Nếp sống văn minh trước thách thức lớn

Ai cũng nghĩ bệnh tả bùng phát, lây nhanh nhiều người mắc, đã lùi vào dĩ vãng cùng với cái thời dân ta nghèo khổ thiếu thốn đủ bề, mặt bằng dân trí thấp, xóm làng ao tù nước đọng, sinh sống quá mất vệ sinh. Vậy mà nay lại xảy dịch tiêu chảy bùng phát vì khuẩn, trong đó có cả khuẩn phẩy tả, mà bệnh tả nay đã hơn trăm người mắc và nguy cơ lây lan tả được cảnh báo là có thể còn tăng cao nữa. Ðáng sửng sốt nữa, là tiêu chảy bắt đầu phát hiện lại ở Thủ đô Hà Nội và các vùng lân cận, nơi dân trí khá cao và nếp sống dân cư vẫn được các vùng nông thôn sâu, miền núi coi là đang tiến tới văn minh, đáng học hỏi. Rõ ràng là nếp sống mới thời hiện đại không nhất thiết tỷ lệ thuận với kinh tế tăng trưởng, đời sống vật chất khá lên,  khi mà ý thức của mỗi  người tự bảo vệ mình, cũng như đạo đức sản xuất, kinh doanh. Không ít người làm hàng ăn uống càng tùy tiện hơn trong việc bảo đảm vệ sinh thực phẩm. Muốn ăn lãi nhiều, dùng cả thịt thà ôi thiu, thêm gia vị, thậm chí hóa chất cho "dậy mùi" lừa khách. Rau sống thì đã không phải rau sạch lại rửa qua loa cho đỡ tốn công, tốn nước. Nước chấm, mắm tôm  thì có khi pha nước máy, nước giếng cho "tiết kiệm", v.v. Miếng ăn vào miệng, không sạch sẽ thì "phải tội" - ông cha ta dạy thế, nhưng những hàng quán  hám lợi hơn là nghĩ gì đến an toàn cho khách, chẳng bận tâm! Nhiều cơ sở chế biến thực phẩm, kể cả các món không qua nấu chín như nem, nộm, các loại nước chấm..., không bảo đảm các tiêu chuẩn VSATTP, thậm chí dùng nước ao, nước giếng; bếp núc thì ẩm thấp, hôi hám, quần áo tay chân thì bẩn; chưa bị lực lượng, kiểm tra sờ đến, vẫn cứ ngày ngày tung ra thị trường những món ăn nhiễm khuẩn. Rồi là không ít người bán xỉ ăn gian bằng cách "tái chế" thực phẩm an toàn cho khối lượng nhiều ra, thậm chí pha loãng cả nước mắm, mắm tôm (mà mắm tôm loãng không đủ tỷ lệ 20% muối thì không tiệt khuẩn), cứ thế mà đẩy hàng đến những nơi bán lẻ, làm hại đông đảo người tiêu dùng. Người sản xuất, kinh doanh, các hàng quán ăn uống thừa mánh khóe nhưng thiếu lương tâm, ham ăn gian nhiều hơn là ăn lãi sòng phẳng nhờ chất lượng hàng, đã vừa "phải tội" với người tiêu dùng là đồng bào của mình, lại tự gây nguy cơ tự mình làm mình sập tiệm một khi luật pháp phát hiện và xử lý. Họ cũng làm hại lây  những người sản xuất, kinh doanh tử tế, như hiện thấy nhiều cơ sở làm mắm tôm, mắm tép ngon, an toàn đang phải ngừng hoạt động, kéo theo nhiều người buôn bán nghiêm chỉnh  mặt hàng này chịu thiệt theo. Ðáng báo động nữa, là ô nhiễm môi trường nước (sông ngòi, kênh rạch, ao hồ, đồng ruộng...), không khí, mặt đất, đường sá, không chừa bệnh viện, trường học, công sở, đặc biệt đáng sợ là chợ búa, bến tàu, bến xe..., ngày càng nghiêm trọng. Có nghĩa là mầm mống đủ các loại bệnh tật, kể cả các bệnh dễ bùng phát thành dịch cho người và gia súc, gia cầm, đang bủa vây cả cộng đồng, càng đô thị đông đúc càng có nguy cơ lớn. Mà ô nhiễm môi trường, có lý do khách quan, chẳng hạn hạ tầng kỹ thuật, dịch vụ môi trường bất cập, hoặc những vùng bị thiên tai lũ lụt, nhưng chủ yếu do chính con người thiếu ý thức gây ra. Dường như ngày càng đông  dân ta nay có thêm thói quen "chung sống với rác", "chung sống với ô nhiễm", nên đâu đâu cũng thấy không ít người thản nhiên xả rác nơi công cộng, thản nhiên ăn uống nhậu nhẹt vỉa hè có khi bên kênh rạch, cống rãnh hôi hám. Ngày càng đông người "thản nhiên" như thế nên những cuộc vận động, những cố gắng tạo ra nếp sống từng khu dân cư và toàn xã hội tự giác làm sạch môi trường sống quanh mình, hiệu quả không là mấy. Tóm lại, nếp sống mới hiện nay, mà nổi lên là nếp sống hợp vệ sinh, đang bị thách thức lớn, nóng bỏng. Chẳng những an toàn sức khỏe, mà ngay cả những đặc sắc về văn hóa ẩm thực dân tộc, nay cũng bị đe dọa mất còn. Tuyên truyền, vận động, thuyết phục bằng nhiều cách thức sinh động, thường xuyên, bền bỉ, đi đôi với phổ biến, hướng dẫn kiến thức cần thiết nhất về vệ sinh phòng bệnh, sơ cứu, cấp cứu... trước những loại bệnh, dịch nguy cơ cao nhất, để thức tỉnh ý thức cá nhân tự bảo vệ cũng như ý thức vì lợi ích toàn xã hội, bao giờ cũng quan trọng hàng đầu giúp mỗi người tự bảo vệ và góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tăng cường hoạt động kiểm tra, xử phạt nghiêm minh đối với vi phạm VSATTP và ô nhiễm môi trường.

Nhi Anh