Xã Kỳ Phú hiện có 1.531 hộ với 5.697 nhân khẩu, trong đó 82% là người dân tộc Mường. Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) của Đảng về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, công tác bảo tồn các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của dân tộc Mường được chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm. Đồng chí Vũ Đình Lâm, Chủ tịch UBND xã Kỳ Phú cho biết: Trên cở sở ý nguyện của đa phần người dân bản Ao Lươn mong muốn thành lập một CLB để đồng bào có điều kiện, gặp gỡ giao lưu văn hóa, văn nghệ, từ đó lưu giữ, truyền lại những nét đẹp văn hóa của người Mường cho thế hệ sau, Đảng ủy, UBND xã đã quyết định thành lập Câu lạc bộ Giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa Mường. Sau gần một năm đi vào hoạt động, đến nay câu lạc bộ đã có 45 thành viên là đồng bào đang sinh sống tại bản Ao Lươn. Đây cũng là những người rất tâm huyết với việc bảo tồn văn hóa dân tộc Mường. Các thành viên trong câu lạc bộ rất đa dạng về độ tuổi, trẻ nhất là các em 18 tuổi hiện đang là học sinh trung học phổ thông và lớn tuổi nhất là các cụ ngoài 80 tuổi. Đặc biệt có các gia đình gồm 5 người ở ba thế hệ đều là thành viên câu lạc bộ. Đây là điều rất đáng quý, bởi chính từ những gia đình, những hạt nhân của CLB đã góp phần truyền lửa, tạo sức lan tỏa phong trào bảo tồn, phát huy nét đẹp văn hóa dân tộc Mường trong đồng bào. Hoạt động chủ yếu của CLB là sưu tầm, dàn dựng, tập luyện và khôi phục lại các làn điệu dân ca, các trò chơi truyền thống, phong tục cổ truyền của người Mường. Nhiều làn điệu dân ca, bài hát Mường, các phong tục tập quán được các thành viên luyện tập để phục vụ trong các đợt biểu diễn chào mừng các sự kiện lớn của huyện, của tỉnh. Ngoài ra, những nét văn hóa đặc sắc, trò chơi dân gian như đánh cồng chiêng, chơi đu, đánh mảng, kéo co... cũng được các thành viên câu lạc bộ tập luyện và biểu diễn vào những dịp lễ, Tết, ngày hội văn hóa của làng, xã. Không chỉ phục vụ nhu cầu hưởng thụ nét đẹp văn hóa của đồng bào trong và ngoài địa phương, thời gian qua, Ban Chủ nhiệm CLB còn tích cực phối hợp với ngành chức năng để tổ chức cho các thành viên tham gia giao lưu văn hóa, văn nghệ với các đơn vị bạn thuộc các tỉnh Thanh Hóa, Hòa Bình... Thông qua các hoạt động này nhằm quảng bá hình ảnh về những nét đẹp văn hóa dân tộc Mường ở Kỳ Phú nói riêng, Nho Quan nói chung. Chị Bùi Thị Chia, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa Mường cho biết: CLB ra đời đã đáp ứng được tâm tư, nguyện vọng của đông đảo đồng bào, do vậy, các thành viên đều rất nhiệt tình, chịu khó học hỏi, sưu tầm, luyện tập các bài hát, điệu múa để lưu truyền. Nhiều tiết mục đã được các nghệ nhân trong câu lạc bộ nghiên cứu, sáng tạo phù hợp và biến tấu sao cho gần gũi với nét sinh hoạt hàng ngày của đồng bào dân tộc. Các tiết mục luôn luôn được đổi mới sao cho ấn tượng, phong phú, hấp dẫn trên cơ sở vẫn duy trì được nét đẹp văn hóa, chất liệu truyền thống của dân tộc. Cũng thông qua các buổi sinh hoạt thôn, bản, câu lạc bộ cũng đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, giúp bà con dân tộc Mường hiểu rõ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình, từ đó nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.
Chủ tịch UBND xã Kỳ Phú Vũ Đình Lâm cho biết thêm: Hiệu quả hoạt động của CLB Giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa Mường không chỉ thúc đẩy phong trào văn hóa - văn nghệ quần chúng tại địa phương, mà còn đóng góp vào việc nghiên cứu, sưu tầm các giá trị văn hóa Mường. Do vậy, trong thời gian tới, xã có chủ trương tiếp tục nhân rộng mô hình này ở bản Sạng- một trong những bản có đông đồng bào Mường sinh sống, nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân.
Mai Lan