tới nơi đây. Núp dưới những tán cây rừng cũng không còn là những ngôi nhà gỗ, nhà lá lụp xụp, thấp lè tè như trong ký ức của tôi mà thay vào đó là nhiều ngôi nhà tầng to đẹp, kiên cố.

Anh Đinh Xuân Hạnh là người dân tộc Mường ở bản Cả, xã Kỳ Phú (Nho Quan). Sau khi học hết phổ thông, anh theo học nghề điện ở một trường trung cấp nghề. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, anh quay trở lại với "nghiệp nhà nông" ông cha bao đời gây dựng. Một thời cuộc sống gia đình rất khó khăn đã hun đúc ý chí làm giàu của Đinh Xuân Hạnh. Còn sự năng động của tuổi trẻ đã tạo nên khác biệt trong tư duy làm kinh tế, tư duy làm giàu của anh. Đinh Xuân Hạnh đã làm gì?

Chiều ngày 31/1, đồng chí Đinh Chung Phụng, TVTU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh đã tới thăm, tặng quà và chúc Tết 2 hộ gia đình dân tộc Mường tiêu biểu của xã Phú Long, đó là gia đình bà Bùi Thị Hoa, thôn 5 và gia đình ông Bùi Văn Khoái, thôn 6. Cùng đi có lãnh đạo huyện Nho Quan.

Nho Quan là địa bàn sinh sống của số đông người dân tộc Mường Ninh Bình, những bản sắc văn hóa đặc trưng vẫn còn được giữ gìn khá nguyên vẹn, bên cạnh đó là sự duy trì các nghề thủ công truyền thống qua nhiều thế hệ. Do đó, Nho Quan có thế mạnh và tiềm năng về du lịch cộng đồng. Với những lợi thế đó, Đảng bộ huyện Nho Quan xác định đẩy mạnh phát triển các làng nghề truyền thống làm nền tảng phát triển du lịch là hướng đi cần thiết.

Con đường đất nhỏ ngoằn ngòeo dẫn chúng tôi tới trang trại rộng trên 3 ha với thu nhập cả tỷ đồng mỗi năm của anh Phan Văn Miền, xã Yên Mạc (Yên Mô) khiến chúng tôi phần nào mường tượng ra con đường vươn lên làm giàu của người nông dân này cũng thật gian nan. Gương mặt nắng cháy đen nhẻm, gầy guộc, trông đặc "hai lúa" nên ít ai ngờ anh nông dân Phan Văn Miền lại là một tỷ phú. Chúng tôi hỏi. Anh Miền cười vui "Tôi vốn là nông dân chân chất mà"... Cứ thế, câu chuyện về hành trình trở thành tỷ phú của người nông dân này đã thực sự lôi cuốn chúng tôi.

Nho Quan là huyện miền núi của tỉnh, nơi có đồng bào dân tộc Mường tập trung đông nhất và còn lưu giữ được khá nhiều các giá trị văn hóa truyền thống thông qua các tập tục, làng nghề, lễ hội… Bên cạnh đó, trên địa bàn huyện Nho Quan cũng tập trung khá nhiều các điểm du lịch nổi tiếng, thu hút sự quan tâm của du khách.

Hiện nay, toàn tỉnh có 6 dân tộc thiểu số (DTTS) với 6.349 hộ, 24.559 nhân khẩu, chiếm 2,5% dân số toàn tỉnh, trong đó chủ yếu là dân tộc Mường, còn lại là các dân tộc thiểu số khác như Tày, Nùng, Dao, Thái, Hoa… Đồng bào các dân tộc sinh sống vừa tập trung, vừa xen kẽ tại 89 thôn, bản thuộc huyện Nho Quan và thành phố Tam Điệp.

Những năm qua, công tác bảo tồn giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của đồng bào dân tộc Mường được huyện Nho Quan quan tâm thực hiện. Việc lưu giữ và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc Mường đã tạo dựng đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh cho đồng bào dân tộc Mường, xây dựng nét văn hóa đặc trưng, tạo đà phát triển cho du lịch của huyện.

Với cô giáo Đinh Thị Ngoan, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Dân tộc nội trú (DTNT) Ninh Bình, cô chọn gắn bó với nghề giáo viên để thỏa mãn niềm mơ ước "gieo" kiến thức, dạy kỹ năng cho các thế hệ học trò vùng dân tộc.

Nho Quan là huyện miền núi của tỉnh, gồm 27 xã, thị trấn, trong đó 5 xã đặc biệt khó khăn và 31 thôn, bản đặc biệt khó khăn thuộc các xã khu vực II. Toàn huyện có 9 dân tộc, trong đó 16% đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là dân tộc Mường, gốc ở địa phương. Đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống thành làng bản, tập trung ở 8/27 xã, bao gồm Xích Thổ, Thạch Bình, Yên Quang, Văn Phương, Kỳ Phú, Cúc Phương, Phú Long, Quảng Lạc.

Xã Cúc Phương, huyện Nho Quan có tới 96% dân số là đồng bào dân tộc Mường. Bởi vậy, ở đây có rất nhiều nét đẹp truyền thống, mang đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Những năm qua, bên cạnh việc cố gắng gìn giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống, xã Cúc Phương còn từng bước xóa bỏ những hủ tục lạc hậu, kém văn minh trong thực tế đời sống của người dân, đặc biệt là trong việc cưới.

Tháng 4, thành phố Điện Biên cháy lên sắc đỏ nồng nàn, kiêu hãnh của hoa phượng vĩ. Từ khắp mọi miền Tổ quốc, những người con đất Việt lại tìm về với Điện Biên, như tìm về một miền ký ức - nơi dòng sông Nậm Rốm chảy giữa lòng thung, chảy qua năm tháng chiến tranh, chảy vào thiên sử vàng để chiêm, mùa tưới mát cánh đồng Mường Thanh.

Theo hồi ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Đúng 8 giờ sáng ngày 13/3/1954, những viên đạn sơn pháo của bộ đội ta bắn vào sân bay Mường Thanh làm hai chiếc máy bay Đacôta của quân Pháp vừa hạ cánh xuống đây bị bốc cháy. Đó chính là những viên đạn đầu tiên mở màn của Chiến dịch Điện Biên Phủ kéo dài suốt 55 ngày đêm. Đến 17 giờ 05 phút chiều ngày 13/3/1954, sau hiệu lệnh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, 40 khẩu pháo cỡ nòng 75 đến 120 ly đồng loạt nhả đạn vào các vị trí của quân Pháp trong cứ điểm Him Lam, bộ đội ta xuất kích bắt đầu trận đánh mở màn của Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Chúng tôi trở lại thăm xã Quảng Lạc (Nho Quan) - nơi có tới trên 70% đồng bào dân tộc Mường sinh sống vào một ngày giáp Tết. Thật ngỡ ngàng trước sự đổi thay của đất và người nơi đây vào khoảnh khắc trước thềm năm mới…