Theo số liệu theo dõi cập nhật diễn biến tài nguyên rừng và đất lâm nghiệp, trên địa bàn huyện Nho Quan có tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp là 18 nghìn ha. Trong đó, rừng đặc dụng là 11.200ha, rừng phòng hộ là 3.300ha, rừng sản xuất là 2.800ha, rừng ngoài đất quy hoạch lâm nghiệp là khoảng 600ha.
Theo đại diện Ban quản lý rừng phòng hộ huyện Nho Quan cho biết, có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến cháy rừng: Diện tích rừng trên địa bàn không tập trung, các loại rừng, nhất là rừng phòng hộ và rừng sản xuất còn đan xen lẫn nhau. Nhiều diện tích rừng xen kẽ với diện tích đất sản xuất nông nghiệp, có dân cư sinh sống hàng ngày vào rừng kiếm củi, đốt nương làm rẫy, chăn thả gia súc, săn bắn, sử dụng lửa không đúng quy định.
Ngoài ra, một số khu, điểm du lịch nằm trong rừng, du khách vào thăm quan du lịch sử dụng lửa bất cẩn rất dễ gây ra cháy rừng. Mùa cháy rừng trên địa bàn huyện Nho Quan nói chung tập trung chủ yếu vào mùa khô từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau, mùa hè thường xảy ra cháy rừng vào các thời điểm nắng nóng kéo dài từ tháng 6 đến tháng 8, nguy cơ cháy rừng luôn ở cấp III, IV có lúc lên đến cấp V, cấp cực kỳ nguy hiểm.
Trong năm 2018, trên địa bàn huyện Nho Quan xảy ra 3 vụ cháy rừng với tổng diện tích gần 2ha, xảy ra trên địa bàn các xã Xích Thổ, Kỳ Phú và Phú Lộc. Do thực hiện nghiêm phương án phòng cháy, chữa cháy rừng theo phương châm "4 tại chỗ" nên các vụ cháy rừng đều được phát hiện sớm, kịp thời huy động lực lượng dập tắt đám cháy.
Để sẵn sàng ứng phó với những nguy cơ cháy rừng xảy ra trong mùa hanh khô, góp phần thực hiện tốt công tác phòng chống thiên tai năm 2019, huyện Nho Quan đã chỉ đạo các ngành liên quan, tập trung xây dựng phương án phòng cháy và chữa cháy rừng; trong đó phân vùng cụ thể, xác định rõ các trọng điểm cháy rừng, giả định các tình huống có thể xảy ra, đồng thời chỉ rõ những việc làm cụ thể ở cấp xã, cấp huyện.
Xã Xích Thổ là một trong 8 địa bàn trọng điểm cháy rừng của huyện Nho Quan. ở đây, rừng chủ yếu trồng thông nhựa và rừng khoanh nuôi núi đá. Theo ông Bùi Tuấn Vương, Chủ tịch UBND xã Xích Thổ cho biết: Để thực hiện tốt nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy rừng năm 2019, xã đã thành lập Ban chỉ đạo cấp xã, lên phương án cụ thể dựa trên đặc điểm địa hình, diện tích rừng mà địa phương quản lý, phương án tổ chức và huy động lực lượng, sẵn sàng điều động khi có tình huống xảy ra, đảm bảo phương châm "4 tại chỗ".
Năm 2018, trên địa bàn xã xảy ra 2 vụ cháy rừng phòng hộ. Ngay sau khi xảu ra cháy rừng, Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai xã đã chủ động huy động lực lượng, phương tiện cùng với sự hỗ trợ lực lượng của huyện đã khẩn trương dập tắt được đám cháy. Tuy nhiên, đám cháy cũng đã làm thiệt hại gần 1ha rừng thông. Qua sự việc cháy rừng đã xảy ra, Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai xã đã tổ chức họp bàn, phân tích và nhận định những nguyên nhân xảy ra cháy rừng.
Qua đó, chúng tôi nhận ra rằng, những vụ cháy rừng xảy ra trong những năm gần đây đều là cháy rừng phòng hộ, là rừng do Ban quản lý rừng phòng hộ của huyện và UBND xã quản lý, chứ không cháy rừng sản xuất của các hộ dân đã được giao đất, giao rừng. Từ đó cho thấy, việc khoán bảo vệ rừng cho người trông coi chưa đảm bảo, rừng một nơi nhưng người nhận khoán trông coi lại ở một nơi.
Một khó khăn nữa chính là phương tiện phòng cháy, chữa cháy rừng của xã đều là phương tiện thô sơ, không đảm bảo cho việc dập tắt hoàn toàn các đám cháy. Nếu đợi các phương tiện của huyện di chuyển đến nơi xảy ra cháy cần một khoảng thời gian, trong lúc đó thì một số diện tích rừng đã bị tàn phá do đám cháy.
Thiết nghĩ, bên cạnh việc chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện cần thiết cho công tác phòng cháy, chữa cháy rừng, huyện Nho Quan tiếp tục chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức phòng cháy và nâng cao kiến thức của cộng đồng về công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Qua đó góp phần hạn chế một nguyên nhân chủ quan gây cháy rừng là do con người gây ra.
Thái Học