Mọi năm, đến đầu tháng 10 là gia đình chị Nguyễn Thị Lan (HTX Liên Dương, xã Khánh Dương, huyện Yên Mô) đã trồng xong ngô vụ đông. Nhưng năm nay, cuối tháng 10 rồi mà chị mới đang thu hoạch lúa mùa, do vậy chị đành phải chuyển sang trồng khoai tây. Gia đình chị Hoàng Thị Múi bên cạnh thu hoạch lúa sớm hơn vài ngày nên đã kịp trồng 3 sào ngô ngọt. Đây là giống ngô có thời gian sinh trưởng ngắn nên chị cũng yên tâm không lo chậm thời vụ.
Ông Trần Đức Thu, Chủ nhiệm HTX cho biết: áp lực thời gian lên vụ đông năm nay rất gấp gáp, do vậy để hoàn thành kế hoạch gieo trồng 160 ha cây vụ đông, HTX đã có những giải pháp cụ thể: Đối với các cây trồng ưa ấm như ngô, đậu tương, HTX chủ động sử dụng các giống ngắn ngày. Bên cạnh đó HTX cũng khuyến khích xã viên mở rộng diện tích các cây ưa lạnh và một số loại rau như bắp cải, su hào, rau, đậu các loại… Đến thời điểm này, toàn HTX đã gieo trồng được 120 ha cây vụ đông các loại, trong đó 20 ha ngô, 60 ha đậu tương và cung ứng hơn 10 tấn khoai tây giống cho bà con. Như vậy, HTX hoàn toàn có thể đảm bảo được diện tích gieo trồng và chủ động về thời vụ gieo cấy lúa xuân kế tiếp. Giải pháp của HTX Khánh Dương cũng được nhiều HTX khác lựa chọn khi chỉ đạo sản xuất vụ đông năm 2011
Theo Sở Nông nghiệp & PTNT, rét đậm rét hại kéo dài từ đầu năm 2011 đã tác động dây chuyền đến thời vụ sản xuất của cả 3 vụ: Vụ đông xuân, vụ mùa và vụ đông. Thêm vào đó chúng ta lại phải chịu ảnh hưởng liên tiếp của nhiều đợt thiên tai trong tháng 9 và tháng 10 nên tiến độ thu hoạch lúa mùa bị chậm lại, kế hoạch gieo trồng các cây ưa ấm như ngô, đậu tương khó có thể hoàn thành. Từ thực tế này, Sở đã có hướng dẫn đến các địa phương tập trung mở rộng tối đa cây ưa lạnh như khoai tây, ngô thực phẩm và rau các loại. Thời vụ trồng các loại cây này kéo dài đến cuối tháng 11, thậm chí nhiều loại rau có thể trồng đến tháng 1 năm sau. Đây là lợi thế đặc biệt để các loại cây này được ưu tiên mở rộng diện tích. Với những giải pháp điều chỉnh cơ cấu cây trồng, tổng diện tích gieo trồng cây vụ đông năm nay sẽ được đảm bảo đúng kế hoạch là trên 20.000 ha.
Tuy nhiên, theo nhận định của những người gắn bó lâu năm với ngành Nông nghiệp thì việc các địa phương đồng loạt điều chỉnh cơ cấu vụ đông theo hướng tăng cây ưa lạnh sẽ tạo sức ép về giống (mà đặc biệt là sẽ sốt giá khoai tây và các giống rau) và ứ đọng sản phẩm trong khâu tiêu thụ, đặc biệt là đối với các loại rau. Do vậy, bà con nông dân và các HTX cần tính toán kỹ lưỡng trước khi lựa chọn trồng cây gì để đảm bảo các yếu tố phù hợp với tập quán canh tác, rải thời vụ, đầu ra và nhất là hiệu quả kinh tế.
Bài, ảnh: Nguyễn Lựu