Du lịch cộng đồng: Giải pháp để bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống

Vị khách đến nhà ông Hồng hôm nay là gia đình ông Andreas Weyermann. Sau hơn 3 giờ đồng hồ ngồi trên xe ô tô để trở về từ tỉnh Quảng Ninh, các thành viên trong gia đình ông có chút mệt mỏi, nhất là mấy đứa trẻ. Song vừa đặt chân đến vùng quê Gia Vân thì mọi mệt mỏi trên gương mặt mỗi người dường như đã tiêu tan. Con đường vào thôn Mai Trung chỉ mất 3 phút đi bộ. Đường nhỏ, quanh co chạy vào thôn nằm giữa những hàng cây xanh hai bên đường khiến cho những du khách đường xa thấy thật gần gũi, dễ chịu. Đặc biệt, xen lẫn những vòm cây xanh là những mái nhà nhỏ xinh, với tiếng gà lục tục, mùi khói bếp vấn vương… tạo nên một nét rất riêng của một miền quê yên bình.

Thoắt đã đến ngôi nhà của gia đình ông Hồng. Đó là một ngôi nhà nhỏ nhưng kiên cố. Xung quanh ngôi nhà là vườn cây trái xum xuê quả ngọt. Vợ ông Hồng sức khỏe kém, vậy nên việc bà có thể làm đó là ngày nào cũng quét dọn thật sạch sẽ, tinh tươm cho ngôi nhà. Trước đây, ông Hồng làm nghề lái đò chở khách du lịch, trong quá trình làm nghề, ông được giới thiệu một loại hình du lịch mới- đó là du lịch cộng đồng. Không chỉ bị thuyết phục bởi một loại hình du lịch mới, hứa hẹn nhiều thành công mà ông Hồng còn đặc biệt chú ý tới loại hình du lịch này còn bởi thông qua đó, ông có thể giới thiệu đến du khách những vẻ đẹp, những nét văn hóa đặc trưng của quê hương ông.

Và với ông, đó là một cách gìn giữ văn hóa truyền thống hiệu quả nhất. "Mới đầu, khi bắt tay vào làm du lịch cộng đồng tôi cũng gặp nhiều khó khăn, mà khó khăn nhất đó chính là mình chưa đủ vốn ngoại ngữ để có thể hướng dẫn cho khách du lịch. Khách đến tham gia du lịch cộng đồng ở đây chủ yếu là sử dụng tiếng Pháp. Vì vậy, để hiểu được du khách và đặc biệt là để có thể tự giới thiệu với họ về văn hóa Việt thì tôi đã dành thời gian để tự học ngoại ngữ. Đến nay, sau 3 năm làm du lịch cộng đồng, tôi đã có thể giao tiếp với khách ở mức độ cơ bản. Cùng với đó, tôi cũng đầu tư để xây dựng thêm một vài phòng ở, trồng thêm nhiều cây hoa để mang đến diện mạo mới cho ngôi nhà"- ông Hồng chia sẻ.

5 giờ chiều, trong khoảng sân nhỏ rợp bóng mát, chủ và khách vừa cùng nhâm nhi chén nước chè xanh ngắt, thơm nồng được hái từ vườn nhà, vừa tranh thủ trò chuyện để làm quen nhau. Dù cho còn những bất đồng về ngôn ngữ, song những nụ cười rạng rỡ ánh mắt thân thiện đã giúp mọi người xích lại gần nhau hơn. Ông Andreas Weyermann nói, chúng tôi có chuyến du lịch đến Việt Nam trong vòng 21 ngày và tỉnh Ninh Bình là một trong những địa danh chúng tôi không thể bỏ qua với rất nhiều lí do.

Một phần là vì thiên nhiên tươi đẹp, hơn cả là những nét văn hóa độc đáo trong sinh hoạt của người dân địa phương, với cuộc sống bình dị, yên ả. Khi tôi đi trên con đường quê ở đây, tôi thích nhất là được nhìn thấy những đứa trẻ tung tăng nô đùa. Với loại hình du lịch homestay này, tôi có cảm giác thật gần gũi, từ những vật dụng trong gia đình gia chủ như cái bàn ngồi uống nước, hay căn phòng mà họ dành cho chúng tôi. Đây chính là cách tôi hiểu sâu sắc hơn về nét văn hóa của các bạn, và chắc chắn chúng tôi sẽ có chuyến du lịch nhiều kỷ niệm đẹp.

Hoàng hôn buông xuống, chủ nhà nồng nhiệt mời các vị khách cùng tham gia chuẩn bị cho bữa tối. Những món ăn được lựa chọn để thiết đãi khách rất dân dã, đồng quê. Ngoài món canh cua, cà pháo, cá rô đồng kho, còn có thêm món nem rán.

Đây là một trong những món được coi là đặc biệt của người dân Việt Nam, và chỉ làm khi có khách quý đến chơi nhà. Kỹ thuật làm món nem thì đơn giản, song đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo tay của người làm. Vừa làm, ông Hồng vừa chia sẻ những cách thức, nguyên liệu về món nem cũng như các món ăn đặc sản, truyền thống của người dân Việt Nam cho du khách khiến cho không khí thêm phần ấm cúng…

Với sự trợ giúp của các vị khách, bữa cơm tối nhanh chóng được dọn ra. Bà Frédérique nói, đây là một trải nghiệm tuyệt vời đối với tôi, vừa làm tôi vừa hỏi bác chủ nhà về nguyên liệu của món ăn này. Nó rất độc đáo với tôi, chắc chắn món ăn ngày hôm nay mọi người sẽ cảm thấy ngon miệng. ở nhà tôi cũng là người nội trợ chính, tôi cũng tìm hiểu nhiều món ăn ngon để chuẩn bị cho các thành viên trong gia đình, hôm nay biết thêm món ăn này tôi sẽ học hỏi để đưa thêm vào thực đơn của gia đình mình. Hi vọng tôi sẽ thực hiện được.

Tham gia loại hình du lịch cộng đồng được hơn 3 năm nay, ông Hồng chia sẻ: Từ ngày tham gia mô hình du lịch cộng đồng, cả nhà ai cũng vui. Vui vì được đón tiếp khách xa tới thăm gia đình, cùng ăn, cùng trò chuyện. Vui hơn nữa là được giới thiệu nhiều phong tục tập quán của người dân Việt Nam, từ các món ăn truyền thống đến chuyện đám cưới, đám tang hay chuyện dựng nhà, làm ruộng, chăm sóc con cái. Ngoài ra, chúng tôi còn dẫn du khách đi tham quan xóm làng, được trao đổi, chuyện trò thân tình với những người làng xóm thân thiết đã giúp du khách hiểu hơn về con người Việt Nam nói chung, người Gia Vân chúng tôi nói riêng. Và thật đặc biệt, khi được chia sẻ với những du khách khác nhau những nét văn hóa truyền thống đã thân thuộc, gắn bó với mình bao đời nay thì cảm xúc của chúng tôi lúc nào cũng như mới mẻ, xúc động và tự hào.

Nguyễn Hùng