Phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở tỉnh ninh bình, thực trạng, nhiệm vụ, giải pháp
Thứ Ba, 21/11/2017, 03:58
Trong điều kiện hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, toàn diện; đồng thời nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới và hỗ trợ thúc đẩy phát triển công nghiệp, du lịch dịch vụ, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, tạo sự ổn định để phát triển nhanh và bền vững, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Bình khóa XXI đã ban hành Nghị quyết số 05 -NQ/TU ngày 24/10/2016 về phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao, hình thức sản xuất tiên tiến, bền vững giai đoạn 2016- 2020, định hướng đến năm 2030, đây là Nghị quyết quan trọng của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Bình để thực hiện các chính sách của nhà nước về nông nghiệp và phát triển nông thôn và đạt mục tiêu đẩy mạnh công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn; nâng cao giá trị sản xuất trên 01 ha canh tác, phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, tiếp tục đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới" mà nghị quyết đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2016-2021 đề ra.
I. Phát triển nông nghiệp công nghệ cao là yêu cầu tất yếu ở nước ta, ở tỉnh Ninh Bình1. Khái niệm về nông nghiệp công nghệ caoNông nghiệp công nghệ cao là nền nông nghiệp ứng dụng những công nghệ mới vào trong sản xuất. Các công nghệ đó bao gồm tự động hóa, cơ giới hóa các khâu của sản xuất nông nghiệp, công nghệ thông tin, công nghệ vật liệu mới, công nghệ sinh học, các giống vật nuôi, cây trồng mới có năng suất và chất lượng cao, phát triển bền vững cơ sở canh tác hữu cơ (Theo Vụ Khoa học công nghệ - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn).2. Đặc trưng của nền nông nghiệp công nghệ caoVốn đầu tư lớn, thu hồi lớn; ứng dụng giàu tri thức; thị trường tập trung chủ yếu vào một số ít công ty lớn do đòi hỏi công nghệ cao và vốn đầu tư lớn; xây dựng các xí nghiệp nông nghiệp kiểu mới; thường tập trung vào các lĩnh vực tạo giống mới qua kỹ thuật di truyền, công nghệ gen, sử dụng kỹ thuật mới trong nhân giống; quy trình chăn nuôi gia súc hoàn toàn tự động và được kiểm soát chặt chẽ; phát triển các nguồn năng lượng mới có thể dựa trên cây trồng và tảo, chú trọng sản xuất cồn và nguyên liệu thay thế dầu hỏa. Sản xuất thức ăn nhân tạo cho người và gia súc bao gồm các loại thức ăn giàu đạm bằng việc thăm dò các nguồn đạm đơn bào, công nghệ lên men với các dòng vi sinh vật có hiệu quả cao, sản xuất các lá protein ăn được và sản xuất hàng loạt các amino acid bằng kỹ thuật lên men và kỹ thuật di truyền vi sinh vật. Mở ra những công nghiệp mới, chú trọng khai thác đại dương, tổng hợp khoa học không gian và khoa học nông nghiệp…3. Nhiệm vụ chủ yếu của phát triển nông nghiệp công nghệ caoTạo ra các loại vật tư, máy móc, thiết bị sử dụng trong nông nghiệp. Chọn tạo, nhân giống cây trồng, giống vật nuôi cho năng suất, chất lượng cao. Trồng trọt, chăn nuôi đạt hiệu quả cao. Phòng trừ dịch bệnh trên cây trồng và vật nuôi. Thu hoạch và bảo quản, chế biến nông sản đảm bảo năng suất, chất lượng, hiệu quả cao. Phát triển dịch vụ công nghệ cao phục vụ nông nghiệp như: Xác lập thị trường và phân phối sản phẩm; quản lý sản xuất kinh doanh, xây dựng thương hiệu và hoạt động Marketing theo phương thức trực tuyến. Phát triển doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao.II. Thực trạng phát triển nông nghiệp ở tỉnh Ninh Bình1. Kết quả đạt đượcTổng diện tích gieo trồng bình quân giai đoạn 2011- 2016 dao động quanh 110 nghìn ha. Trong đó, cây lúa chiếm hơn 70%, số còn lại là diện tích trồng ngô, rau màu các loại, cây ăn quả và cây công nghiệp hàng năm. Cây lương thực (lúa, ngô) giữ vai trò chủ đạo, giá trị sản xuất cây lương thực chiếm tỷ trọng cao nhất 65%, rau đậu chiếm 15%, cây công nghiệp lâu năm 1%, cây công nghiệp hằng năm 9,0%, cây ăn quả 10%. Năng suất lúa chất lượng cao luôn ổn định từ 55-60 tạ/ha, có nơi đạt mức 63 tạ/ha vụ chiêm xuân tại các huyện Yên Khánh, Yên Mô, Kim Sơn.Cùng với trồng trọt, lĩnh vực chăn nuôi giai đoạn 2011 - 2016 phát triển khá, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt hơn 1,9%/năm. Nhiều kỹ thuật mới về giống, thức ăn, thuốc thú y và các phương thức chăn nuôi mới được ứng dụng vào sản xuất. Ninh Bình đã hình thành nhiều trang trại chăn nuôi lợn hướng nạc, gia cầm, thủy cầm với quy mô lớn ở hầu hết các huyện, thành phố của tỉnh, nhất là thành phố Tam Điệp, các huyện Yên Khánh, Yên Mô, Nho Quan, Gia Viễn bằng phương thức nuôi công nghiệp, bán công nghiệp đang được mở rộng, vừa giải quyết được việc làm cho người lao động vừa đem lại hiệu quả cho người sản xuất.Những năm qua, trên địa bàn tỉnh, nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật về giống, biện pháp thâm canh, ...đã được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp trên các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, góp phần quan trọng nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và hiệu quả sản xuất, nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị canh tác, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, hình thành một số vùng sản xuất hàng hóa tập trung, tạo tiền đề cho việc phát triển nông nghiệp hàng hóa. Cụ thể:Về trồng trọt, đã thử nghiệm, ứng dụng đưa vào sản xuất đại trà các giống lúa chất lượng cao Bắc thơm số 7, nếp, ĐS1, JO2...; giống cà chua Savior; ứng dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến SRI, sản xuất rau, hoa trong nhà lưới, nhà màng sử dụng hệ thống tưới bán tự động cũng đã bắt đầu được áp dụng trong sản xuất rau và hoa. Một số hộ nông dân, chủ trang trại đã đầu tư lắp đặt hệ thống tưới phun mưa, giảm công lao động, nâng cao hiệu quả sử dụng và tiết kiệm nước giúp cây trồng phát triển thuận lợi làm tiền đề cho năng suất cao. Cơ giới hóa trong sản xuất được áp dụng phổ biến trong sản xuất lúa, theo kết quả điều tra hiện nay toàn tỉnh có 2.799 máy làm đất đã đáp ứng được hơn 90% nhu cầu làm đất.Về chăn nuôi, đã có nhiều tổ chức, cá nhân ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới như: Công nghệ chuồng kín với hệ thống làm mát, điều khiển nhiệt độ chuồng nuôi, máng ăn và nước uống tự động; các tiến bộ kỹ thuật trong lai tạo giống vật nuôi như: giống lợn siêu nạc cao sản 3-4 máu ngoại, giống gà, vịt, ngan siêu thịt, siêu trứng; xử lý chất thải chăn nuôi bằng công nghệ bể bioga, chế phẩm vi sinh; công nghệ tự động hóa trong nuôi gà đẻ trứng.Về thủy sản, một số cơ sở sản xuất con giống trên địa bàn tỉnh đã áp dụng công nghệ sản xuất cá giống bằng công nghệ sử dụng hoocmon để sản xuất giống cá rô phi đơn tính, sử dụng chế phẩm sinh học trong sản xuất giống, sản xuất giống Ngao trong bể bạt dung tích lớn.... Bước đầu đã có các hộ ứng dụng công nghệ nuôi cá thâm canh có sử dụng sục khí, quạt nước, chế phẩm vi sinh trong xử lý môi trường ao nuôi, với một số đối tượng cá nuôi như: Tôm, cá trắm, rô phi,... đem lại hiệu quả kinh tế cao. Một số hộ dân trên địa bàn tỉnh đã nghiên cứu, học tập kinh nghiệm và nuôi thử nghiệm thành công cá lồng trên hồ Yên Thắng, sông Đáy, nuôi cá ao nổi trên vùng ruộng trũng, nuôi tôm siêu thâm canh trong ao nhỏ theo công nghệ Việt - Úc.2. Những trở ngại, khó khăn, vướng mắcĐể phát triển nông nghiệp công nghệ cao Chính phủ và nhiều địa phương xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút các doanh nghiệp đến đầu tư vào địa bàn. Nhưng khó khăn là hầu như các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh và các doanh nghiệp khác chưa có đầy đủ các yếu tố về vốn, thị trường, công nghệ, kiến thức … để tiếp cận các ưu đãi. Thực tế, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao chỉ mới dừng ở một số mô hình sản xuất nhỏ, tập trung ứng dụng tiến bộ kỹ thuật về giống, đầu tư hạ tầng thiết yếu, chưa thể ứng dụng quy trình canh tác tiên tiến rộng rãi, công nghệ tự động hóa … vào sản xuất kinh doanh.Hiện nay, khó khăn phải kể đến nữa là thiếu quỹ đất sạch và diện tích đủ lớn để ứng dụng công nghệ cao vào canh tác, do việc tích tụ, tập trung ruộng đất còn hạn chế. Do vậy, chưa tạo điều kiện ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và vốn đầu tư cho chuyển đổi cơ cấu, xây dựng hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp. Một số mô hình sản xuất, chăn nuôi theo kỹ thuật mới có năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cao áp dụng thành công nhưng việc mở rộng còn chậm và gặp nhiều khó khăn.Trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao cần chú ý và thận trọng với nguy cơ chuyển đổi sang sản xuất nông nghiệp công nghệ cao theo kiểu "phong trào", không thực chất, thiếu bền vững. Thậm chí lạm dụng chính sách đầu tư không có hiệu quả làm thất thoát nguồn lực của nhà nước, của xã hội, gây mất lòng tin của người dân.Sản xuất nông nghiệp công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn, nhưng người dân lại thiếu vốn để sản xuất, việc tiếp cận các nguồn vốn vay là khó. Phần lớn sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đều bán tự do ngoài thị trường thông qua các thương lái, chỉ có một số cơ sở sản xuất quy mô hàng chục tấn sản phẩm/vụ trở lên mới ký hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm. Những hộ sản xuất nhỏ hoàn toàn phụ thuộc vào doanh nghiệp, nếu thị trường thuận lợi, doanh nghiệp tăng thu mua, gặp khó khăn thì… bỏ rơi người sản xuất. Do vậy, sản phẩm nông nghiệp sức cạnh tranh thấp ngay trên thị trường tỉnh nhà. Một số vùng sản xuất chuyên canh chưa được quy hoạch dẫn đến tính bền vững không cao, gây khó khăn cho các hộ nông dân và doanh nghiệp đầu tư kinh doanh, sản xuất. III. Nhiệm vụ, giải pháp phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở tỉnh Ninh Bình1. Nhiệm vụĐầu tư kết cấu hạ tầng, kỹ thuật cho phát triển ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp. Nhập một số công nghệ cao trong nông nghiệp từ nước ngoài mà trong nước chưa có; tổ chức thử nghiệm, làm chủ và thích nghi vào điều kiện sinh thái và thực tế sản xuất của tỉnh. Xây dựng và thực hiện các mô hình điểm, dự án thử nghiệm ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp để trình diễn, nhân rộng. Xây dựng các vùng nông nghiệp tập trung, ứng dụng công nghệ cao kết hợp du lịch nông nghiệp.Hỗ trợ các doanh nghiệp có tiềm năng, phát triển, trở thành doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao; thực hiện nghiên cứu, chọn tạo, chuyển giao công nghệ, sản xuất kinh doanh giống cây trồng và các vật nuôi có chất lượng, năng suất, giá trị gia tăng cao; Đến năm 2020 có ít nhất 1 đến 3 doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao.2. Giải pháp phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở tỉnh Ninh BìnhGiải pháp về quy hoạch: Tập trung rà soát, điều chỉnh các quy hoạch ngành, lĩnh vực và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để cơ cấu lại quỹ đất, cơ cấu lại sản phẩm, trong đó chú trọng đến tính kết nối vùng, liên vùng, tích tụ ruộng đất, tạo quỹ đất thu hút đầu tư của doanh nghiệp và quỹ đất dành cho các hoạt động ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp. Quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp cần đồng bộ giữa đất sản xuất với hệ thống nước tưới, kênh mương, đường, điện... Kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, tạo thuận lợi cho quá trình tích tụ ruộng đất, nghiên cứu, xem xét đề xuất có chính sách để nông dân góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp; rà soát, hoàn thiện chính sách ưu đãi về đất đai để thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Giải pháp về khoa học công nghệ: Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật mới, nhất là công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; triển khai các mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mới, công nghệ cao trong các lĩnh vực của nông nghiệp, trước mắt tập trung cho rau, hoa, chăn nuôi lợn, tôm,...Tăng cường hợp tác với các Trường đại học, các Viện, Trung tâm nghiên cứu khoa học nghiên cứu thử nghiệm, ứng dụng và chuyển giao công nghệ tiên tiến vào sản xuất trồng trọt, chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản. Hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân, đặc biệt là trang trại, Hợp tác xã, doanh nghiệp nghiên cứu, ứng dụng, thử nghiệm các loại giống cây trồng, vật nuôi mới; quy trình sản xuất, thâm canh... ứng dụng hiệu quả vào thực tiễn sản xuất.Đào tạo nguồn nhân lực: Thu hút cán bộ trình độ cao phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn. Tập huấn bồi dưỡng nâng cao năng lực cán bộ Hợp tác xã, các chủ trang trại về quản lý tài chính, sản xuất kinh doanh, ứng dụng khoa học công nghệ, quản lý chất lượng gắn với chế biến, tiêu thụ sản phẩm, bảo vệ môi trường. Tập huấn nâng cao năng lực, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật mới cho nông dân trong tiếp cận, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, bảo quản, chế biến nông, lâm, thủy sản.Hỗ trợ phát triển thị trường, xúc tiến đầu tư, xúc tiến thương mại sản phẩm nông sản trong và ngoài nước, góp phần thúc đẩy tiêu thụ nông sản, nhất là các sản phẩm chủ lực có khối lượng hàng hóa lớn. Hỗ trợ các trang trại, Hợp tác xã, các hộ sản xuất liên kết với nhau hoặc liên kết với các doanh nghiệp, các cửa hàng, siêu thị để cung ứng các dịch vụ đầu vào sản xuất, hoặc tiêu thụ nông sản, thực phẩm. Đẩy mạnh công tác dự báo thị trường nông sản, truyền thông, quảng bá, giới thiệu thương hiệu, sản phẩm, sự kiện ở trong và ngoài nước có liên quan đến sản phẩm nông nghiệp của tỉnh. Tăng cường thông tin, tuyên truyền, giới thiệu trên các phương tiện thông tin đại chúng và Internet. Tăng cường liên kết, xúc tiến thương mại giữa các tỉnh, thành phố trong việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông sản, nhất là các sản phẩm nông nghiệp an toàn, ứng dụng công nghệ cao.Phát triển dịch vụ nông nghiệp: Tập trung chỉ đạo, hướng dẫn, đổi mới và phát triển mạnh hệ thống dịch vụ công theo chuỗi giá trị sản phẩm (từ giống, bảo vệ thực vật, thú y, khuyến nông, kiểm tra chất lượng nông sản, thị trường tiêu thụ...). Củng cố và phát triển các tổ chức dịch vụ nông nghiệp phục vụ cho phát triển sản xuất đi kèm với cơ chế kiểm tra nâng cao chất lượng dịch vụ cung ứng giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản; cung ứng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, làm đất, thu hoạch, tiêu thụ và chế biến sản phẩm nông lâm thủy sản; đẩy mạnh phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá.Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất tiến bộ, nhất là mô hình trang trại; khuyến khích tạo điều kiện để các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, đặc biệt là đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ sạch và phát triển trang trại trên địa bàn tỉnh như có chính sách ưu đãi về thuế, đất đai và hỗ trợ tìm kiếm thị trường xuất khẩu, xây dựng thương hiệu sản phẩm… Nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước trong việc kiểm soát quy chuẩn chất lượng các sản phẩm nông nghiệp được minh bạch, tin cậy và khuyến khích đầu tư, sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp sạch với đặc thù giá thành cao; xử lý nghiêm minh các hành vi gian lận, vi phạm pháp luật; coi trọng dự báo và cung cấp thông tin thường xuyên về cung - cầu, giá cả thị trường trong nước và thế giới; hỗ trợ tuyên truyền, tiếp thị, quảng bá để tạo thương hiệu quốc gia, thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao.Phát triển nông nghiệp công nghệ cao là xu hướng sản xuất tất yếu trong giai đoạn hiện nay nhằm hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, tạo điều kiện ứng dụng khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa, tự động hóa vào sản xuất tăng giúp năng suất, chất lượng sản phẩm, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới, cải thiện đời sống người dân nông thôn, đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới. Do vậy, cần triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp và có những chính sách hợp lý nhằm khuyến khích việc ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp trên địa bàn tỉnh phát triển.
TS. Trần Hồng Quảng, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh
Đọc nhiều
1.
Tin cùng chuyên mục
