Trong những năm qua, tình hình thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, khó khăn về kinh tế, thiên tai dịch bệnh đã ảnh hưởng đến tình hình kinh tế - xã hội của cả nước và tỉnh ta. Đảng bộ, quân và dân toàn tỉnh đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu với quyết tâm cao, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức giành được những kết quả quan trọng: Nhịp độ phát triển kinh tế tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, huy động được nhiều nguồn lực cho đầu tư phát triển, kết cấu hạ tầng, các hoạt động văn hóa-xã hội có nhiều tiến bộ, đời sống nhân dân ổn định, nhiều mặt được cải thiện; công tác quốc phòng địa phương, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững và tăng cường, hệ thống chính trị được củng cố, tạo niềm tin và khí thế mới cho Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX. Những kết quả to lớn mà chúng ta đạt được trong những năm qua là rất đáng tự hào, trong đó Mặt trận và các tổ chức thành viên giữ vai trò quan trọng trong việc đoàn kết toàn dân, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Nổi bật trong nhiệm kỳ qua, Mặt trận các cấp và các tổ chức thành viên luôn bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương, mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX và chương trình hành động của Đại hội MTTQ tỉnh lần thứ IX đề ra. Mặt trận tích cực đổi mới phương thức hoạt động, đa dạng hóa các hình thức tập hợp, phát triển các tổ chức thành viên, các hội viên, đoàn viên vào tổ chức mình nhằm củng cố, mở rộng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân.
Hoạt động của Mặt trận ngày càng hướng mạnh về cơ sở, khu dân cư. Tổ chức hoạt động của Ban công tác Mặt trận ở thôn, xóm, phố, bản làng đã có nhiều chuyển biến, xây dựng cộng đồng cư tự quản theo hương ước, quy ước, thu hút ngày càng đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia vào các hoạt động của Mặt trận.
Hàng năm kỷ niệm ngày thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất Việt Nam (18-11), Mặt trận tổ chức "Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc" ở khu dân cư- ngày hội trở thành cuộc biểu dương sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, góp phần tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, chính quyền với nhân dân. Mặt trận tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động do Mặt trận chủ trì, các thành viên của Mặt trận như Công đoàn, Đoàn thanh niên, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội CCB... là lực lượng nòng cốt cổ vũ động viên, phát huy tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc.
Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh ngày càng phát triển sâu sắc hợp với ý Đảng, lòng dân. Bằng nhiều hoạt động phong phú, sáng tạo, với nhiều mô hình khác nhau, phù hợp với đặc điểm từng vùng, MTTQ các cấp đã góp phần tuyên truyền, vận động nhân dân phát huy nội lực, đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao dân trí, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, thực hiện quy chế dân chủ, giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Năm 2013, toàn tỉnh có 1.356/1.680 khu dân cư đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa, tăng 22% so với năm 2009, nhiều khu dân cư liên tục đạt và giữ vững danh hiệu khu dân cư văn hóa nhiều năm liền; có 1.232/1.680 khu dân cư có nhà văn hóa nhà sinh hoạt cộng đồng (đạt 73,3%).
Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, MTTQ các cấp trong tỉnh đã tuyên truyền tới các tầng lớp nhân dân những quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, của địa phương, cũng như mục đích, ý nghĩa, lợi ích của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới để nhân dân nhận thức đúng, từ đó nêu cao tinh thần trách nhiệm chủ thể trong xây dựng nông thôn mới. MTTQ tỉnh đã chỉ đạo chọn 8 xã điểm thực hiện mô hình "Vận động toàn dân chung sức xây dựng nông thôn mới". Phối hợp với chính quyền, các tổ chức thành viên chỉ đạo Trưởng thôn, Ban công tác Mặt trận tổ chức 1.250 hội nghị ở khu dân cư để trao đổi, tham gia về kế hoạch, quy hoạch xây dựng nông thôn mới.
Trong những năm gần đây, tình hình an ninh trật tự có nhiều diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng xấu đến đời sống sinh hoạt của nhân dân. Mặt trận phối hợp với lực lượng Công an đẩy mạnh phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới", phát động toàn dân tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm, quản lý, giáo dục người phạm tội tại cộng đồng dân cư. Mặt trận đã phát huy tốt vai trò trong việc vận động nhân dân thực hiện chương trình phòng, chống tội phạm gắn với 5 nội dung của cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư", nhân dân cung cấp cho lực lượng Công an hàng nghìn nguồn tin có giá trị để điều tra phá án nhanh chóng, kịp thời. Mặt trận phối hợp với chính quyền và các tổ chức thành viên kiện toàn củng cố 145 Ban thanh tra nhân dân xã, phường, thị trấn; 1.664 tổ hòa giải, lực lượng nòng cốt là các đoàn viên, hội viên trong các tổ chức tự quản, tổ an ninh nhân dân. Mặt trận cung cấp hàng vạn bản cam kết cho các khu dân cư về toàn dân phòng, chống tội phạm, đăng ký an toàn giao thông, không tàng trữ đốt pháo trong dịp Tết Nguyên đán, đăng ký gia đình văn hóa, khu dân cư tiên tiến, không có ma túy, tệ nạn xã hội, thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, thực hiện tốt quy ước, hương ước của thôn, xóm.
Cuộc vận động "Ngày vì người nghèo" là cuộc vận động mang đậm tính nhân văn sâu sắc của MTTQ, thu hút sự tham gia của cả hệ thống chính trị, sự hưởng ứng ngày càng đông đảo của các tầng lớp nhân dân. 5 năm qua, toàn tỉnh đã huy động được trên 32 tỷ đồng hỗ trợ xây mới, cải tạo, sửa chữa 3.362 ngôi nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, giúp cho 912 lượt hộ nghèo phát triển sản xuất; khám, chữa bệnh miễn phí cho 27.626 lượt người; hỗ trợ 4.663 học sinh nghèo vượt khó vươn lên trong học tập... Từ các hoạt động có hiệu quả, cuộc vận động "Ngày vì người nghèo" và chương trình an sinh xã hội đã góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh từ hơn 8% (năm 2009) xuống còn 5,56% (năm 2013). Phát huy truyền thống đoàn kết, tương thân, tương ái "lá lành đùm lá rách", MTTQ các cấp trong tỉnh đã tuyên truyền, vận động nhân dân ủng hộ với số tiền trên 5 tỷ đồng để giúp nhân dân trong và ngoài tỉnh khắc phục hậu quả do thiên tai, bão lũ sớm ổn định cuộc sống và phát triển sản xuất.
Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" được triển khai có hiệu quả, ngày càng đi sâu vào tiềm thức của nhân dân và đã khuyến khích các doanh nghiệp mở rộng sản xuất, kinh doanh hướng về thị trường nông thôn, miền núi, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của nhân dân. Cuộc vận động đã tác động tích cực đến toàn xã hội, giúp các doanh nghiệp, người tiêu dùng, cơ quan, đơn vị nhận thức đầy đủ về trách nhiệm, quyền lợi, thay đổi thái độ, hành vi ưu tiên mua sắm, tiêu dùng hàng hóa Việt. MTTQ tỉnh phối hợp với Ban Chỉ đạo của tỉnh, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo Ninh Bình tổ chức tuyên truyền sâu rộng đến cán bộ và các tầng lớp nhân dân về ý nghĩa, mục đích của cuộc vận động, phối hợp tổ chức được 57 hội chợ thương mại trên địa bàn, thu hút trên 2.800 lượt doanh nghiệp tham gia; tổ chức 9 đợt đưa hàng Việt về nông thôn và 13 đợt đưa hàng Việt về khu công nghiệp phục vụ công nhân...
Thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc, chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước, Mặt trận đã phối hợp với chính quyền và các tổ chức thành viên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, động viên đồng bào có đạo chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, "Sống tốt đời, đẹp đạo". Triển khai thực hiện Nghị định số 92/2012/NĐ-CP ngày 8-11-2012 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành lệnh tín ngưỡng, tôn giáo; Chỉ thị số 1940/CT-TTg ngày 31-12-2008 của Thủ tướng Chính phủ về nhà đất liên quan đến tôn giáo. ủy ban MTTQ tỉnh hướng dẫn giúp đỡ, tạo điều kiện để Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh và ủy ban Đoàn kết Công giáo tỉnh tổ chức thành công Đại hội lần thứ V nhiệm kỳ 2012-2017 và hoạt động đúng quy định của pháp luật. Nâng cao vai trò các tổ chức tôn giáo là thành viên của Mặt trận trong công tác vận động các vị chức sắc, nhà tu hành và tín đồ thi đua yêu nước, phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, làm giàu hợp pháp.
Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh, công tác tham gia xây dựng pháp luật được Mặt trận các cấp quan tâm thực hiện đạt hiệu quả thiết thực. Trong nhiệm kỳ qua, Mặt trận và các tổ chức thành viên đã tham gia nhiều ý kiến vào các dự án Luật, pháp lệnh và nhiều văn bản pháp quy của nhà nước và địa phương tuyên truyền, phổ biến Luật Mặt trận, Luật Khiếu nại, tố cáo, Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo, Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về lấy ý kiến nhân dân vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 và Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), ủy ban MTTQ các cấp đã tổ chức 1.348 hội nghị, hội thảo với trên 25.000 lượt người tham dự và 9.024 lượt ý kiến góp ý; phối hợp với chính quyền tổ chức lấy ý kiến bằng phiếu đối với hộ gia đình và cá nhân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đảm bảo nghiêm túc, dân chủ, đã có trên 99% số phiếu góp ý.
ủy ban MTTQ các cấp tích cực vận động các tầng lớp nhân dân tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011-2016. Mặt trận đã nêu cao tinh thần trách nhiệm thực hiện đúng Luật Bầu cử và quy trình hiệp thương lựa chọn giới thiệu người đủ tiêu chuẩn ứng cử đại biểu HĐND, đại biểu Quốc hội. Cuộc bầu cử thành công tốt đẹp thực sự trở thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân.
Quy chế phối hợp giữa Mặt trận với HĐND, UBND tỉnh đã mang lại hiệu quả thiết thực, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của Mặt trận ngày càng được đẩy mạnh, đi vào chiều sâu. Công tác tiếp xúc cử tri với đại biểu dân cử tiếp tục được đổi mới và nâng cao chất lượng. Mặt trận đã tập hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri phản ánh với Đảng, nhà nước xem xét giải quyết theo thẩm quyền.
Công tác xây dựng, củng cố, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và đổi mới phương thức hoạt động đã được MTTQ các cấp coi trọng, qua đó MTTQ được củng cố, kiện toàn và mở rộng về cơ cấu, thành phần mang tính quần chúng sâu sắc, phát huy vai trò của các cá nhân tiêu biểu trên một số lĩnh vực, tiếp tục hướng mạnh các hoạt động về cơ sở, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của MTTQ ở mỗi cấp.
Từ những kết quả đạt được trong nhiệm kỳ qua, cùng với việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, MTTQ các cấp tỉnh Ninh Bình sẽ góp phần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân ngày càng vững mạnh.
Phạm Hồng Quang
(UV BTV Tỉnh ủy,Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh)