Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV: Đại biểu Quốc hội tỉnh đề xuất chính sách đặc thù, vượt trội về đãi ngộ đối với Nhà giáo

Theo đó, Quốc hội thảo luận về các Dự án Luật: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) và thảo luận về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Trần Văn Khải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) đã tham gia góp ý về 3 Dự án Luật.

Theo đó, góp ý về Dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi), đại biểu cho rằng Dự thảo bước đầu đã đầu đề cập đến chuyển đổi số, bổ sung Điều 19 về ứng dụng công nghệ, về văn bằng điện tử, nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu chuyển đổi số toàn diện và phổ cập mà Nghị quyết 71 đã đề ra. Luật chưa quy định phổ cập kỹ năng số cho học sinh. Luật chưa ràng buộc Nhà nước phải đảm bảo hạ tầng công nghệ thông tin cho mọi cơ sở giáo dục, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Luật chưa đề cập đến việc xây dựng học liệu mở quốc gia và chưa nói đến việc bồi dưỡng năng lực số cho giáo viên. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung vào Điều 19, quy định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin cho giáo dục. Đồng thời sửa đổi Điều 29, yêu cầu tích hợp kỹ năng số vào trong chương trình giáo dục phổ thông.

Đối với Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), đại biểu đề nghị bổ sung quy định hợp tác đại học - doanh nghiệp, yêu cầu cơ sở giáo dục đại học phối hợp với doanh nghiệp thiết kế chương trình sát với nhu cầu của xã hội và bố trí sinh viên thực tập tại doanh nghiệp. Khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo và hỗ trợ trường đại học xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm khởi nghiệp.

Đối với Dự thảo Luật Giáo dục Nghề nghiệp (sửa đổi), đại biểu đề nghị cần ban hành Khung kỹ năng nghề nghiệp quốc gia (bao gồm kỹ năng số) làm căn cứ đánh giá, công nhận trình độ người lao động (kể cả hệ thống chính quy) và cấp Chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia (kể cả kỹ năng số). Đồng thời, bổ sung cho phép doanh nghiệp, hiệp hội tham gia đánh giá kỹ năng nghề của người học, hiện thực hóa yêu cầu đánh giá bởi doanh nghiệp.

“Các dự thảo luật giáo dục đã thể hiện tinh thần đổi mới, nhưng để tạo đột phá, luật pháp phải thể chế hóa triệt để những chủ trương đột phá của Nghị quyết 57 và Nghị quyết 71. Giáo dục và khoa học công nghệ chỉ trở thành động lực then chốt cho phát triển đất nước khi rào cản thể chế được tháo gỡ bằng tư duy đột phá. Khi Luật phản ánh đầy đủ Nghị quyết, chúng ta mới biến được định hướng thành hành động hiệu quả, đưa đất nước tiến nhanh, tiến vững chắc trên con đường chuyển đổi số. Đó cũng chính là món quà ý nghĩa nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20 tháng 11, khi giáo dục và khoa học công nghệ được tiếp sức để trở thành động lực then chốt cho Việt Nam hùng cường, thịnh vượng”- đại biểu Trần Văn Khải nhấn mạnh.

Thảo luận tại hội trường về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, đại biểu Phạm Hùng Thắng, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình bày tỏ đồng tình, nhất trí cao sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để tránh tình trạng trùng lặp về nội dung trong dự thảo Nghị quyết này với các nội dung quy định trong các Luật hiện hành và các dự án Luật đang được Quốc hội xem xét thảo luận và thông qua tại kỳ họp lần thứ 10; nhất là việc thể chế hóa đầy đủ các nội dung của Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Góp ý về phát triển nguồn nhân lực ngành giáo dục, đại biểu Phạm Hùng Thắng nhất trí với việc phân cấp và giao thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công, thay đổi vị trí việc làm đổi với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần có những quy định cụ thể để đảm bảo tính công khai, minh bạch, công bằng trong tuyển dụng điều động, thuyên chuyển nhân sự giáo dục; đặc biệt là quy định về sự phối hợp giữa Sở Giáo dục và Đào tạo, Giám đốc Sở với chính quyền địa phương cấp xã nơi có nhân sự giáo dục được điều động, thuyên chuyển đi và nơi tiếp nhận nhân sự giáo dục được điều động, thuyên chuyển đến để tránh nguy cơ lạm quyền, tiêu cực, và những khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.

Về chính sách đặc thù, vượt trội về đãi ngộ đối với nhân lực trong ngành giáo dục, đại biểu Phạm Hùng Thắng viện dẫn: tại điểm a, khoản 2, Điều 2 dự thảo Luật quy định: “Phụ cấp ưu đãi nghề được thực hiện theo lộ trình đối với cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, 30% đối với nhân viên và 100% đối với giáo viên công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi”, đại biểu Phạm Hùng Thắng cho đây là quy định phù hợp, đúng với chủ trương của Đảng được thể hiện trong Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị.

Tuy nhiên, trong Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân; tại khoản 3, Điều 3 về chế độ, chính sách về tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế, Dự thảo Nghị quyết quy định: Người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề ở mức: 100% đối với khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo; và tối thiểu 70% đối với các trường hợp không thuộc trường hợp nói trên.

Theo đại biểu, quy định này cũng rất đúng với nội dung Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị, nhưng có điểm bất cập ở đây đó là người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề ở mức là 100% đối với cả vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Trong khi đó nếu theo Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo thì chỉ có giáo viên công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn mới được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề là 100%; còn đối với giáo viên đang công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn sẽ không được hưởng mức phụ cấp ưu đãi này mà chỉ được hưởng mức phụ cấp ưu đãi như những vùng có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển khác.

“Tôi cho rằng quy định như vậy là chưa tương xứng, công bằng và chưa thể hiện tính vượt trội, do vậy đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, xem xét, mở rộng cho cả đối tượng giáo viên mầm non và phổ thông công lập đang công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn được hưởng mức phụ cấp ưu đãi nghề tương xứng, hoặc nếu không được mức 100% thì cũng ở mức cao hơn 70% để tránh thiệt thòi cho đối tượng này”- đại biểu Phạm Hùng Thắng nhấn mạnh.

Cũng theo đại biểu, hiện dự thảo quy định mức phụ cấp ưu đãi nghề 30% được áp dụng đối với tất cả các nhân viên công tác tại cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập ở tất cả các vùng, không có sự khác biệt giữa vùng có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và ngay cả đối với vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi... Quy định như vậy, cũng chưa hợp lý, do vậy đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu để có quy định mức phụ cấp ưu đãi cao hơn của nhân viên công tác tại cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn so với vùng có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển. Và đề nghị Chính phủ cũng cần rà soát lại Nghị định 272, ngày 16/10/2025 để có tiêu chí, quy định rõ, cụ thể hơn đối với vùng, địa bàn được hưởng chính sách này, tránh việc bỏ sót, thiệt thòi cho đối tưởng được hưởng hơặc lợi dụng trục lợi chính sách; đồng thời cũng cần xác định rõ nguồn kinh phí, lộ trình thực hiện, bảo đảm tính khả thi và bền vững của chính sách.

Bên cạnh đó, đại biểu đề cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung và thể chế hoá cụ thể về mục tiêu, nhiệm vụ việc xây dựng nhà ở công vụ cho giáo viên, nhân viên, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên, nhân viên ở xa khi đến địa bàn mới công tác, nhất là ở các trường dân tộc, miền núi.

Đề nghị bổ sung mục tiêu và lộ trình rõ ràng trong phần đầu tư phát triển mạng lưới giáo dục, coi đây là một chỉ tiêu ưu tiên quốc gia, góp phần thu hẹp chênh lệch vùng miền, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục. Để không một trẻ em dân tộc thiểu số nào bị bỏ lại phía sau trên hành trình tri thức. Đề nghị bổ sung một khoản tại Điều 6 về hỗ trợ người học và đào tạo nhân lực trình độ cao: “mở rộng, nâng cao chất lượng các trường dự bị đại học, có chính sách học bổng, hỗ trợ sinh hoạt cho học sinh dân tộc thiểu số, miền núi, tạo nguồn nhân lực cho giáo dục đại học vùng khó khăn”

Về hợp tác phát triển chuơng trình giáo dục, đồng tình với quy định tại khoản1, Điều 3 Dự thảo Nghị quyết: “Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc, thực hiện từ năm học 2026 - 2027; thực hiện cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh hoàn thành vào năm 2030; đối với các địa phương có điều kiện thì sẽ thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027”.

Để chính sách chặt chẽ, khả thi và hiệu quả hơn, đại biểu đề nghị cần quy định rõ thời gian thực hiện việc cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh phải được thưc hiện từ năm học 2030 - 2031, thay cho cụm từ hoàn thành vào năm 2030 để thống trong triển khai, thực hiện trên toàn quốc; vì nếu quy định hoàn thành vào năm 2030 thì việc cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh có thể được thực hiện vào cuối năm 2030 thì coi như vẫn đạt mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, nhưng đầu năm học 2030 - 2031 học sinh vẫn chưa được cung cấp giáo khoa miễn phí vẫn phải mua sách giáo khoa; do vậy quy định này nên sửa đổi là: “... thực hiện cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh từ năm học 2030 - 2031 cho đảm bảo chặt chẽ trong việc thực hiện”.

Trong phiên thảo luận, đại biểu Vũ Trọng Kim, Chủ tịch Trung ương Hội Cựu Thanh niên xung phong Việt Nam (Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) đã có bài phát biểu tranh luận về đạo đức và thực thi pháp luật của Nhà giáo.