Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV: Đại biểu Quốc hội tỉnh đề xuất các giải pháp nâng cao dân số và phát triển

Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình tham dự thảo luận tại Tổ số 10 cùng với Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị. Tham gia thảo luận ở Tổ, về phía Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình có các đồng chí: Nguyễn Thị Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; Lê Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội; các đồng chí lãnh đạo Đoàn ĐBQH và các vị đại biểu Quốc hội tỉnh. 

Đóng góp ý kiến vào các chủ trương, đại biểu Phạm Hùng Thắng, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình tán thành về sự cần thiết của hai Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035; Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035.

Đại biểu ủng hộ chủ trương tăng cường đầu tư nguồn lực cho lĩnh vực Giáo dục - đào tạo và Y tế, đặc biệt là trong công tác xóa đói, giảm nghèo tại vùng dân tộc thiểu số, vùng núi và vùng khó khăn. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của các chương trình, đại biểu đề nghị Chính phủ và các cơ quan hữu quan cần làm rõ và giải quyết dứt điểm một số vấn đề.

Cụ thể về vấn đề nguồn lực, đại biểu cho rằng tổng mức vốn dự kiến cho hai Chương trình giai đoạn 2026 - 2035 là rất lớn (trên 700 nghìn tỷ đồng), chưa kể các Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) khác sắp triển khai. Đề nghị Chính phủ làm rõ nguồn lực lấy từ đâu, đã được bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm tới hay chưa và cơ chế phân bổ như thế nào, đặc biệt là việc hỗ trợ ngân sách cho các địa phương khó khăn?

Về cơ chế, chính sách giải ngân: Theo đại biểu, việc giải ngân nguồn lực cho các CTMTQG trước đây còn nhiều vướng mắc. Do vậy, đối với 2 Chương trình này, nếu nguồn vốn được bố trí đủ, Chính phủ cần xây dựng cơ chế, chính sách rõ ràng để đảm bảo việc giải ngân được thực hiện kịp thời, hiệu quả, tránh tình trạng chậm trễ kéo dài.

Trong bối cảnh tinh gọn bộ máy và sắp xếp đơn vị hành chính, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương đang phải đồng thời triển khai nhiều chương trình, nghị quyết, đại biểu đề nghị Chính phủ làm rõ hơn cơ chế trong tổ chức thực hiện, bộ máy điều phối, và cơ chế quyết định chi tiêu phù hợp để cấp cơ sở không bị lúng túng, đảm bảo hiệu quả triển khai.

Cũng theo đại biểu hiện nguồn lực thực hiện 2 Chương trình chủ yếu đang tập trung cho đầu tư cơ sở vật chất (xây dựng, cải tạo trường học, trạm y tế), trong khi vốn dành cho phát triển nguồn nhân lực còn khiêm tốn. Do vậy, đại biểu đề nghị về Y tế: Chương trình cần dành nguồn lực thoả đáng để đầu tư cho nhân lực y bác sĩ ở cơ sở, đảm bảo đủ số lượng và nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, giúp người dân tin tưởng và sử dụng dịch vụ y tế tuyến xã. Về Giáo dục - đào tạo: Chương trình cần có những mục tiêu cụ thể và nguồn lực thỏa đáng để phát triển giáo dục toàn diện (đức, trí, thể, mỹ) cho học sinh.

Tham gia thảo luận tại Tổ về Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, đại biểu Trần Thị Hiền, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc Công ty Cổ phần Xây dựng và Phát triển Hạ tầng Kỹ thuật Hà Nam (Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) tập trung vào ba vấn đề chính. 

Thứ nhất, về đối tượng thụ hưởng, theo đại biểu, dự thảo hiện không có điều khoản xác định đối tượng thụ hưởng Chương trình một cách rõ ràng. Nhưng trong mục tiêu tổng quát tại Khoản 1, Điều 1 của dự thảo đề cập đến "người yếu thế", mục tiêu cụ thể lại đề cập đến hai đối tượng là "người yếu thế" và "người dễ bị tổn thương". Mặt khác, trong thiết kế Chương trình theo Tờ trình số 1048 ngày 12 tháng 11 của Chính phủ, dành riêng Dự án 4 (Nâng cao chất lượng chăm sóc xã hội cho người yếu thế) có Tiểu dự án 1 về mạng lưới chăm sóc xã hội và Tiểu dự án 2 về bảo vệ, chăm sóc, phát triển trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Qua rà soát cơ sở dữ liệu pháp luật, chưa có đạo luật nào sử dụng thuật ngữ "người yếu thế". Ngược lại, thuật ngữ "người dễ bị tổn thương" đã được chính thức hóa và sử dụng trong nhiều văn bản luật như: Luật Phòng, chống thiên tai, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Việc làm, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Vì vậy, đại biểu cho rằng việc sử dụng thuật ngữ "người dễ bị tổn thương" có khả năng bao quát các nhóm xã hội khác và mở rộng hơn, như: người di cư, nạn nhân của hành vi mua bán người, người nhiễm HIV...

Do đó, đại biểu đề nghị chỉ nên sử dụng thuật ngữ "người dễ bị tổn thương", không nên sử dụng đồng thời hai thuật ngữ hoặc chỉ sử dụng thuật ngữ "người yếu thế" để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với pháp luật hiện hành. Đồng thời đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát lại nội dung Báo cáo về chủ trương đầu tư Chương trình để xác định rõ đối tượng thụ hưởng phù hợp với mục tiêu của từng dự án cụ thể. 

Thứ hai, về một số hoạt động trong Dự án 3 (Dân số và Phát triển), đại biểu đề nghị cân nhắc về sự cần thiết của một số hoạt động trong Dự án, vì có hoạt động là nhiệm vụ thường xuyên của cơ quan quản lý nhà nước hoặc không liên quan trực tiếp đến mục tiêu của dự án/tiểu dự án.

Thứ ba, đại biểu đề nghị cần rà soát kỹ lưỡng và nghiên cứu phương án tích hợp, hoạt động đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số thành một hợp phần riêng biệt (hoặc một dự án/tiểu dự án tổng hợp). Việc này sẽ giúp nội dung được thể hiện tập trung, đầy đủ, đồng bộ, không trùng lặp, đáp ứng tốt yêu cầu đầu tư nâng cao năng lực trình độ cho cán bộ, đồng thời đảm bảo thuận lợi khi xây dựng và vận hành Chương trình.

Buổi chiều, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi).