Nho Quan: Để cây công nghiệp là cây xóa đói, giảm nghèo

Ở huyện Nho Quan, cây công nghiệp hàng năm được đưa vào trồng, phát triển chủ lực vẫn là cây mía. Do chất đất ở đây tốt, tầng đất canh tác sâu, đảm bảo cho cây mía sinh trưởng, năng suất cao, năng suất trung bình đạt 580 tạ/ha, giá trị ước đạt trên 15 triệu đồng/ha. Ưu thế của cây mía là chi phí về giống, vốn, phân bón, chăm sóc ít, trong khi đó lại có thể trồng 1 lần nhưng cho thu hoạch 3 vụ.  Mặt khác, vấn đề đầu ra cho sản phẩm mía dễ tiêu thụ trên thị trường, là nguồn nguyên liệu chính cung cấp cho Nhà máy Mía đường Việt - Đài (Thanh Hóa). Từ những thuận lợi đó, những năm gần đây, người dân trong vùng đã tập trung cải tạo diện tích hoang hóa, thay thế những cây trồng năng suất thấp bằng cây mía nên diện tích mía tăng lên đáng kể, nhất là những xã vùng cao như Phú Long, Kỳ Phú…

Trong năm 2007, diện tích trồng mía trong huyện đạt gần 1.200 ha, đến năm 2008 ước đạt trên 2.200 ha. Cùng với cây mía, cây sắn cũng đang được người dân ở các xã vùng cao Phú Long, Sơn Lai, Quỳnh Lưu, Quảng Lạc… khôi phục và mở rộng ra nhiều. Nếu năm 2007, toàn huyện trồng được 865 ha, thì đến năm 2008 ước trồng được gần 1 nghìn ha. Sắn là loại cây chịu được những điều kiện khắc nghiệt của thời tiết, địa hình, kể cả những diện tích đất đồi có độ dốc 10 độ vẫn sinh trưởng tốt. Nhân dân đã đưa vào trồng giống có năng suất cao, trung bình khoảng 800 kg/sào, giá trị ước đạt 650.000 đồng/sào/năm.  Việc tiêu thụ sản phẩm sắn trên địa bàn cũng không mấy khó khăn do Nhà máy Chế biến tinh bột sắn ELMACO đóng chân tại xã Sơn Lai đứng ra cung cấp giống, phân bón và mua lại sản phẩm cho nông dân. Tuy nhiên, diện tích cây sắn bị hạn chế, không được mở rộng vì chỉ được trồng trên đất tận dụng. Ngoài ra, cây dứa cũng được bà con nông dân ở một số xã đưa vào trồng trong thời gian gần đây để cung cấp nguyên liệu cho Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao.  Từ năm 2007 đến nay, diện tích trồng dứa trên địa bàn đã đạt gần 1.100 ha. Nhưng sau một thời gian trồng, do sự phối hợp không chặt chẽ giữa người dân và Công ty nên kỹ thuật, giống, năng suất, chất lượng cây trồng không cao, sâu bệnh nhiều, sản phẩm tiêu thụ chậm nên một số hộ dân không mặn mà đưa vào trồng.

Hằng năm, Nho Quan còn tích cực đẩy mạnh diện tích cây công nghiệp ngắn ngày như đỗ tương và lạc ở vùng có nhiều diện tích bán sơn địa, đất sỏi, cát pha thuận lợi cho việc trồng cây lạc. Nắm bắt điều đó, nhân dân đã không ngừng thâm canh, trung bình mỗi năm toàn huyện trồng được gần 2.400 ha lạc, năng suất đạt từ 60-70 kg/sào/vụ. Tuy nhiên, có một nghịch lý là năng suất, sản lượng lạc ngày một tăng nhưng nông dân lại phải chịu cảnh rớt giá, thu nhập không đáng kể, song vẫn phải canh tác, sản xuất vì không có cây khác hiệu quả hơn thay thế.

Đối với cây đỗ tương, từ khi có Nghị quyết 03 của Tỉnh ủy về việc đẩy mạnh trồng cây vụ đông thì diện tích tăng lên đáng kể, không chỉ dừng lại ở đất màu mà còn được nhân rộng ra đất 2 lúa, đất lúa màu. Mỗi năm trên địa bàn cũng phát triển thêm hàng trăm ha đỗ tương. Có thể thấy, những cây công nghiệp ở Nho Quan được đưa vào đa dạng nhưng chưa có quy mô và khó được phát triển rộng.  Nguyên nhân cản trở là do người dân chưa mạnh dạn tập trung canh tác các loại cây trồng này vì địa hình phức tạp, hệ thống tưới tiêu ở những diện tích vùng cao gặp khó khăn nên ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất, sản lượng. Bên cạnh đó, việc tiêu thụ sản phẩm phụ thuộc nhiều vào thị trường nên giá cả không ổn định. Nho Quan lại là vùng "sống chung với lũ", hàng năm chịu thiệt hại nặng từ thiên tai nên diện tích lạc, đỗ tương trồng trên đất 2 lúa, đất lúa màu bị mất nhiều, người dân không muốn đẩy mạnh trồng, mở rộng diện tích.

Cây công nghiệp trên địa bàn Nho Quan thực sự là cây xóa đói, giảm nghèo, nếu có hướng đầu tư cụ thể để phát triển sẽ là nguồn thu nhập đáng kể, góp phần quan trọng nâng cao mức sống cho nhân dân. Thiết nghĩ, ngành chức năng và huyện cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ để vận động nhân dân tiếp tục đẩy mạnh những cây đang có lợi thế phát triển như mía, sắn; có biện pháp tháo gỡ khó khăn, tìm đầu ra cho sản phẩm để những cây công nghiệp như dứa, lạc trên địa bàn phát triển, cho hiệu quả kinh tế cao hơn.

Hoàng Tâm