Nâng cao ý thức pháp luật và cảnh giác trước tin giả, tin sai sự thật

Trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay, đặc biệt là trên không gian mạng, tin giả, tin sai sự thật, nhất là những nội dung tin giả, xuyên tạc, bôi nhọ, hạ thấp uy tín của cán bộ, lãnh đạo các cấp đang là một vấn nạn nhức nhối, gây ra những hệ lụy khôn lường. Những thông tin độc hại này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, danh dự của tổ chức và cá nhân lãnh đạo, mà còn gây hoang mang dư luận, làm suy giảm niềm tin của nhân dân. Nghiêm trọng hơn, thông tin độc hại còn tạo cơ hội cho các thế lực thù địch lợi dụng, kích động, chống phá, xuyên tạc chế độ, gây mất an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Do đó, việc đấu tranh với tin giả, tin sai sự thật không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan chức năng, mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội.

Khi sự thật bị bóp méo

Tin giả, tin sai sự thật, bản chất là những thông tin không có thật hoặc được thêm bớt, thay đổi bản chất của sự việc, hiện tượng, có sự pha trộn thông tin thật, giả, thậm chí là hoàn toàn bịa đặt.

Những tin giả, tin sai sự thật thường được tạo ra bởi những đối tượng có động cơ xấu, với mục đích phá hoại, gây mất đoàn kết nội bộ hoặc làm suy giảm niềm tin của Nhân dân vào các cơ quan chức năng, đội ngũ cán bộ. Thủ đoạn của chúng không mới nhưng rất tinh vi: thường là cắt ghép thông tin, bóp méo ngữ cảnh, đưa ra những cáo buộc vô căn cứ hoặc lợi dụng một phần sự thật để xuyên tạc toàn bộ vấn đề. Những thông tin này thường thiếu kiểm chứng, không có nguồn gốc rõ ràng và được phát tán nhanh chóng trên các nền tảng mạng xã hội - kênh thông tin không chính thống, khó kiểm soát.

Khi thông tin sai sự thật lan truyền, đặc biệt là những thông tin liên quan đến lãnh đạo đã gây rối loạn thông tin, làm ảnh hưởng đến sự ổn định xã hội và làm tổn hại đến danh dự, uy tín của tổ chức, cá nhân, nhất là những người đang làm công tác lãnh đạo, quản lý; gây hoang mang trong dư luận, tiềm ẩn nguy cơ làm xói mòn niềm tin xã hội. Khi môi trường thông tin nhiễu loạn, thiếu tin cậy có thể ảnh hưởng tiêu cực đến đầu tư, kinh doanh, cản trở các nỗ lực phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thời gian gần đây, khi cả nước đang thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy, một số đối tượng đã lợi dụng sức mạnh lan truyền của mạng xã hội để tổ chức các hoạt động phát tán tin giả về phương án sáp nhập các tỉnh, thành phố, nhằm gây nhiễu loạn xã hội, chống phá Đảng, Nhà nước; tung tin nửa hư, nửa thực, thậm chí vu khống nhằm bôi nhọ, triệt hạ người khác, làm xói mòn niềm tin trong xã hội, phá hoại cuộc cách mạng, gây phức tạp tình hình ANTT tại địa phương. 

Trong khi đó, tiếp nhận thông tin một cách thụ động, thiếu kiểm chứng không chỉ khiến nhiều người dễ dàng trở thành nạn nhân của tin giả mà còn vô tình tiếp tay cho kẻ xấu phát tán thông tin độc hại. Câu chuyện của N.G.K, sinh năm 2002, trú tại xã Trường Yên, thành phố Hoa Lư là một minh chứng. Gần đây, trước thông tin về việc thực hiện chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, N.G.K đã sử dụng tài khoản Facebook cá nhân tham gia bình luận trên trang Fanpage "Beat Hà Nam" với nội dung bịa đặt, xuyên tạc một số nội dung về lịch sử, đất và người của địa phương khác, gây chia rẽ tình cảm, mối đoàn kết giữa cán bộ và Nhân dân các địa phương, gây bức xúc trong dư luận xã hội…

Trước hành vi này, ngày 26/4/2025, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh) đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính số tiền 5 triệu đồng đối với N.G.K về hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc trên mạng xã hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh…

N.K.G chỉ là một trong số 20 trường hợp đã bị cơ quan chức năng của tỉnh xử phạt hành chính trong 6 tháng đầu năm 2025 do có các hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc trên mạng xã hội.

Hành động quyết liệt từ cơ quan chức năng

Theo thông tin từ Công an tỉnh: Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động đang lợi dụng triệt để không gian mạng để tiến hành tuyên truyền thông tin xấu, độc nhằm chống phá Đảng, Nhà nước. Bên cạnh đó, một số đối tượng phát tán thông tin giả, sai sự thật, có nội dung phản cảm, bôi nhọ danh dự, làm ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức, cá nhân, trong đó có đội ngũ lãnh đạo các cấp, tạo dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến ANTT.

Trước tình hình đó, các lực lượng chức năng thuộc Công an tỉnh đã làm tốt công tác tham mưu, huy động các lực lượng trong hệ thống chính trị tham gia tích cực công tác đấu tranh phản bác, góp phần đẩy lùi các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch, vô hiệu hóa các âm mưu, thủ đoạn phá hoại tư tưởng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng... Cùng với đó, chủ động bố trí lực lượng thường xuyên bám sát địa bàn, phối hợp thực hiện ngăn chặn, xử lý thông tin vi phạm pháp luật trên mạng; tăng cường phối hợp tuyên truyền sâu rộng nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong chủ động, tự phòng, tự quản, tự bảo vệ, phòng chống tin giả, tin sai sự thật, thông tin xấu độc.

Lãnh đạo Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh) cho biết: Đối với những trường hợp có tính chất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến an ninh trật tự hoặc bôi nhọ, xuyên tạc có chủ đích, các cơ quan điều tra sẽ khởi tố vụ án hình sự theo đúng quy định của pháp luật.

Cùng với lực lượng công an, thời gian qua, cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực truyền thông cũng đã tích cực vào cuộc nhằm góp phần ngăn chặn, xử lý thông tin xấu, độc trên không gian mạng. Từ đầu năm 2024 đến tháng 3/2025, Sở Thông tin và Truyền thông chỉ đạo Phòng Thông tin, Báo chí và Xuất bản triển khai thường xuyên rà soát, theo dõi, phát hiện, xử lý kịp thời các thông tin liên quan đến tỉnh Ninh Bình trên mạng Internet. Trong đó, đã phát hiện và yêu cầu người quản trị các trang Fanpage Facebook và chủ tài khoản Facebook gỡ bỏ 125 tin, bài, video, hình ảnh… có nội dung không đúng quy định, sai sự thật, kích động, gây hoang mang cho người dân trên Internet và mạng xã hội…

Đồng thời, chỉ đạo Thanh tra Sở chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tiến hành thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động đối với 56 đối tượng (là các doanh nghiệp, đơn vị, cá nhân trên các lĩnh vực bưu chính, viễn thông, Internet, báo chí, xuất bản, phát hành…); xử phạt hành chính 36 đối tượng với tổng số tiền hơn 223 triệu đồng, trong đó xử phạt 22 chủ tài khoản của mạng xã hội với số tiền 147 triệu đồng về các hành vi vi phạm các quy định về: sử dụng Fanpage, mạng xã hội đăng tải thông tin xuyên tạc, sai sự thật lịch sử; cung cấp thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân; cung cấp thông tin không phù hợp với thuần phong mỹ tục; thu thập, xử lý thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai quy định; chia sẻ thông tin sai sự thật, vu khống tổ chức, cá nhân…, góp phần làm ổn định tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Đồng chí Đinh Tiến Quang, Trưởng phòng Thông tin, Báo chí và Xuất bản - Sở Văn hoá và Thể thao (Phòng Thông tin, Báo chí và Xuất bản được sáp nhập từ Sở Thông tin và Truyền thông về Sở Văn hoá và Thể thao từ ngày 1/3/2025) cho biết: Thời gian qua, Phòng Thông tin, Báo chí và Xuất bản đã tích cực, chủ động phối hợp hiệu quả với Công an và các cơ quan, đơn vị có liên quan làm tốt công tác theo dõi, quản lý, phát hiện và xử lý kịp thời những thông tin xấu độc, những thông tin sai sự thật và thông tin vi phạm các quy định về cung cấp, sử dụng thông tin trên Internet và trên địa bàn tỉnh.

Có nhiều đối tượng vi phạm đã bị xử lý hành chính và cũng có những đối tượng đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự về việc cung cấp, sử dụng thông tin sai quy định và vi phạm quy định pháp luật. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2025, đã rà soát, phát hiện yêu cầu gỡ bỏ và phối hợp với các đơn vị của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch gỡ bỏ gần 100 tin, bài, video, hình ảnh có nội dung sai sự thật, nội dung vi phạm các quy định về quản lý, cung cấp, sử dung thông tin trên mạng internet, trong đó chủ yếu trên các mạng xã hội Facebook, TikTok...

Chung tay xây dựng không gian mạng an toàn

Những nỗ lực của cơ quan chức năng đã khẳng định sự kiên quyết, đấu tranh không khoan nhượng đối với những hành vi vi phạm, giữ vững môi trường thông tin an toàn, lành mạnh cho người dân. Mọi hành vi lợi dụng không gian mạng để phát tán thông tin độc hại, đặc biệt là những luận điệu bôi nhọ, xuyên tạc, sẽ bị xử lý nghiêm minh trước pháp luật.

Tuy nhiên, cuộc chiến chống tin giả, tin sai sự thật không thể chỉ dựa vào nỗ lực của riêng lực lượng chức năng, mà rất cần sự chung tay vào cuộc của mỗi người dân -những chủ thể tích cực của mạng xã hội.

Với đặc tính nhanh, có sức lan tỏa rộng, các thông tin trên mạng lại rất khó quản lý, kiểm soát, nếu người sử dụng, tiếp cận thông tin không có đủ năng lực nhận biết, kỹ năng xử lý thì mạng xã hội trở thành "con dao hai lưỡi", gây ra những hậu quả khôn lường và hệ lụy là rất lớn, không chỉ ảnh hưởng đến một cá nhân, một gia đình mà còn cả xã hội.

Người xưa có câu: "Sẩy chân gượng lại còn vừa/Sẩy miệng biết nói làm sao bây giờ". Vì vậy, khi tham gia mạng xã hội, mỗi người cần phải nêu cao trách nhiệm của mình trước các thông tin chia sẻ hay luận bàn. Hãy là những người sử dụng mạng xã hội thông thái để tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra đối với mình và xã hội, bởi suy cho cùng "họa cũng từ miệng mà ra".

Thượng tá Phạm Mạnh Dũng, Phó Trưởng phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh) khuyến nghị: “Người dân luôn kiểm chứng nguồn gốc của bất kỳ thông tin nào trước khi đọc, nghe, xem tin và chia sẻ, đặc biệt là những thông tin có tính chất giật gân, tiêu cực hoặc liên quan đến các vấn đề nhạy cảm. Nói không với việc chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng. Chủ động phản ánh và tố giác khi phát hiện các thông tin sai sự thật, tin giả có dấu hiệu vi phạm pháp luật”.

Để ngăn chặn thông tin giả, tin sai sự thật, các cơ quan chức năng cần tăng cường rà soát, phát hiện và xử lý kiên quyết, nghiêm minh các đối tượng có hành vi tung tin giả, bôi xấu tổ chức, cá nhân. Việc xử lý công khai các trường hợp điển hình góp phần bảo đảm tính nghiêm minh, giáo dục, răn đe của pháp luật. Bên cạnh đó, trong mỗi gia đình, nhà trường cũng cần phải có những giáo dục, định hướng nhằm tạo “sức đề kháng” cho thanh, thiếu nhi trước các nguy cơ, yếu tố tiêu cực, hành vi vi phạm pháp luật. Sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng, cùng sự chung tay của mỗi người dân trong công cuộc đấu tranh, phòng, chống các loại tội phạm, trong đó có vấn nạn thông tin xấu, độc chính là "tấm khiên" vững chắc góp phần xây dựng một xã hội văn minh, thượng tôn pháp luật, mục tiêu cuối cùng là bảo vệ cuộc sống bình yên cho nhân dân.