Một số bài học từ công tác GPMB Dự án Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A

Những kết quả đạt được

Dự án Nâng cấp, mở rộng QL1A là một dự án lớn, có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm cải thiện tình trạng giảm ùn tắc và tai nạn giao thông trên tuyến giao thông huyết mạch của đất nước. Góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh - quốc phòng của khu vực nói chung và tỉnh Ninh Bình nói riêng cũng như sự liên thông, giao lưu kinh tế - văn hóa, xã hội hai miền Nam - Bắc. Dự án nâng cấp, mở rộng QL1A đoạn qua tỉnh Ninh Bình ảnh hưởng đến 3.145 hộ thuộc 4 địa phương: Thị xã Tam Điệp, thành phố Ninh Bình, huyện Hoa Lư và Gia Viễn. Công tác GPMB của dự án đã được các địa phương có tuyến đường đi qua và các cấp, các ngành tập trung cao độ, quyết liệt, huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc để thực hiện.

Đến nay, trên 98% hộ dân đã đồng ý di dời, tháo dỡ tài sản, vật kiến trúc trên đất, bàn giao mặt bằng cho nhà thầu tổ chức thi công, với chiều dài tuyến của dự án là 29 km. Tuy nhiên vẫn còn một số ít hộ dân do chưa nhận thức đầy đủ về chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đòi hỏi bồi thường không đúng với quy định, gây khó khăn cho công tác GPMB, làm chậm tiến độ thi công của Dự án nên Hội đồng GPMB và chính quyền các địa phương đã tổ chức lực lượng bảo vệ cho nhà thầu thi công. Để đạt được kết quả trên, trong thời gian qua, Bộ Giao thông - Vận tải, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Ban chỉ đạo tiến độ thực hiện Dự án giao thông trọng điểm đã vào cuộc quyết liệt, toàn diện, tập trung cao độ, từ đó đã huy động được sức mạnh của toàn hệ thống chính trị trong công tác GPMB ở các địa phương. Bên cạnh đó, dự án đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của đông đảo các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là sự nỗ lực của Hội đồng đền bù GPMB, lãnh đạo các địa phương. Một số đơn vị có kết quả tốt như: huyện Gia Viễn, Hoa Lư, thị xã Tam Điệp, thành phố Ninh Bình…

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất

Với số lượng hộ dân bị ảnh hưởng đông và tính chất nguồn gốc đất phức tạp, do đó công tác GPMB luôn được tỉnh quan tâm, chỉ đạo hết sức chặt chẽ, coi đó là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu trong thời điểm hiện nay. Với sự chỉ đạo tập trung thống nhất từ Bộ Giao thông - Vận tải, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, đặc biệt là sự vào cuộc quyết liệt của Ban Thường vụ, lãnh đạo UBND các địa phương như: Thành phố Ninh Bình, thị xã Tam Điệp, huyện Gia Viễn, Hoa Lư. Từ đó tạo nên sự thống nhất cao và đồng bộ trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành.

UBND tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo tiến độ thực hiện các dự án giao thông trọng điểm do đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Phó trưởng Ban thường trực, đồng chí Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải làm Phó trưởng Ban và ủy viên là lãnh đạo Văn phòng UBND tỉnh, lãnh đạo các sở, ngành, Chủ tịch UBND các địa phương có liên quan đến dự án. UBND tỉnh đã tổ chức 5 cuộc họp và nhiều cuộc kiểm tra, đối thoại gặp gỡ các hộ dân tại hiện trường để bàn về công tác GPMB. Hàng tuần, Ban chỉ đạo họp kiểm điểm tiến độ dự án, chỉ đạo giải quyết, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, kịp thời giúp các địa phương đẩy nhanh công tác GPMB.

Từ sự thống nhất cao, các ngành, các cấp đã chủ động tham mưu vận dụng chính sách phù hợp đảm bảo nguyên tắc công khai, dân chủ, minh bạch, công bằng và đúng pháp luật,tạo điều kiện theo hướng thuận lợi cho các hộ bị ảnh hưởng khi di chuyển chỗ ở, do đó được các hộ dân đồng tình chấp hành.

Với sự chỉ đạo tập trung, quyết liệt từ tỉnh đến các địa phương, các cấp ủy, chính quyền đã quan tâm chỉ đạo tạo sự thống nhất, đồng thuận từ trong cán bộ, đảng viên nói chung, đặc biệt là cán bộ, đảng viên thuộc đối tượng bị ảnh hưởng GPMB. Sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của cán bộ, đảng viên có ảnh hưởng lớn đến việc chấp hành chủ trương, chính sách của toàn bộ các hộ còn lại.

Coi trọng công tác tuyên truyền, vận động

Phố Mía đông, phường Ninh Khánh (thành phố Ninh Bình) là một trong những "điểm nóng" trong công tác GPMB của Dự án. Ban chỉ đạo GPMB và tái định cư của thành phố xác định công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục phải được đặt lên hàng đầu.Để vận động, thuyết phục các hộ dân chưa chấp hành phương án đền bù GPMB, UBND thành phố đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: Tập trung toàn bộ các văn bản có liên quan đến 2 dự án gửi đến các hộ dân trong diện GPMB, nhân dân phường Ninh Khánh và công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng của thành phố, của tỉnh. Sau khi công khai các phương án hỗ trợ, đền bù, GPMB, tái định cư và tổ chức họp dân, thành phố đã tập hợp toàn bộ các kiến nghị của nhân dân để ban hành thông báo giải đáp, làm rõ.

Đồng chí Phạm Thanh Hà, Chủ tịch UBND thành phố, Phó Ban thường trực Ban chỉ đạo GPMB thành phố Ninh Bình cho biết: Đối với những hộ chưa đồng ý với phương án đền bù, thành phố đã mời các sở, ngành liên quan như: Sở Tài chính, Sở Tài nguyên - Môi trường; Sở Xây dựng, Thanh tra tỉnh đã tổ chức hội nghị đối thoại với từng hộ dân và kết hợp với vận động cá biệt của chính quyền địa phương. Chỉ riêng trong đợt cao điểm thực hiện Thông báo số 18 của UBND tỉnh, Ban chỉ đạo GPMB thành phố đã tổ chức gần 20 hội nghị đối thoại với các hộ dân. Qua đối thoại đã thu được kết quả tốt, hầu hết các hộ đã nhận thấy được quyền lợi và trách nhiệm của mình trong việc thực hiện nghĩa vụ công dân. Đến nay "nút thắt" phố Mía đông đã cơ bản được tháo gỡ, toàn tuyến chỉ còn 2 hộ chưa đồng ý với phương án bồi thường nhưng đã cam kết tạo điều kiện để nhà thầu thi công phần lòng đường. Để hạn chế đến mức thấp nhất việc cưỡng chế, thời gian tới thành phố tiếp tục tổ chức đối thoại với các hộ còn lại và tiếp tục tổ chức đối thoại cá biệt.

Cùng với việc vận dụng các chế độ, chính sách phù hợp cho người dân, các cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể đã tăng cường đối thoại, vận động để mọi người dân hiểu được đầy đủ các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, từ đó tự giác chấp hành. Tại các hội nghị đối thoại, các cấp ủy, chính quyền, các cơ quan chuyên môn đã cùng vào cuộc để xem xét những ý kiến, thắc mắc của nhân dân để giải thích và quan tâm giải quyết những quyền lợi chính đáng, hợp pháp của công dân. Từ đó tạo được sự đồng thuận của số đông các hộ dân. Nhiều địa phương làm tốt công tác tuyên truyền, sớm hoàn thành việc GPMB theo đúng tiến độ mà tỉnh đề ra như: huyện Gia Viễn, Hoa Lư.

Bên cạnh việc vận động, thuyết phục nhân dân, các cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể ở các địa phương đã thường xuyên nắm bắt kịp thời tình hình tư tưởng trong nhân dân, giải quyết kịp thời đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, các cấp trong việc giải quyết khiếu, nại tố cáo để tránh trùng lặp, sai sót. Do đó tạo được niềm tin trong nhân dân và góp phần vào công tác tuyên truyền để nhân dân hiểu đúng các chế độ, chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện GPMB ở địa phương.

Cần kiên quyết hơn trong việc giải quyết những tồn tại

Hiện nay, trên toàn tuyến vẫn còn một số hộ chưa đồng ý với phương án đền bù, hỗ trợ GPMB của Hội đồng GPMB ở các địa phương, tập trung ở thành phố Ninh Bình, huyện Hoa Lư và thị xã Tam Điệp. Bên cạnh đó, toàn tuyến còn tồn tại 3 cột lắp hệ thống Camera giám sát giao thông.

Đối với những tồn tại này, UBND tỉnh chỉ đạo Hội đồng GPMB các địa phương tiếp tục tuyên truyền, vận động, đối thoại với các hộ dân còn lại nhận tiền đền bù, chấp hành GPMB. Tiếp tục xây dựng kế hoạch bảo vệ an toàn công tác thi công Dự án, kiên quyết xử lý các trường hợp cản trở thi công. Tiếp tục giải quyết các đề nghị của các hộ dân đã nhận tiền nhưng vẫn còn kiến nghị về phương án bồi thường GPMB và tái định cư.

Trường hợp sau khi đã vận dụng tối đa các chế độ, chính sách mà các hộ dân vẫn cố tình không thực hiện thì tổ chức bảo vệ thi công hoặc xây dựng phương án tổ chức cưỡng chế bảo vệ thi công theo quy định. Phấn đấu bàn giao một số điểm còn tồn tại trong tháng 6-2013.

UBND tỉnh yêu cầu các địa phương tăng cường công tác quản lý quy hoạch, quản lý hành lang an toàn giao thông, quản lý đất đai, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm lấn chiếm, xây dựng các công trình trong hành lang an toàn giao thông để giảm thiểu công tác GPMB khi xây dựng, nâng cấp mở rộng các dự án.

Nguyễn Thơm