Hiện nay, quy mô trường, lớp các cấp học được duy trì ổn định, đáp ứng nhu cầu của nhân dân; chất lượng phổ cập giáo dục, xóa mù chữ được củng cố vững chắc và nâng cao; tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non trẻ em 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục THCS mức độ 2 và xóa mù chữ mức độ 2; duy trì tốt sỹ số học sinh, có nhiều giải pháp hạn chế học sinh bỏ học, quan tâm huy động trẻ khuyết tật ra lớp học hòa nhập với tỷ lệ cao. Cơ sở vật chất, trang thiết bị ngày càng được tăng cường đáp ứng yêu cầu dạy và học, tỷ lệ phòng học kiên cố toàn ngành đến nay đạt 85,4%. Ngành đã tích cực phối hợp với các địa phương chỉ đạo xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới và việc củng cố, duy trì nâng cao mức độ chuẩn đạt được sau 5 năm. Toàn tỉnh có 81,5% trường mầm non đạt chuẩn mức độ 1, có 9,3% trường đạt chuẩn mức độ 2; 100% trường tiểu học đạt chuẩn mức độ 1, có 60% trường đạt chuẩn mức độ 2; có 78,2% trường THCS và 33,3% trường THPT đạt chuẩn quốc gia. Cùng với đó, ngành chỉ đạo triển khai có hiệu quả việc bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ cán bộ, giáo viên. Tổ chức nhiều chuyên đề, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cốt cán của tỉnh và hầu hết cán bộ, giáo viên các cấp học ở các bộ môn. Khuyến khích và tạo điều kiện cho cán bộ, giáo viên đi học tập nâng cao trình độ chuyên môn. Đến nay, có 99,9% cán bộ, giáo viên đạt chuẩn về trình độ đào tạo, trong đó tỷ lệ trên chuẩn đạt 82,06%. Ngành đã thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá học sinh; chú trọng giáo dục đạo đức, kỹ năng sống; duy trì, củng cố có hiệu quả các hoạt động giáo dục truyền thống như chào cờ đầu tuần, thể dục giữa giờ; phong trào văn hóa, thể dục tiếp tục được đẩy mạnh trong các nhà trường. Chú trọng việc tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh giỏi; chỉ đạo, tổ chức các kỳ thi đảm bảo tốt các yêu cầu an toàn, nghiêm túc, đúng quy chế. Nổi bật là kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia THPT 2017.
Trên cơ sở kết quả kỳ thi chọn học sinh giỏi lớp 12 THPT cấp tỉnh tổ chức tháng 10/2016, Sở Giáo dục và Đào tạo đã thành lập đội dự tuyển, chỉ đạo ôn luyện, thi chọn đội tuyển chính thức, tập huấn cho kỳ thi học sinh giỏi quốc gia tổ chức tháng 1/2017. Ninh Bình có 66 học sinh dự thi 10 môn, giành được 45 giải, chiếm tỷ lệ 68,2%, trong đó có 10 giải Nhì, 13 giải Ba và 22 giải Khuyến khích. Có 3 học sinh của tỉnh được Bộ Giáo dục và Đào tạo lựa chọn tham dự kỳ thi chọn đội tuyển Olympic quốc gia năm 2017 dự thi quốc tế, gồm 1 học sinh đạt giải Nhì môn Vật lý và 2 học sinh đạt giải Nhì môn Sinh học.
Đối với cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học, được Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động tổ chức lần đầu từ năm 2013, đến nay đã trở thành kỳ thi thường niên. ở cấp tỉnh, có 92 dự án của 155 học sinh từ lớp 9 đến lớp 12 dự thi. ở cấp quốc gia, có 3/6 dự án đạt giải, trong đó dự án Máy hỗ trợ tập cầu lông của 2 học sinh Hứa Phương Nam và Võ Thị Phương Thảo, Trường THCS Sơn Hà (Nho Quan) đạt giải Nhất lĩnh vực kỹ thuật cơ khí, giải Ba toàn cuộc; dự án Mũ bảo hiểm tự cầu cứu, tự lọc không khí của học sinh Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy đạt giải Nhì lĩnh vực vật lí và thiên văn; dự án Máy sấy đa năng - thông minh, tiết kiệm năng lượng của học sinh Trường THCS Đinh Tiên Hoàng (thành phố Ninh Bình) đạt giải Khuyến khích lĩnh vực năng lượng vật lý. Mặc dù chỉ có 50% số dự án tham gia đạt giải nhưng đây là kỳ thi đầu tiên Ninh Bình có học sinh đạt giải Nhất.
Các cuộc thi học sinh giỏi khác như giải toán trên máy tính cầm tay dành cho học sinh lớp 9 THCS, lớp 12 THPT, GDTX cấp quốc gia; thi giải Toán qua Internet cấp quốc gia; thi Olympic tiếng Anh trên Internet cấp quốc gia; thi chọn học sinh giỏi lớp 12 THPT, GDTX cấp tỉnh; thi chọn học sinh giỏi lớp 9 THCS cấp tỉnh và thi chọn học sinh giỏi tỉnh khối các trường có đào tạo trung cấp chuyên nghiệp… với hàng nghìn học sinh tham gia dự thi, đoạt nhiều giải thưởng, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phong trào giảng dạy và học tập trong các nhà trường.
Cùng với các cuộc thi văn hóa được tổ chức định kỳ hàng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo còn phát động các cuộc thi khác tạo sân chơi bổ ích khuyến khích học sinh tham gia, tôn vinh học sinh giỏi, học sinh có năng khiếu văn nghệ, thể thao ở các cấp học, góp phần giáo dục toàn diện học sinh.
Tiêu biểu như cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh trung học; Hội thi "Giai điệu tuổi hồng" cấp tỉnh lần thứ X; Thi sáng tác thơ, truyện ngắn của giáo viên, học sinh ngành Giáo dục và Đào tạo; Hội thi thể dục thể thao học sinh trung học cấp tỉnh; Hội thao Giáo dục quốc phòng - an ninh học sinh THPT toàn quốc lần thứ II năm 2017…, thu hút hàng nghìn học sinh tham gia, đạt nhiều giải cao, trở thành một trong những tỉnh, thành phố có thành tích cao ở khu vực Duyên hải và Đồng bằng sông Hồng.
Để tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi trong các năm học tiếp theo, ngành Giáo dục tiếp tục tham mưu cho các cấp chính quyền tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong tình hình hiện nay; làm tốt công tác tuyển dụng, sắp xếp, bố trí đội ngũ giáo viên đủ số lượng, chủng loại theo quy định; khuyến khích, tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ giảng dạy, tạo nền tảng, cơ sở vững chắc cho nền giáo dục tỉnh nhà nói chung và việc phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng.
Tiếp tục triển khai thực hiện Đề án xây dựng trường THPT chuyên tỉnh Ninh Bình; đồng thời có các giải pháp thu hút học sinh giỏi trong tỉnh vào học tại trường THPT chuyên của tỉnh; đổi mới nội dung, cách thức tổ chức các kì thi học sinh giỏi tỉnh, thi tuyển sinh vào trường THPT chuyên bảo đảm đánh giá khách quan, chính xác năng lực học sinh, phát hiện được tiềm năng, năng khiếu học sinh; chú trọng giải pháp tuyển chọn và tập huấn đội tuyển học sinh giỏi tỉnh dự thi cấp quốc gia; tiếp tục thực hiện tốt chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với học sinh giỏi và giáo viên có thành tích bồi dưỡng học sinh giỏi.
Cùng với đó phối hợp chặt chẽ với Hội Khuyến học các cấp, Quỹ Khuyến học, khuyến tài các địa phương và các tổ chức xã hội huy động các nguồn lực động viên về vật chất và tinh thần cho học sinh; tạo sự hưởng ứng đồng thuận của gia đình và xã hội cùng ngành Giáo dục và Đào tạo chăm lo công tác đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
Mỹ Hạnh