Từ năm 2008 đến nay, Ninh Khánh là địa phương có số lượng dự án GPMB nhiều nhất của thành phố Ninh Bình với 48 dự án thu hồi đất để thực hiện phát triển đô thị và xây dựng cơ sở hạ tầng với diện tích GPMB trên 200 ha và trên 3.000 hộ dân bị ảnh hưởng khi thực hiện dự án. Với số lượng dự án nhiều, diện tích ảnh hưởng lớn, nhiều hộ dân phải di chuyển nhà ở đất ông cha, không còn ruộng đất để sản xuất…, do đó công tác GPMB hết sức khó khăn. Để hoàn thành được mục tiêu về phát triển đô thị, vừa đảm bảo ổn định xã hội, trong quá trình thực hiện GPMB, Đảng ủy, chính quyền phường Ninh Khánh luôn chú trọng công tác lãnh đạo toàn diện rộng khắp từ trong cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị, xã hội.
Một trong những bài học về GPMB ở phường Ninh Khánh phải kể đến là dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A và Dự án xây dựng Quảng trường, Tượng đài Đinh Tiên Hoàng đế. Dự án đã ảnh hưởng đến gần 200 hộ dân, trong đó nhiều hộ là đất ông cha, tổ tiên, nhiều hộ dân phải tháo dỡ nhà cửa, di chuyển chỗ ở. Bên cạnh đó, song song với việc thực hiện 2 dự án trên, phường còn phải thực hiện trên 30 dự án khác nên công tác GPMB hết sức phức tạp, sức ép trong việc thực hiện nhiệm vụ đối với công tác lãnh đạo, chỉ đạo và biện pháp tổ chức thực hiện phù hợp, hiệu quả. Đảng ủy, chính quyền phường Ninh Khánh xác định công tác chỉ đạo và tổ chức thực hiện phải mang tính thống nhất từ cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ, các tổ chức đoàn thể và nhân dân nhằm tạo sự đồng thuận chung. Bên cạnh đó, phải đảm bảo tính công khai, dân chủ, đúng quy định của pháp luật, vận dụng tối đa chính sách theo hướng có lợi cho người dân bị thu hồi đất.
Phường cũng đã thành lập nhiều tổ công tác đến từng hộ gia đình cụ thể để tuyên truyền, vận động, giải thích, thuyết phục. Trên cơ sở lắng nghe ý kiến tâm tư, nguyện vọng của người dân phản ánh kịp thời với UBND thành phố, đồng thời tham mưu, đề xuất các biện pháp giải quyết phù hợp mà vẫn đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật. Đối với những trường hợp cá biệt, đoàn công tác tranh thủ vai trò, uy tín của cán bộ hưu trí trên địa bàn, người cao tuổi, các chức sắc tôn giáo và các mối quan hệ xã hội để thực hiện việc tuyên truyền và thuyết phục, do đó việc thực hiện dự án cải tạo nâng cấp Quốc lộ 1A và xây dựng Quảng trường, Tượng đài Đinh Tiên Hoàng đế mặc dù khó khăn nhưng đã được đại đa số các hộ dân đồng tình ủng hộ, tự giác thực hiện GPMB.
Trong quá trình thực hiện dự án, phường đã triển khai thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, tổ chức lấy ý kiến nhân dân, công bố quy hoạch, phương án bồi thường hỗ trợ GPMB và tái định cư công khai. Qua đó kịp thời nắm bắt nguyện vọng liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân để kịp thời kiến nghị các cấp thẩm quyền điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp. Chủ động phối hợp với Ban GPMB và tái định cư của thành phố triển khai có hiệu quả công tác kê khai kiểm đếm từng hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án, tổ chức kiểm kê và xác định nguồn gốc đất, đồng thời với việc chuẩn bị hồ sơ địa chính phục vụ cho công tác GPMB. Những hộ còn có ý kiến đề nghị xem xét lại phương án bồi thường hỗ trợ, phường đã phối hợp với các phòng, ban chức năng của thành phố đến tận hộ gia đình để xác minh phúc tra cho người dân, nhiều trường hợp lãnh đạo UBND thành phố cũng đã trực tiếp đến tận hộ gia đình để kiểm tra theo ý kiến đề nghị của người dân, để tạo được sự đồng thuận của nhân dân trong thực hiện dự án, bàn giao mặt bằng cho nhà nước.
Để tạo điều kiện cho các hộ dân tái định cư nhanh chóng ổn định cuộc sống, phường Ninh Khánh đã tham mưu với UBND thành phố Ninh Bình kịp thời đáp ứng các điều kiện về cơ sở hạ tầng phục vụ dân sinh khu tái định cư như điện, nước, nhà văn hóa… đối với các hộ khó khăn về nhân lực thực hiện di chuyển tài sản về nơi ở mới, phường đã chủ động phối hợp với các đoàn thể tổ chức lực lượng giúp các hộ gia đình di chuyển tài sản về nơi ở mới để đảm bảo thời gian bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công.
Để thực hiện một dự án thì công tác GPMB luôn xác định phải tiên phong đi trước, là công việc khó khăn, vất vả. Trong suốt quá trình thực hiện nhiệm vụ tại thực địa với điều kiện thời tiết nắng, mưa, gió rét, thời gian bị động không kể sớm trưa nhưng cán bộ được trưng tập đi làm nhiệm vụ đã tích cực chủ động thực hiện nhiệm vụ, mặc dù một số hộ đã có những lời nói, hành động không hay đối với những cán bộ làm nhiệm vụ. Song với tinh thần trách nhiệm, những cán bộ làm nhiệm vụ đã kiên trì thuyết phục, tuyên truyền, vận động các hộ gia đình, làm tốt công tác dân vận, giữ được mối quan hệ đồng thuận với người dân sau khi đến nơi ở mới.
Để tạo thuận lợi cho cấp cơ sở thực hiện tốt công tác GPMB, đồng chí Lê Đức Ninh, Chủ tịch UBND phường Ninh Khánh mong muốn: Từ thực tế công tác GPMB mà cán bộ và nhân dân phường Ninh Khánh đã thực hiện trong những năm qua, chúng tôi rất mong Nhà nước sớm hoạch định chính sách thu hồi đất nông nghiệp đồng bộ, gắn với việc quy hoạch đô thị với chiến lược đào tạo nghề bền vững phù hợp với thực tế. Đồng thời quan tâm hơn đến chính sách an sinh xã hội đối với người dân có đất bị thu hồi phải di chuyển chỗ ở. Đặc biệt là các điều kiện về cơ sở hạ tầng khu vực tái định cư. Hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật về quản lý Nhà nước trong lĩnh vực quản lý đất đai, trong đó có quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tránh tình trạng thường xuyên thay đổi quy hoạch, tạo điều kiện cho người dân có đất bị thu hồi ổn định cuộc sống khi nhà nước thu hồi đất GPMB.
Bài, ảnh: Nguyễn Thơm