Những trận mưa liên tiếp vào các ngày 24 và 25-5 nước từ thượng nguồn đổ về tạo nên lũ, mực nước sông Hoàng Long lên cao, gây ảnh hưởng trực tiếp đến diện tích lúa trà sớm, chủ yếu là gần 900 ha lúa ngoài đê (ở 11 xã), chiếm khoảng 15% diện tích cấy lúa trên toàn huyện.
Với phương châm "xanh nhà hơn già đồng", UBND huyện Gia Viễn hiệp đồng với các đơn vị quân đội, huy động các tổ chức, đoàn thể trong huyện cùng bà con nông dân dồn sức thu hoạch lúa ngoài đê phần nào nhằm hạn chế tổn thất.
Được biết, diện tích này thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi lũ tiểu mãn, do đó huyện cũng đã tính toán cơ cấu mùa vụ phù hợp để tránh lũ.
Tuy nhiên do thời tiết rét đậm khi gieo cấy nên lịch thời vụ bị chậm lại từ 10-15 ngày, chính vì thế lúa chín muộn hơn mọi năm.
Theo đánh giá ban đầu của Phòng Nông nghiệp huyện, năng suất lúa ngoài đê của Gia Viễn năm nay ước đạt 60 tạ/ha, cao hơn so với năm trước.
Mới hơn 7h sáng, trên xứ đồng Dộc Chúa, gia đình anh Nguyễn Thế Cường ở thôn Thần Thiệu, xã Gia Tân đã gặt gần xong 4 sào ruộng.
Để gặt nhanh gọn diện tích lúa đã chín, anh Cường cùng 3 người trong gia đình quyết tâm dậy sớm, ra đồng từ 5 giờ sáng.
Ngừng tay liềm, anh Cường chia sẻ: Đã 3 năm nay, gia đình tôi cấy giống lúa Thiên Ưu, nhưng chưa năm nào lúa tốt bằng năm nay.
Cách đó hơn trăm mét là xứ đồng Bờ Lau - cũng thuộc xã Gia Tân, gia đình bác Phạm Văn Tuấn đang dùng trâu kéo từng bó lúa lên bờ trong niềm vui, phấn khởi vì vụ lúa năm nay giành năng suất cao.
Sau khi thăm đồng, Giám đốc HTX nông nghiệp Gia Tiến Đỗ Văn Cảnh cho biết: HTX có khoảng 60 ha, hiện các xã viên đang thu hoạch nốt diện tích ngoài đê. Diện tích lúa trong đồng (khoảng trên 180 ha) đã chín, nhiều hộ xã viên đã xuống đồng thu hoạch.
Ông Đỗ Văn Cảnh vui mừng: Vụ này, cả ngoài đê và trong đồng lúa đều tốt hơn năm trước. Thời gian lúa chín và tốc độ gặt như ở Gia Tiến, thì từ nay đến 18-6 sẽ gặt xong toàn bộ lúa đông xuân. Các tổ dịch vụ có thời gian lấy nước, làm đất, chuẩn bị cho sản xuất vụ mùa.
Sức nóng ngoài trời ở mức 35-37oC, nhưng trên cánh đồng ở các xã bên tả sông Hoàng Long gồm các xã Gia Tân, Gia Trung, Gia Tiến... đã tấp nập người xuống đồng thu hoạch lúa đông xuân.
Đồng chí Đinh Thành Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Phong khẳng định: Lúa vụ đông xuân năm nay tốt. Toàn xã có gần 344 ha lúa đông xuân, thời điểm này, nông dân đã xuống đồng thu hoạch được gần 40% diện tích.
Với sự hỗ trợ của các máy gặt, công suất như hiện tại, từ nay đến ngày 15-6, cả 3 HTX của xã sẽ thu hoạch xong toàn bộ diện tích. Các tổ dịch vụ đã chuẩn bị bơm nước, làm đất… gặt xong tới đâu là xuống đồng làm đất cho vụ mùa.
Trao đổi với chúng tôi về chuyện lúa đông xuân chín muộn hơn mọi năm, đồng chí Bùi An Khang, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện chia sẻ: UBND huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn, các HTX nông nghiệp gieo cấy theo đúng lịch gieo trồng của huyện, toàn bộ diện tích mạ được gieo đúng kỹ thuật, mạ sinh trưởng, phát triển tốt, sâu bệnh ít.
Tuy nhiên, thời tiết đầu vụ diễn biến phức tạp, các đợt rét đậm, rét hại xảy ra vào cuối tháng 1 và tháng 2 đã ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của mạ và một số diện tích lúa mới cấy.
Có 120,2 ha mạ, 408,2 ha lúa và 8 ha cây trồng vụ đông bị thiệt hại do rét hại, ngập úng gây ra, tiến độ sản xuất bị chậm từ 10-15 ngày so với kế hoạch.
Từ ngày 24 đến 26-5-2016, do ảnh hưởng của lũ tiểu mãn, một số diện tích lúa đã chín bị ngập, song UBND huyện đã chỉ đạo UBND các xã, thị trấn, các ngành tập trung lực lượng nên toàn bộ diện tích bị ngập nước không ảnh hưởng tới năng suất.
Theo đồng chí Bùi An Khang: Tính đến hết ngày 8-6, toàn huyện đã thu hoạch được gần 2.900 ha lúa, đạt 45% diện tích, bình quân năng suất lúa ước đạt 63,89 tạ/ha.
Để đảm bảo thu hoạch nhanh, gọn lúa đông xuân, tránh mưa bão và chuyển trọng tâm sang làm vụ mùa, hiện nay các xã, HTX nông nghiệp đang đôn đốc nông dân đẩy nhanh tiến độ gặt lúa, phấn đấu đến ngày 20-6 sẽ thu hoạch xong.
Nhìn chung, lúa đông xuân ở Gia Viễn (cả trà lúa ngoài đê và trong đồng) năm nay thắng lợi. Thời điểm này, nhiều địa phương đã chuyển trọng tâm sang làm đất sản xuất vụ mùa sớm, các địa phương có lịch, kế hoạch trồng cây vụ đông có thêm quỹ thời vụ sản xuất.
Bài, ảnh: Nguyễn Minh