Tổ hợp tác sản xuất nấm thôn Yên Cống xã Khánh An (huyện Yên Khánh) ra đời cuối năm 2007 với 7 thành viên nhằm tận dụng nguyên liệu rơm sẵn có tại địa phương và giải quyết việc làm cho người lao động những lúc nông nhàn. Tuy nhiên, cũng như nhiều tổ hợp sản xuất khác, ngay từ lúc mới ra đời, tổ hợp tác đã đối mặt với không ít khăn, đặc biệt là việc huy động vốn để đầu tư phát triển sản xuất.
Đang trong thế bí, năm 2009, tổ hợp tác được vay 50 triệu đồng nguồn vốn từ Quỹ Quay vòng phát triển HTX để đầu tư xây dựng lán trại và mua nguyên liệu làm nấm. Nhờ làm ăn hiệu quả đến năm 2011, tổ hợp tác lại được vay tiếp 70 triệu đồng để đầu tư thêm gần 1.000 m2 lán trại và chủ động dự trữ nguyên liệu mạt cao su để sản xuất 5 loại nấm là nấm sò, nấm mỡ, nấm rơm, nấm linh chi và mục nhĩ. Đến nay, tổ hợp tác đã phát triển ổn định với sản lượng đạt 50 tấn nấm/năm, giải quyết việc làm thường xuyên cho 7 lao động và hàng chục lao động thời vụ với mức lương bình quân 100 nghìn đồng/người/ngày.
Ông Nguyễn Văn Quang, chủ nhiệm tổ hợp tác chia sẻ: "với thủ tục vay vốn nhanh gọn, lãi suất hợp lý, đơn giản, nguồn vốn của Quỹ Quay vòng phát triển HTX thực sự đã tạo động lực để chúng tôi mạnh dạn mở rộng quy mô sản xuất. Bên cạnh đó, tiếp cận với nguồn vốn vay của Quỹ, chúng tôi còn được tư vấn, định hình chiến lược kinh doanh, nguyên tắc quản lý tài chính để sử dụng vốn vay có hiệu quả duy trì sự phát triển ổn định cho tổ hợp tác".
Cũng như tổ hợp sản xuất nấm tại thôn Yên Cống, nhiều HTX, tổ hợp tác trên địa bàn tỉnh đã được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi từ Quỹ Quay vòng phát triển HTX để đầu tư đổi mới trang thiết bị, mở rộng quy mô, tăng năng suất, nâng cao thu nhập cho người lao động, góp phần củng cố niềm tin của xã viên và người lao động đối với kinh tế tập thể. HTX dịch vụ nông nghiệp Gia Xuân (huyện Gia Viễn) là HTX toàn xã hoạt động trên các lĩnh vực: dịch vụ làm đất, thủy lợi, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và một số dịch vụ khác phục vụ bà con xã viên.
Trước năm 2010, Ban Chủ nhiệm HTX luôn ấp ủ kế hoạch đưa cơ giới vào đồng ruộng từng bước phát triển nông nghiệp hàng hóa. Tuy nhiên, việc tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng thương mại gặp rất nhiều khó khăn. Đang loay hoay tìm cách tháo gỡ, năm 2010, HTX đã may mắn được vay 70 triệu đồng từ nguồn Quỹ Quay vòng phát triển HTX tỉnh với lãi suất ưu đãi để mua máy làm đất phục vụ xã viên.
Theo ông Đinh Thế Thuân, Chủ nhiệm HTX, số tiền được vay từ Quỹ tuy không nhiều nhưng đúng thời điểm đã gỡ khó cho HTX trong việc đầu tư máy móc, cơ giới hóa khâu làm đất giúp giảm được chi phí sản xuất, đảm bảo lịch thời vụ và tạo điều kiện cho việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Hiện nay, HTX cũng đang xây dựng đề án xin vay vốn từ Quỹ để đầu tư máy gặt đập liên hợp nhằm tiếp tục cơ giới hóa khâu thu hoạch, tạo tiền đề cho công tác dồn điền đổi thửa, phát triển nông nghiệp hàng hóa.
Đồng chí Lê Thị Tâm, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, Giám đốc Quỹ Quay vòng phát triển HTX cho biết, nhằm hỗ trợ một phần nguồn vốn cho các HTX, tổ hợp tác mở rộng sản xuất kinh doanh, năm 2009, Quỹ Quay vòng phát triển HTX của tỉnh được thành lập với số vốn ban đầu là 1,55 tỷ đồng từ dự án AID-Coop và vốn đối ứng của tỉnh.
Nguồn vốn vay từ Qũy Quay vòng tuy không cao (từ 15 đến 70 triệu đồng/món vay) nhưng lại có tác dụng lớn do lãi suất thấp, điều kiện cho vay đơn giản, thời gian trả nợ linh hoạt phù hợp với hoạt động các HTX, tổ hợp tác, đặc biệt là những đơn vị có nhu cầu vốn đột suất trong lúc cao điểm, như đặt cọc để mua giống, phân bón trả chậm cho xã viên, mua nguyên vật liệu khi vào mùa vụ…
Qua 5 năm hoạt động, Quỹ đã xem xét, thẩm định cho hàng trăm lượt HTX, tổ hợp tác vay vốn với tổng doanh số cho vay trên 5 tỷ đồng. Từ nguồn vốn vay, các HTX, tổ hợp tác đã đầu tư mua sắm máy móc, đổi mới công nghệ, sản xuất kinh doanh có hiệu quả, đời sống của cán bộ quản lý, xã viên được nâng lên đáng kể.
Ngoài ra, thông qua vay vốn từ Quỹ, kỹ năng xây dựng dự án của cán bộ quản lý HTX, tổ hợp tác được nâng lên rõ rệt, tạo điều kiện để các đơn vị tự tin hơn trong việc xây dựng các phương án sản xuất kinh doanh vay vốn từ các tổ chức tín dụng khác. Tuy nhiên trên thực tế, số tiền cho vay của Quỹ mới đáp ứng được một phần rất nhỏ nhu vốn mở rộng sản xuất, kinh doanh của các HTX, tổ hợp tác trên địa bàn tỉnh.
Theo khảo sát của Liên Minh HTX tỉnh, hiện nay toàn tỉnh có 324 HTX và 2.808 tổ hợp tác các loại, trong đó khoảng 80% có nhu cầu vay vốn phát triển sản xuất nhưng rất ít đơn vị có thể tiếp cận được với nguồn vốn vay của các ngân hàng thương mại. Mặc dù, số vốn vay đối với mỗi HTX, tổ hợp tác không lớn nhưng nếu tính tổng mức cần vay của các đơn vị thì đây là một con số không phải nhỏ, trong khi đó nguồn Quỹ lại rất eo hẹp.
Bên cạnh khó khăn về nguồn vốn thì trình độ quản lý của các HTX, tổ hợp sản xuất cũng là một rào cản đáng kể. Bởi lẽ dù là nguồn vốn ưu đãi dành riêng cho kinh tế tập thể, nhưng khi vay các đơn vị buộc phải có phương án kinh doanh khả thi, điều này cũng không phải là dễ đối với các HTX, tổ hợp sản xuất vì phần lớn cán bộ quản lý chưa qua đào tạo cơ bản về quản lý kinh tế và thiếu kỹ năng lập dự án.
Trước tình hình đó, Liên minh HTX tỉnh đã chủ động phối hợp với các ngành chức năng tổ chức nhiều lớp tập huấn về nghiệp vụ tài chính kế toán, kỹ năng lập dự án cho cán bộ quản lý trong các HTX; ưu tiên dành kinh phí của các chương trình, dự án xây dựng các mô hình điểm tại những đơn vị được vay vốn nhằm giúp HTX có thêm điều kiện phát triển sản xuất. Tăng cường mối quan hệ và sự ủng hộ,tham gia góp vốn điều lệ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để tăng nguồn vốn cho vay…
Thời gian tới, Quỹ Quay vòng phát triển HTX rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm của tỉnh trong việc bổ sung một khoản kinh phí nhất định hàng năm từ ngân sách địa phương tăng nguồn vốn hoạt động cho quỹ nhằm đáp ứng nhu cầu vốn vay ngày càng tăng của các HTX, tổ hợp sản xuất. Đây là điều kiện quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ giúp các HTX, tổ hợp sản xuất nhanh chóng tiếp cận vốn vay ưu đãi đầu tư cho những dự án có tính đột phá trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân, tạo việc làm cho xã viên và người lao động, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Bài ảnh: Quốc Khang