Chúng tôi có dịp về xã Tân Thành để tìm hiểu về công tác khuyến học, khuyến tài nơi đây. Bác Trần Văn Đán, Trưởng dòng họ Trần, xóm 6, xã Tân Thành, cho biết: Tuy Ban khuyến học của dòng họ thành lập muộn, từ năm 2007, và chỉ là một chi của dòng họ Trần, gồm 42 hộ dân với hơn 200 khẩu, nhưng Ban khuyến học dòng họ, anh em trong họ quyết định đồng tâm, đồng sức hoạt động với phương châm "cả họ vì mỗi nhà, mỗi nhà vì dòng họ".
Theo đó, để có kinh phí trao thưởng động viên con, cháu đỗ đạt, hàng năm, vào dịp gặp mặt đầu xuân hội mừng thọ hoặc ngày giỗ tổ…, khi con, cháu dòng họ về thắp hương tổ tiên, gặp mặt, Ban khuyến học dòng họ báo cáo thành tích học tập của con em trong năm, vận động con em tích cực đóng góp cho quỹ khuyến học dòng họ.
Dòng họ đã kêu gọi được sự đóng góp tích cực của con em xa quê. Hiện số quỹ hoạt động của dòng họ thường xuyên có từ 65-70 triệu đồng, là một trong những dòng họ có quỹ hoạt động cao nhất ở xã Tân Thành và trên địa bàn huyện Kim Sơn.
Sau hơn 5 năm thành lập, Ban khuyến học, khuyến tài dòng họ đã phát thưởng cho 70 cháu học giỏi, với số tiền thưởng hàng chục triệu đồng. Tháng 9 năm 2010, dòng họ Trần Phúc được Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Kim Sơn tặng bức trướng "Dòng họ khuyến học tiêu biểu" do có những thành tích xuất sắc trong phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.
Chị Nguyễn Thị Mừng, Phó Chủ tịch Hội khuyến học xã Tân Thành cho biết: Để các ban khuyến học dòng họ, các chi hội khuyến học thôn, xóm hoạt động hiệu quả, hàng năm, Đảng ủy xã ra Nghị quyết về công tác khuyến học, triển khai tại các hội nghị giao ban, hội nghị của BCH, các đoàn thể, thôn, xóm, dòng họ, nhà trường.
Việc xây dựng Quỹ khuyến học, khuyến tài được BCH Hội Khuyến học xã và các chi hội thôn, xóm, dòng họ xác định là một nội dung quan trọng, cần có sự tập trung lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền, sự phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể và sự nhiệt tình hưởng ứng của nhân dân, con em quê hương, doanh nghiệp và các tập thể, cá nhân…
Hiện Hội Khuyến học xã duy trì hoạt động ở 3 dòng họ khuyến học và 11 chi hội với trên 600 hội viên với số quỹ hoạt động thường xuyên lên tới 240 triệu đồng.
Nhà giáo ưu tú Đỗ Đức Nghiêm, Chủ tịch Hội Khuyến học Kim Sơn cho biết: Được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự phối hợp của MTTQ và các ban, ngành, đoàn thể, sự ủng hộ của nhân dân, những năm qua công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở huyện Kim Sơn đã có những bước tiến quan trọng, góp phần vào sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo của huyện.
Đội ngũ cán bộ cơ sở làm phong trào khuyến học không chỉ nhiệt tình, năng nổ mà còn có nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả. Hàng năm, Huyện hội chỉ đạo và phối hợp với các xã tổ chức các lớp tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác khuyến học, khuyến khích các Hội cơ sở xây dựng đội ngũ cộng tác viên ở các chi hội, để chính các cộng tác viên là cầu nối giữa người dân với các hoạt động khuyến học, khuyến tài trong dòng họ, ở thôn, xóm …
Đến nay, 27 xã, thị trấn trong huyện đều thành lập Hội Khuyến học xã, thị trấn và các chi hội thôn, xóm. Toàn huyện hiện có 102 Hội khuyến học cơ sở với gần 38 nghìn hội viên; trên 38 nghìn gia đình hiếu học, đạt 90% so với tổng số hộ trong huyện.
Phong trào xây dựng dòng họ hiếu học ngày càng có bước phát triển, toàn huyện có 391 dòng họ hiếu học, trong đó 27 dòng họ được công nhận dòng họ khuyến học tiêu biểu, điển hình như dòng họ Trần ở Lai Thành, dòng họ Vũ ở Kim Chính, dòng họ Phạm Công ở Thượng Kiệm…
Hiện tổng Quỹ khuyến học các xã trong toàn huyện đạt trên 7 tỷ đồng. Từ các phong trào: Gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học, thôn, làng, tổ dân phố khuyến học ở huyện đã hình thành nhiều hình thức khuyến học như xây dựng tủ sách khuyến học, sổ vàng khuyến học, tổ chức lễ báo công trước tổ đường, lễ vinh quy bái tổ cho người đỗ đạt, khen thưởng thầy, cô giáo và học sinh, khen thưởng các cán bộ làm công tác khuyến học.
Phong trào khuyến học, khuyến tài trong các tôn giáo cũng được hình thành và phát triển. Hội Phật giáo huyện đã vận động các tăng ni, tín đồ phật tử tham gia công tác khuyến học và xây dựng quỹ khuyến học để hỗ trợ cho học sinh nghèo vượt khó, khen thưởng cho học sinh giỏi với số tiền hàng chục triệu đồng mỗi năm.
Đồng chí Chủ tịch Hội Khuyến học Kim Sơn cho biết thêm: Gần chục năm nay huyện Kim Sơn vẫn là đơn vị dẫn đầu việc phát thưởng cho học sinh trúng tuyển vào trường Cao đẳng sư phạm và các trường đại học.
Năm học 2012-2013, toàn huyện có 672 em thi đỗ vào các trường đại học, trong đó có 14 em đạt tổng điểm 3 môn 24 điểm trở lên. Trong buỗi lễ tuyên dương và phát thưởng đầu năm mới hàng năm, ngoài tiền thưởng của huyện, Hội Khuyến học huyện còn trao thưởng từ Quỹ học bổng Nguyễn Công Trứ với hàng chục suất học bổng cho học sinh, sinh viên nghèo vượt khó, học sinh có hoàn cảnh khó khăn…, góp phần động viên, khích lệ kịp thời các em phấn đấu học tập, tu dưỡng tốt…
Với những chuyển biến tích cực trong phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, năm 2012, Hội Khuyến học Kim Sơn đã được UBND tỉnh tặng Cờ thi đua xuất sắc.
Mỹ Hạnh